سندرم پای بی قرار چیست و چه عللی دارد؟ + علائم و راه های درمان آن

همیشه بی قراری و ناآرامی ها روحی نیستند و گاهی افراد در پاها نیز دچار بی قراری می شوند. این عارضه به سندرم پای بی قرار معروف است و افراد در زمان نشسته یا خوابیده در پاهای خود، احساس ناراحتی و نا آرامی می کنند. این اتفاق به خصوص در عصرها و شب ها بیشتر روی می دهد.

البته سندرم پای بی قرار در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد و با افزایش سن احتمال ابتلا به آن افزایش می یابد. از آنجایی که این مشکل عوارض متعددی داشته و ممکن است که زندگی فرد را با مشکلات زیادی روبرو کند.

ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با سندرم پای بی قرار، علل، علائم و راه های درمان آن آشنا کنیم. در صورتی که تمایل دارید در این خصوص بیشتر بدانید، این مقاله را حتما بخوانید.

سندرم پای بی قرار چیست؟

سندرم پای بی قرار یک اختلال عصبی و احساس ناخوشایند در پاهاست. این احساس مانند خفقان یا کشش غیرقابل کنترل پاها بوده و بیشتر در شب اتفاق می افتد. البته زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این سندرم هستند.

این سندرم فرد را مجبور می کند که از جای خود برخواسته و کمی راه برود. بدین ترتیب احساس بد از بین خواهد رفت. همچنین ممکن است باعث اختلالاتی در خواب ایجاد کند و فرد در تمامی روز خواب آلود باشد.

انواع سندرم پای بی‌قرار

سندرم پاهای بی‌قرار به دو دسته تقسیم می‌شود:

1- سندروم پای بی‌قرار اولیه یا ایدیوپاتیک

این نوع از سندرم پای بی قرار قبل از 40 سالگی بروز می یابد و علل آن نامشخص است؛ علت آن می تواند ژنتیکی باشد.

علایم آن در ابتدا خفیف بوده و با گذر زمان شدیدتر می شود؛ تا آخر عمر فرد را درگیر می کند.

2- سندروم پاهای بی‌قرار ثانویه

این سندروم در اثر بروز یک بیماری مانند دیابت، کمبود آهن، نارسایی کلیوی، پارکینسون، بارداری رخ می دهد و به وراثت و ژنتیک ربطی ندارد.

سن شروع آن پس از ۴۵ سالگی بوده. علائم آن به صورت ناگهانی آغاز می‌شود و در طول زمان شدت آن تغییری نمی کند.

علل بروز سندروم پای بی قرار چیست؟

از عواملی که باعث بروز این سندرم می شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکلاتی در سلامتی فرد

این اختلال عصبی با سلامتی فرد رابطه مستقیمی دارد. در واقع اگر فرد دچار بیماری باشد، خطر ابتلا به این سندرم در او افزایش خواهد یافت. بیماری هایی مانند پارکینسون، ام‌اس، بیماری دیابت و نوروپاتی محیطی و کمبود آهن بیماری های عصبی، دیابت، نارسایی کلیه، واریس و نارسایی مزمن وریدی، فشار خون بالا و بیماری های قلبی از جمله مواردی هستند که در ایجاد یا تشدید این بیماری تاثیر بسیاری دارند.

همچنین چاقی، سیگار کشیدن، بیماری های اعصاب، کم کاری تیروئید، مسمومیت با فلزات سنگین، کم خونی، فقر آهن ناشی از خونریزی معده و روده ای، نیاز به تزریق خون مداوم از عوامل مهم در تشدید سندرم پای بی قرار هستند.

• کمبود ویتامین

بدن انسان به ویتامین های مختلفی نیازمند است. یکی از این ویتامین ها، ویتامین B6 است. کمبود این ویتامین در مدت کوتاهی باعث بروز سندرم پای بی قرار خواهد شد.

• استفاده از دارو

مصرف داروهای ضدافسردگی در شب می تواند باعث بروز یا تشدید علائم سندرم پای بی قرار شود. این داروها باید با هماهنگی پزشک مصرف شده و زمان مصرف آن تا حد امکان در شب نباشد.

برخی داروها از جمله داروهای ضدانعقادی باعث بدتر شدن آن می شود.

• استرس

استرس و فشار روانی از عواملی هستند که اگر به درستی مدیریت نشوند، باعث ایجاد یا تشدید سندرم پای بی قرار می شوند. به همین دلیل است که خانم ها بیشتر از آقایان به این بیماری مبتلا می شوند و طول دوره درمان آنها طولانی تر است.

• تغییرات هورمونی

بارداری و یا تغییرات هورمونی به طور موقت از علائم و نشانه های سندرم پای بی قرار هستند. برخی از خانم ها در سه ماهه اول دوره بارداری سندرم پای بی قرار را تجربه می کنند.

• مصرف الکل و دخانیات

از دیگر عوامل بروز و تشدید سندرم پای بی قرار می توان به مصرف سیگار، کافئین، نیکوتین، الکل، مسدود کننده های هیستامینی و… اشاره شد.

• بارداری

این  سندرم در بارداری نیز دیده شده است، به خصوص در سه ماه آخر بارداری، مادران جوان می توانند RLS را تجربه کنند. این علائم معمولاً تا یک ماه پس از زایمان از بین می‌روند.

علائم سندرم پای بی قرار کدامند؟

همان طور که گفته شد، سندرم پای بی قرار یک نوع اختلال حرکتی و اختلال خواب است.

از علائم این سندرم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افرادی که به این سندرم مبتلا هستند، نمی توانند به راحتی حس مبهم پاهای خود را توصیف کنند.
• این بیماران مجبور هستند که پاهای خود را به راحتی حرکت دهند.
• افراد مبتلا به این سندرم، احساس کشیدگی، سوزش، گزگز، احساس کاذب حرکت مایع یا حرکت مورچه در ساق پاهای خود دارند.
• این افراد اختلال خواب دارند و به سختی به خواب می روند یا مکررا از خواب بیدار می شوند.
• پاها در زمان حرکت شرایط بهتری دارند و در موقع استراحت بدتر می شوند.
• اوج علائم این سندرم در عصرها و شب هاست.
• گاهی بیمار پرش در پاها را بلافاصله بعد از خواب رفتن و یا در طی خواب احساس می کند. نام این پرش ها، حرکات دوره ای اندام در خواب است.

راه های تشخیص سندرم پای بی قرار به چه صورت می باشد؟

هیچ روش قطعی برای تشخیص سندرم پای بی قرار وجود ندارد و تنها ممکن است علل ثانویه یا بیماری های زمینه ای که منجر به این بیماری شده اند، مشخص شوند.

افراد مبتلا به این بیماری برای تشخیص آن می توانند به پزشک مراجعه کرده و با آزمایش خون، میزان آهن بدن آنها بررسی شود. همچنین بررسی نوار مغزی نیز در تشخیص این بیماری موثر است.

راه های درمان سندرم پای بی قرار کدامند؟

راه های متعددی برای درمان سندرم پای بی قرار وجود دارد. این راه ها عبارتند از:

درمان های خانگی

یکی از بهترین و در دسترس ترین راه های درمان سندرم پای بی قرار، استفاده از درمان های خانگی است. این درمان ها شامل موارد زیر می شوند.

• مدیریت زمان خواب

این سندرم باعث سخت تر شدن خواب شده و برای داشتن خواب عمیق باید کمی دیرتر به رختخواب بروید. ساعات خواب صبح می توانند بهترین ساعات استراحت باشند. بنابراین خوابیدن و بیدار شدن سر ساعت معین باعث بهتر شدن ساعات استراحت می شود.

• ورزش دادن پاها قبل از خواب

ورزش و ماساژ پاها باعث بهبود این اختلال می شود. بنابراین می توانید قبل از خواب کمی حرکات کششی داشته باشید.

• دوش آب گرم

حمام آب گرم باعث آرامش و راحت تر شدن خواب خواهد شد. همچنین دوش آب گرم علائم سندرم پای بی قرار را کاهش خواهد داد.

• عدم استفاده از مواد کافئین دار

همان طور که گفته شد، مواد کافئین دار علائم سندرم پای بی قرار را افزایش می دهد. بنابراین بهتر است که قبل از خواب این مواد را نخورید.

• سرد و گرم کردن پاها

حوله گرم یا کمپرس سرد بر روی پاها می تواند علائم این سندرم را کاهش دهد.

• ورزش روزانه

ورزش هایی مانند پیاده روی، آهسته دویدن، بلند کردن وزنه یا هر ورزش متعادل دیگری باعث می شود که تکان های پا کمتر شده و فرد خواب طولانی و عمیقی داشته باشد. البته سعی کنید که ورزش شدید و طولانی نداشته باشید.

• ورزش مغز

بیکاری باعث می شود که علائم سندرم افزایش یابد. بنابراین، ورزش هایی مانند یوگا، حل جدول، بازی های کامپیوتری و… باعث می شوند که مغز ورزش کرده و علائم این بیماری کاهش یابد.

• حرکت پاها

حرکت دادن پاها باعث می شود که احساس ناراحتی کمتری در پاهای خود داشته باشید. بنابراین تکان دادن یا حرکت پاها می تواند مفید باشد.

• نفس عمیق

فشار روحی و جسمی باعث می شود که علائم سندرم بدتر شود؛ بنابراین تنفس آرام و عمیق گرفتگی عضلات را برطرف خواهد کرد.

• خاموش کردن تلویزیون قبل از خواب

تماشای تلویزیون، استفاده از گوشی همراه یا کار کردن با کامپیوتر باعث سخت تر شدن خواب می شود. بنابراین بهتر است ساعات قبل از خواب این وسایل را خاموش کنید تا خواب عمیقی داشته باشید.

دارو درمانی

از داروهای مختلفی برای این بیماری استفاده می شود. این داروها عبارتند از روپیرینول (Ropinirole)، پرگابالین (Pregabalin)، گاباپنتین (Gabapentin).

طب سوزنی

یکی از درمان های موثر در این بیماری، طب سوزنی است که در برخی از مواقع مورد استفاده قرار می گیرد.

سخن آخر

سندرم پای بی قرار، یک اختلال عصبی است و افرادی که به این سندرم مبتلا هستند، در پاهای خود احساس ناخوشایندی دارند. این احساس می تواند، خواب آنها را مختل کند.

بنابراین افرادی که به این سندرم مبتلا هستند، باید برای درمان آن تلاش کنند.

ما در این مقاله سعی کردیم تا این سندرم، علل و علائم آن را توضیح دهیم.

اگر در خود یا عزیزانتان چنین علایمی را مشاهده می کنید، بهتر است برای تشخیص درست به یک متخصص مراجعه کنید. روانشناسان مرکز مشاوره هم اندیشان در کنار شما هستند تا به سوالات شما در این زمینه پاسخ بدهند و به درمان آن کمک کنند.

برای مشاوره تلفنی می توانید از سراسر کشور با شماره 9099071985 (بدون پیش شماره) تماس بگیرید.

سوالات متداول

مصرف چه غذاهایی باعث افزایش علائم سندرم پای بی قرار می شود؟

مواد غذایی که در فرهنگ ما سرد شناخته می شوند، مانند: گوشت گوساله، ماهی، دوغ، ماست، خیار، گوجه فرنگی، بادمجان، قهوه، ترشی، سرکه، آبلیمو و… باعث تشدید علائم سندرم پای بی قرار خواهند شد.

افراد چگونه می توانند کمبود آهن خود را جبران کنند؟

افرادی که به دلیل کمبود آهن دچار سندرم پای بی قرار می شوند، بهتر است قرص آهن را با یک لیوان آب پرتقال مصرف کنند تا آهن بیشتری جذب بدنشان شود.