سیر تا پیاز آموزشی سربازی؛ مرخصی ها، حقوق، آزمون های پایان دوره

دوره آموزشی سربازی، اولین و قطعا مهم‌ترین مرحله از خدمت وظیفه عمومی است که هر مشمولی باید آن را سپری نماید. این دوره نه‌تنها به آموزش مهارت‌های نظامی می‌پردازد، بلکه انضباط، روحیه تیمی و استقامت فردی را نیز تقویت می‌کند.

بسیاری از مشمولان قبل از ورود به این دوره نگرانی‌هایی درباره سختی‌ها و چالش‌های آن دارند، اما واقعیت این است که این مرحله می‌تواند یک تجربه ارزشمند و حتی به‌یادماندنی باشد و حتی با دوستانی در این دوره آشنا می شوید که سال ها با هم رفیق خواهید بود.

در این مقاله از هم اندیشان، جزئیات کاملی درباره دوره آموزشی سربازی، از محتوای آموزشی گرفته تا حقوق، مرخصی پایان دوره و جزییات دیگر آن را بررسی خواهیم کرد.

سیر تا پیاز دوره آموزشی سربازی

همانطور که قبلا هم اشاره شد دوره سربازی به دو دوره آموزشی و دوره خدمت سربازی تقسیم می شود. دوره خدمت سربازی می تواند از فردی به فرد دیگر بسته به شرایط او متفاوت باشد؛ اما دوره آموزشی سربازی برای همه مشمولین ثابت و غیر قابل تغییر است.

دوره آموزشی نظام وظیفه دوره ای دو ماهه (60 روزه) است که در آن آموزش های نظامی به سربازان داده می شود. فلسفه دوره آموزشی این است که همه مردان ایرانی بتوانند پس از این دوره در جنگ حضور یابند.

در دوره دو ماهه آموزشی انواع آموزش های نظامی شامل آموزش تیر اندازی، اسلحه شناسی، مسیر یابی در شب و روز، انواع استتار و … آموزش داده می شود. دوره آموزشی هر مشمول نظام وظیفه ممکن است در هر کدام از پادگان های ارتش، نیروی انتظامی و سپاه باشد.

با توجه به تغییر شیوه جنگ های نوین، مسئولان نظام وظیفه عمومی در سال 1395 جهت مهارت افزایی و مقابله با جنگ های نرم، در سر فصل های دوره آموزشی سربازی تغییراتی را ایجاد کردند.

محیط پادگان مثل محیط منزل نیست و به هر حال باید برای آموزش های نظامی و آمادگی با شرایط سخت جنگی میزان مشخصی از سختی را تحمل کرد. سخت بودن این دوره یا آسانی آن بیشتر به روحیات سرباز، وظایف و … بستگی دارد.

به هر حال سربازی که وارد پادگان می شود، دلتنگی و دوری از خانواده به همراه دوری از رفاه منزل و … موجب سختی این دوره در اوایل خدمت می شود.

اما نکته مهم اینجاست که بعد از حدود یک هفته اکثر سربازان خود را  با شرایط موجود در پادگان تطبیق می دهند و صد البته سختی کمتری را تحمل خواهند کرد.

مشمولان نظام وظیفه برای رفتن به خدمت سربازی با توجه به مدرک تحصیلی خود تقسیم بندی می شوند. به طوری که گذراندن دوره خدمت سربازی برای افراد با مدرک تحصیلی بالاتر آسان­تر می شود.

اما دوره آموزشی سربازی دوره ای است که نوع مدرک تحصیلی هیچ تاثیری در روند این دوره نداشته و همه سربازان با هر نوع مدرک تحصیلی از دوره آموزشی یکسانی برخوردار هستند. همه مشمولانی که به سربازی اعزام می شوند بدون هیچ کم و کاستی باید این دوره دو ماهه را سپری نمایند.

قوانین و مقررات دوره آموزشی سربازی

دوره آموزشی سربازی با مجموعه‌ای از قوانین و مقررات همراه است که برای حفظ نظم و انضباط در پادگان‌ها اجرا می‌شود. این قوانین شامل موارد مختلفی از جمله زمان بندی روزانه، نحوه رفتار سربازان، الزامات بهداشتی و مجازات‌های احتمالی در صورت تخلف است. در ادامه، مهم‌ترین قوانین و مقررات این دوره را به کمک مشاوران هم اندیشان بررسی می‌کنیم:

۱. ساعات روزانه و نظم عمومی

• سربازان باید طبق برنامه‌ی مشخصی که توسط فرماندهان اعلام می‌شود، فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند.
• بیدارباش معمولاً در ساعات اولیه صبح (حدود ۴:۳۰ تا ۵ صبح) است و پس از آن، تمرینات صبحگاهی و صف‌آرایی انجام می‌شود.
• ساعت خاموشی در بیشتر پادگان‌های کشور حدود ۲۲ شب است.

۲. رعایت سلسله‌مراتب نظامی

• احترام به فرماندهان و کادر آموزشی از الزامات اصلی است.
• اطاعت از دستورات مافوق یک اصل اساسی بوده و تخطی از آن می‌تواند حتی منجر به تنبیه انضباطی شود.
• نحوه خطاب قرار دادن فرماندهان باید طبق قوانین نظامی باشد.

۳. پوشش و تجهیزات نظامی

• پوشیدن لباس فرم نظامی در تمام مدت حضور در پادگان الزامی است.
• سربازان موظف‌اند وسایل شخصی و نظامی خود را تمیز و مرتب نگه دارند.
• استفاده از لوازم شخصی غیرمجاز (مانند تلفن همراه در برخی یگان‌ها) ممکن است ممنوع باشد.

۴. ممنوعیت‌ها و تخلفات انضباطی

• استفاده از تلفن همراه: در برخی یگان‌ها استفاده از موبایل محدود بوده و فقط در ساعات خاصی مجاز است.
• تأخیر در انجام وظایف: هرگونه تأخیر در حضور در برنامه‌های آموزشی ممکن است با تنبیه همراه باشد.
• نزاع و درگیری: رفتارهای خشونت‌آمیز در پادگان شدیداً ممنوع بوده و ممکن است منجر به تنبیهات سخت‌گیرانه شود.
• خروج غیرمجاز از پادگان: ترک پادگان بدون اجازه رسمی تخلف محسوب شده و عواقب سختی دارد.

۵. مرخصی‌ها و غیبت‌ها

• مرخصی در دوره آموزشی محدود است و معمولاً تنها در شرایط خاص مانند بیماری، فوت بستگان درجه یک یا موارد اضطراری داده می‌شود.
• غیبت غیرموجه در دوره آموزشی ممکن است باعث افزایش مدت خدمت یا ارجاع به دادگاه نظامی شود.

در ادامه مقاله به جزییات مرخصی های دوره آموزشی خواهیم پرداخت.

۶. سلامت و بهداشت در پادگان

• رعایت نکات بهداشتی مانند استحمام منظم، اصلاح مو و صورت و تمیز نگه‌داشتن محیط زندگی الزامی است.
• هرگونه بیماری یا مشکل جسمی باید بلافاصله به کادر درمانی پادگان گزارش شود.
• مصرف مواد مخدر یا الکل ممنوع بوده و عواقب سنگینی به دنبال دارد.

۷. تنبیهات و مجازات‌های احتمالی

• بسته به نوع تخلف، مجازات‌هایی مانند اضافه خدمت، انجام وظایف سنگین، نگهبانی بیشتر یا حتی پرونده انضباطی در نظر گرفته می‌شود.
• در موارد شدید، تخلفات می‌توانند به مراجع قضایی نظامی ارجاع شوند که ممکن است باعث محکومیت‌های سخت‌تری شود.

۸. تشویق‌ها و پاداش‌ها

• سربازانی که عملکرد خوبی در دوره آموزشی داشته باشند، ممکن است تشویق شده و امتیازاتی مانند مرخصی تشویقی دریافت کنند.
• برخی از افراد با موفقیت در آزمون‌های نظامی یا آموزشی می‌توانند به درجات بالاتر مانند ارشد گروه یا جانشین فرمانده دسته انتخاب شوند.

مرخصی دوره آموزشی سربازی

انواع مرخصی در دوره آموزشی به فرمانده و افسر مافوق این دوره بستگی دارد.

مرخصی های دوره آموزشی به چهار دسته تقسیم بندی می شوند:

مرخصی ابتدای دوره

مرخصی ابتدای دوره به همه مشمولین داده می شود تا آمادگی های لازم برای ورود به این دوره مثل بهداشت، اندازه لباس، اصلاح و … را کسب کنند. مدت زمان این نوع مرخصی بسیار کوتاه است.

مرخصی میان دوره

مرخصی میان دوره عمدتا در  آخر ماه اول دوره آموزشی به سربازان داده می شود که بیشتر به تعطیلات رسمی بستگی دارد. مدت مرخصی میان دوره 3 الی 7 روز است.

مرخصی پایان دوره

مرخصی پایان دوره به زمان برگزاری مراسم پایان دوره آموزشی بستگی داشته و از روز مراسم پایان دوره تا پایان ماه دوم دوره آموزشی است. برای برخی از افراد ممکن است اصلا مرخصی برای پایان دوره داده نشود. اما معمولا 1 الی 3 روز مرخصی پایان دوره برای سربازان داده می شود.

مرخصی درون شهری

مرخصی درون شهری (یا مرخصی ساعتی) معمولا از هفته دوم دوره آموزشی به سربازان داده می شود. سربازان می توانند برای انجام کارهای شخصی به صورت ساعتی مرخصی درون شهری گرفته و از پادگان خارج شده و به شهر بروند.

نوع و مدت مرخصی های سربازان در این دوره قانون خاصی نداشته و به مافوق و تعطیلات رسمی بستگی دارد. مثلا اگر مشمولی در اسفند ماه به خدمت اعزام شود، 15 الی 20 روز مرخصی خواهد داشت. ماه رمضان هم جزو زمان هایی است که در این زمان سختگیری ها به نسبت کمتر از بقیه مواقع است.

لوازم مورد نیاز برای دوره آموزشی سربازی

قبل از ورود به پادگان، تهیه برخی وسایل ضروری می‌تواند دوره آموزشی را برای شما راحت‌تر کند. وسایلی مانند لباس زیر اضافی، حوله، صابون، شامپو، مسواک، خمیر دندان، تیغ و خمیر ریش‌تراشی برای رعایت بهداشت شخصی ضروری هستند.

همچنین، کارت ملی، دفترچه سربازی و مدارک شناسایی باید همیشه همراه باشد. برخی وسایل مانند ساعت مچی ساده، دفترچه یادداشت، خودکار، نخ و سوزن، و قفل کوچک نیز می‌توانند کمک‌کننده باشند.

برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، بهتر است وسایل اضافی یا تجملاتی مانند گوشی هوشمند یا لباس شخصی همراه نداشته باشید، زیرا در بسیاری از پادگان‌ها محدودیت‌هایی برای آن‌ها وجود دارد.

در ادامه به کمک مشاوران هم اندیشان سعی کرده ایم لیست کاملی از وسایل مورد نیازی که بهتر است همراه خود داشته باشید را برایتان جدول بندی نموده ایم؛ امیدواریم با دقت بررسی و سپس همراه خود ببرید.

حقوق دوره آموزشی خدمت سربازی

حقوق سربازان در دوره آموزشی بیشتر به‌عنوان یک کمک‌هزینه جزئی برای تأمین نیازهای اولیه در نظر گرفته می‌شود. مبلغ این حقوق معمولاً کمتر از حقوق سربازان در دوران یگان خدمتی است. حقوق آموزشی شامل مبلغی ناچیز برای تأمین هزینه‌های ضروری مانند خرید لوازم شخصی و برخی هزینه‌های روزمره در پادگان می‌شود. البته در برخی موارد، پادگان‌ها خدماتی مانند خوراک، پوشاک و اسکان رایگان ارائه می‌دهند که تا حدی این کمبود را جبران می‌کند.

بااین‌حال، سربازان معمولاً نباید روی این حقوق به‌عنوان یک منبع درآمد حساب کنند، بلکه باید آن را صرفاً به‌عنوان یک کمک‌هزینه در نظر بگیرند.

در پاسخ به این سوال که آیا دوره آموزشی سربازی حقوق دارد، باید اشاره کرد: بله؛ در دوره آموزشی خدمت سربازی، مبلغی تحت عنوان حقوق آموزشی به صورت ماهیانه به حساب تمام سربازان واریز می شود.

آزمون پایان دوره آموزشی سربازی چگونه برگزار می‌شود؟

در پایان دوره آموزشی سربازی، تمامی سربازان باید در آزمون نهایی شرکت کنند. این آزمون به‌منظور بررسی مهارت‌ها و دانسته‌هایی است که طی دوره آموزشی فراگرفته‌اند. آزمون شامل دو بخش تئوری و عملی است و نمره کسب‌شده در آن می‌تواند در تعیین امتیازات سرباز و حتی محل خدمت بعدی تأثیرگذار باشد.

۱. بخش تئوری 📖

• این آزمون معمولاً به‌صورت کتبی برگزار می‌شود.
• شامل سؤالات چهارگزینه‌ای و تشریحی درباره آیین‌نامه‌های نظامی، قوانین انضباطی، مسائل عقیدتی-سیاسی و برخی آموزش‌های عمومی است.
• منابع اصلی آزمون شامل جزوات آموزشی است که در طول دوره تدریس شده‌اند.

۲. بخش عملی 🎯

• ارزیابی مهارت‌های نظامی مانند رژه، تیراندازی، کار با اسلحه و سایر تمرینات فیزیکی
• ممکن است شامل تمرینات میدانی مانند شبیه‌سازی شرایط جنگی یا امداد و نجات باشد.
• نمره عملکرد فرد در این بخش نقش مهمی در ارزیابی نهایی دارد.

۳. نحوه برگزاری و نمره‌دهی 🏅

• هر سرباز بر اساس عملکرد خود در هر دو بخش تئوری و عملی نمره دریافت می‌کند.
• معمولاً حداقل نمره قبولی ۱۰ از ۲۰ است، اما در برخی یگان‌ها استانداردها متفاوت است.
• نفرات برتر ممکن است تقدیرنامه دریافت کنند یا به‌عنوان سرباز نمونه معرفی شوند.

💡 نکته: اگر سربازی نمره قبولی کسب نکند، ممکن است مجبور به شرکت مجدد در آزمون یا گذراندن تمرینات اضافه شود.

تجربیات سربازان از دوره آموزشی سربازی

🔹 علی نامور از پادگان ۰۱ ارتش، تهران
“اولین روزای آموزشی سخت بود، مخصوصاً بیدارباش ساعت ۴:۳۰ صبح! ⏰ ولی بعد از دو هفته بدنم عادت کرد. بهترین تجربه‌ام تیراندازی با ژ۳ بود، حس عجیبی داشت! 🎯”

🔹 مهدی رضامنش از مرکز آموزش نیروی انتظامی، کرمان
“تو پادگان کرمان، بیشتر از هر چیزی گرما اذیتمون می‌کرد! 🌞 ولی تمرینات بدنی کمک کرد که تحملمون بره بالا. رژه‌های صبحگاهی با موسیقی نظامی حس خاصی داشت! 🏅”

🔹 حسن کرمانشاهی از پادگان شهید باکری، ارومیه
“اولش فکر می‌کردم این دوره کابوسه، ولی بعد از مدتی فهمیدم چقدر روی نظم و انضباطم تأثیر گذاشته. دوستای خوبی پیدا کردم که هنوز هم باهاشون در ارتباطم! 🤝”

🔹 مجید علیاری از مرکز آموزش سپاه، اصفهان
“سخت‌ترین بخش برای من نگهبانی شبانه بود! 🌙 ولی خاطره‌انگیزترین لحظه، روز آخر بود که فرمانده بهمون گفت: ‘سربازای خوبی بودید!’ حس افتخار داشتم. 💪”

🔹 رضا درستکار از مرکز آموزش ۰۵ کرمان
“اولین باری که رژه رفتیم، همه‌مون اشتباه می‌کردیم و فرمانده کلی سرمون داد زد! 😅 ولی کم‌کم یاد گرفتیم و روز آخر که جلوی فرمانده تیپ رژه رفتیم، افتخار می‌کردیم. 🚶‍♂️”

🔹 سعید محمدیان از پادگان آموزشی نیروی زمینی ارتش، شیراز
“از لحظه‌ای که وارد پادگان شدم، دلم برای خونه تنگ شد. ولی بعد از یک ماه، اونجا برام مثل یه خانواده شد. حتی غذاهای پادگان هم برام عادی شد! 🍛😂”

سخنی از هم اندیشان

در این مقاله از سیر تا پیاز دوره آموزشی را با شما مرور کردیم و جزئیات دوره آموزشی را در اختیار شما قرار دادیم. بهتر است لوازمی که برایتان نام بردیم را همراه خودتان داشته باشید تا دچار کمبود نشوید.

به کمک هم اندیشان با تعدادی از سربازان مصاحبه هایی نیز انجام شده که حاصل و چکیده ی تجربیات آنها را برای شما در این مقاله از هم اندیشان آورده ایم.

در صورتی که هر گونه سوالی در این زمینه داشتید می توانید با مشاوران ما در مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید.

سوالات متداول

دوره آموزشی چند ماه است؟

دوره آموزشی 60 روز است.

در دوره آموزشی چه چیزهایی آموزش داده می شود؟

تیر اندازی، اسلحه شناسی، مسیر یابی در شب و روز، انواع استتار و …

مرخصی میان دوره چند روز است؟

3 تا 7 روز