شخصیت اجتنابی چیست و چه علائمی دارد؟ نحوه درمان اختلال شخصیت اجتنابی

افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی از حضور در اجتماع دوری می کنند. آن ها می ترسند از سوی افراد جامعه مورد قضاوت قرار گیرند بنابراین از موقعیت های اجتماعی فرار می کنند. این اختلال در دسته ای از اختلالات روانی با نام به اختلالات شخصیت جای می گیرد.

بسیاری از این افراد نسبت به وضعیت خود آگاهی دارند و می خواهند آن را درمان کنند. مشکل این افراد با روش هایی مانند رفتار درمانی و مشاوره حل می شود.

در ادامه به معرفی شخصیت اجتنابی و علایم آن می پردازیم و راه های درمان آن را بر می شماریم. لذا از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری گزین چیست؟

افرادی که به اختلال شخصیت اجتنابی مبتلا هستند، احساس بی کفایتی و ترس شدیدی دارند و می ترسند از سوی دیگران قضاوت شوند؛ به همین علت از بودن در جمع اجتناب کرده و از فعالیت های گروهی اجتناب می کنند.

این افراد بسیار شکننده هستند و از اعتماد به نفس پایینی برخوردارند. این افراد ترس از طرد شدن آنقدر قوی است که فرد ترجیح می دهد علی رغم میل به ارتباط با دیگران قید آن را بزند.

علائم و نشانه‌های افراد دارای اختلال شخصیت اجتنابی

• همیشه در جمع احساس ترس از طرد شدن دارند.
• ترس از قضاوت منفی و مسخره شدن در آنها بسیار قوی است.
• نسبت به انتقاد حساس هستند.
• از کار یا مدرسه دوری می کنند.
• این افراد روابط محدود و دوستان کمی دارند؛ چرا که از ایجاد ارتباط با مردم می ترسند.
• در هنگام رویارویی با یک موقعیت اجتماعی دچار هراس می شوند.
• در موقعیت های اجتماعی دچار اضطراب و ترس می شوند و همین حس باعث می شود از فعالیت هایی که با ارتباط با مردم ارتباط دارد دوری کنند.
• می ترسند در موقعیت های اجتماعی نادرست عمل کنند.
• مشکلات خود را بزرگ نشان می دهند.
• تصورشان از خودشان بسیار پایین است و اعتماد به نفس ضعیفی دارند.

تفاوت اختلال شخصیت اجتنابی با اختلال شخصیت وابسته

فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، نیاز دارد همیشه فردی در کنار او باشد؛ چرا که خود به تنهایی نمی تواند نیازهایش را برآورده کند. اما شخصیت اجتنابی در واقع ترس از پذیرفته نشدن دارد و به خاطر ترس بیمارگونه از قضاوت منفی افراد از جمع دوری می کند.

در هر دو اختلال کمبود اعتماد به نفس دیده می شود.

تفاوت اختلال شخصیت اجتنابی با اختلال شخصیت اسکیزوئید

در اختلال شخصیت اسکیزوئید، فرد به خاطر سرد  و بی احساس بودن از تعامل با مردم اجتناب می کند و در تنهایی لذت می برد؛ اما در شخصیت اجتنابی با وجود تمایل به ارتباط با دیگران از آن می ترسند.

تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی

پزشک برای تشخیص این بیماری پس از گرفتن شرح حال و بررسی سوابق پزشکی، آزمایش هایی را برای رد احتمال ابتلا به سایر اختلالات و بیماری ها تجویز می کند.

پس از این که احتمال سایر اختلالات رد شد، پزشک فرد را به تشخیص به روانپزشک ارجاع می دهد.

روش تشخیص افراد مبتلا به دوری گزینی

در دفترچه راهنمای تشخیصی بیماری های روانی که DSM5 نام دارد، ملاک های تشخیصی زیر برای اختلال شخصیت اجتنابی آورده شده است:

• در اجتماع خود را پایین از دیگران می بیند.
• از فعالیت های که مستلزم ارتباط بین فردی است، دوری می کند؛ چرا که ترس از طرد شدن دارد.
• مایل به ارتباط با مردم نیست مگر این که مطمئن شود مقبول واقع می شود.
• تمایلی به امتحان کردن فعالیت های جدیدی و انجام ریسک ندارد؛ چرا که می ترسد شرمنده شود.
• در موقعیت های اجتماعی اضطراب و ترس از طرد شده دارد.

اختلال شخصیت دوری گزین چگونه شکل می گیرد؟

شخصیت اجتنابی می تواند در اثر عوامل زیادی رخ دهد، که در ادامه به برخی از آنها می پردازیم.

1- والدین سخت‌گیر

سخت گیر بودن والدین، یکی از دلایل ابتلای افراد به شخصیت اجتنابی است. والدینی که استانداردهای تربیتی سختی دارند، می توانند شخصیتی را تربیت کنند که احساس ناکافی بودن دارد.

افراد مبتلا اعتماد به نفس پایینی دارند و فشار روانی زیادی در اجتماع تحمل می کنند؛ آن ها از ترس این که نتوانند آن طور که باید در جامعه ظاهر شوند، ترجیح می دهند در خلوت و تنهایی خود بمانند.

2- والدین پرخاشگر

پرخاشگر بودن والدین نیز زمینه ساز اختلال اجتنابی است. افرادی که در کودکی توسط والدین خود مورد تحقیر و تمسخر زیادی قرار گرفته اند و بر روی نقاط منفی شان تمرکز زیادی شده اند، در آینده بسیار خجالتی شده و در جمع احساس بی کفایتی می کنند؛ طوری که نمی خواهند در جامعه حاضر شوند.

3- ژنتیک

ژنتیک نیز از عوامل ایجاد کننده شخصیت است. افرادی که در خانواده خود فرد مبتلا به این اختلال را دارند.

4- محیط زندگی

محیط نیز در شکل گیری چنین شخصیتی موثر است. تاثیر محیط بر روی این عوامل بسیار بالا است.

اختلال شخصیتی اجتنابی و ازدواج

افراد مبتلا به این اختلال در زندگی خود احساسات خود را با همسرش به اشتراک نمی گذارند و هر قدر همسرش بخواهد خود را به او نزدیک کند، او به هراس می افتد. حتی دیده شده اتاق جدایی دارند.

بار رابطه بر دوش همسر اوست و اگر همسر تماس نگیرد از سوی او حرکتی صورت نمی گیرد.

این فرد شخصیت مطیعی دارد و در تعارضات سکوت می کند و کوتاه می آید. در برخی موارد نیز ممکن است به صورت انفجاری عمل کرده و خواهان آزادی باشد. اما این افراد رابطه عمیقی را برقرار می کنند و مشکلات در رابطه با آن ها سطحی است.

بهترین موقع برای مراجعه به دکتر چه وقتی است؟

هنگامی که علائم آن قدر زیاد باشد که فرد را دچار اختلال در زندگی روزمره کند، باید برای درمان اقدام کند. چرا که ممکن است در اثر سهل انگاری فرد شغل خود را از دست بدهد یا از تحصیل را نیمه کاره رها کند.

راه های درمان اختلال شخصیت دوری گزین چیست؟

روش های رایج درمانی در شخصیت اجتنابی عبارت است از:

1- رفتار درمانی اختلال شخصیت اجتنابی

از جمله موثرترین روش ها برای درمان اختلال شخصیت اجتنابی، رفتاردرمانی است. در این روش درمانگر افکار ناسالم فرد را شناسایی کرده و با تکنیک هایی آن ها را اصلاح می کند.

2- روان درمانی اختلال شخصیت اجتنابی

در این روش درمانی از نوعی مشاوره و گفتگو درمانی استفاده می شود، که روان‌ درمانی سایکودینامیک، نام دارد و در آن فرد به کمک درمانگر از افکار و ناخودآگاه خود شناخت پیدا کند و پی به تاثیر آن ها بر رفتارهای امروزش برده و گره های به جا مانده از گذشته را درمان کند.

3- گروه درمانی اختلال شخصیت اجتنابی

گروه درمانی نیز از جمله درمان های موثر در این اختلال است و فرد به گروهی معرفی می شود که همگی دارای این اختلال هستند. اعضای گروه با در میان گذاشتن نظرات همدیگر و توصیه ها به بهبود فرد کمک می کنند.

آمارهای مربوط به شیوع اختلال شخصیت دوری گزین

آمارهای زیر میزان شیوع اختلال شخصیت اجتنابی را بیان می کند:

• نیم تا یک درصد از مردم جهان به اختلال شخصیت دوری گزین مبتلا هستند.
• 10 درصد از افرادی که به صورت سرپایی به روانپزشک ها مراجعه می کنند، دچار این اختلال هستند.
• 40 درصد مبتلایان به فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی دچار شخصیت دوری گزین نیز هستند.
• 50 درصد افراد مبتلا به پانیک یا آگورافوبیا مبتلا به شخصیت اجتنابی هستند.

با شخصیت های اجتنابی چطوری باید رفتار کنیم؟

• شنونده خوبی برای او باشید و همدلی به خرج دهید!
• کاری کنید که حس کند شنیده و درک می شود.
• به او حس مورد توجه بودن بدهید.
• در مقابل موقعیت های احساسی که برای او رخ می دهد آرامش خود را حفظ کنید.

مشاوره روانشناسی در درمان اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟

همانطور که گفتیم تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی کار یک فرد متخصص است و نمی توان با انجام دادن کارهای خودسرانه این مشکل را حل کرد.

کمک گرفتن از مشاوره روانشناسی می تواند در تشخیص به موقع و درمان بسیار مفید واقع شود.

نتیجه گیری

در این محتوا به صورت کلی به بررسی اختلال شخصیت اجتنابی پرداخته و هر آنچه که یک فرد باید درباره این بیماری را بداند برایتان درج کرده ایم.

اختلال اجتنابی نیز مانند بسیاری از بیماری ها درمان دارد و بدیهی است شما عزیزان می توانید با مراجعه به مشاوره روانشناسی هرچه سریع تر به نتیجه مطلوب خود دست پیدا کنید.

توصیه ما به شما استفاده از مشاورین با سابقه و متخصص مرکز مشاوره هم اندیشان است، که در هر زمینه آماده کمک و مشاوره به شما هستند. برای مشاوره تلفنی با شماره 02191023933 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا اختلال شخصیت دوری گزین قابل درمان است؟

این اختلال نیز همانند سایر اختلالات روانی قابل درمان است و باید در طول درمان صبر و حوصله داشته باشید.

راه های درمانی اختلال شخصیت اجتنابی کدام ها هستند؟

روان درمانی و دارو درمانی گروه درمانی

آیا ژنتیک در ایجاد اختلال شخصیت اجتنابی تاثیر گذار است؟

ژنتیک در شکل گیری بسیاری از بیماری های روانی نقش دارد. در این بیماری هم ژنتیک یکی از عوامل مهم محسوب می شود.