تنظیم خانواده چیست؟ | هر آنچه درباره مفهوم تنظیم خانواده باید بدانیم!

شاید بسیار شنیده باشید که می گویند فرزند کمتر زندگی بهتر! این عبارت زمانی در میان مردم بسیار رواج داشت، که به دلیل تعداد زیاد فرزندان، خانواده ها توانایی رفع نیازهای تک تک آنها را نداشتند.

همچنین در زمان های قدیم تعداد مرگ و میر مادران و نوزادان بسیار زیاد بود. بسیاری از فرزندان ناخواسته به دنیا می آمدند و یا بیماری های ژنتیکی زیادی در میان نوزادان مشاهده می شد؛ اما امروزه با مبحثی به نام تنظیم خانواده تا حد بسیار زیادی از مرگ و میر نوزادان و مادران کاسته شده است.

همچنین خانواده ها با توجه به شرایط مالی و توانایی های روحی و جسمی خود، تعداد فرزندانشان را مشخص می کنند. بدین ترتیب فشارهای کمتری به خانواده تحمیل می شود و آنها می توانند زمان و انرژی بیشتری بر روی تربیت فرزندان خود بگذارند، و اینگونه جامعه نیز که متشکل از همین خانواده هاست، در تامین نیازهای افراد فشار کمتری را تحمل خواهد کرد.

ما در این مقاله سعی داریم تا شما را بیشتر از قبل با مبحث تنظیم خانواده و مزایای آن آشنا کنیم. بنابراین اگر علاقه دارید تا با این بحث آشنا شوید، این مقاله را حتما بخوانید.

تنظیم خانواده چیست؟

همان طور که می دانید، افزایش تعداد فرزندان یک خانواده تاثیر منفی بر سلامت آن خانواده می گذارد. همچنین این امر باعث افزایش بی رویه جمعیت شده و از رشد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه جلوگیری می کند.

از طرفی این رشد جمعیت با امکانات جامعه هیچ تناسبی ندارد و برنامه ریزی های مرتبط با توسعه و رشد کشور را مختل می کند. به همین دلیل موضوعی به نام تنظیم خانواده بسیار جدی می شود.

مفهوم و هدف اصلی تنظیم خانواده، پیش گیری از بارداری های ناخواسته در راستای تامین سلامت خانواده ها و جمعیت است. یا در عبارتی دیگر، تنظیم خانواده باید یکی از سیاست های برنامه ریزی جمعیتی هر کشور باشد و هر خانواده باید با توجه به نیازهای اجتماعی و امکانات جامعه به صورت ارادی اقدام به فرزند آوری کند.

یا در تعریفی دیگر، تنظیم خانواده مجموعه ای از اقدامات است که به زن و شوهر کمک می کند تا صاحب فرزندان ناخواسته نشوند و توانایی تنظیم فاصله بین فرزندان خود را داشته باشند.

تاریخچه تنظیم خانواده چیست؟

کنترل بارداری و زایمان از زمان های قدیم در بین مردم وجود داشته است. در واقع از چهار هزار سال قبل از میلاد در مصر و 1600 سال قبل از میلاد در هندوستان روش هایی برای پیش گیری از بارداری وجود داشت.

آن زمان ها با جوشانده ریشه های گیاه، قرص باروت و جیوه، عسل حاوی زنبورهای مرده، شستشوی دستگاه تناسلی با آبلیمو و سرکه، از بارداری پیش گیری می کرده اند!

وظایف تنظیم خانواده چیست؟

تنظیم خانواده وظیفه دارد تا در راستای سلامتی خانواده و اجتماع در قالب پیشگیری از بارداری های ناخواسته، به مفاهیم زیر بپردازد:

• محدود کردن تعداد فرزندان
• پیش گیری از بیماری های احتمالی در دوران جنینی
• پیش گیری از انتقال مشکلات ژنتیکی
• پیش گیری از زایمان های مکرر و پرخطر برای مادران
• درمان نازایی در همسران
• تامین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی اعضای خانواده
• تنظیم ساختار سنی مناسب در جمعیت و تامین سلامت جامعه

اهداف تنظیم خانواده کدامند؟

یکی از اهداف تنظیم خانواده بهبود سلامت مادر و کودک است که مهم ترین هدف این موضوع است.

از دیگر اهداف آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش مرگ مادران به عللی مانند بارداری و زایمان های متعدد و افزایش سلامتی آنها
• کاهش مرگ و میر کودکان و پیش گیری از بروز بیماری های ژنتیکی و ناهنجاری های مادرزادی و همچنین سالم به دنیا آمدن نوزادان
• پیش گیری از سوء تغذیه مادران و کودکان با ایجاد فاصله مناسب میان فرزندان هر خانواده
• پیش گیری از زایمان های زود هنگام یا دیرهنگام
• کاهش رشد جمعیت کشور
• ایجاد زمینه های مناسب با هدف تامین سلامتی روحی و جسمی کل خانواده
• پیش گیری از حاملگی ناخواسته و پیش گیری از سقط جنین به صورت غیرقانونی

مهم ترین توصیه های تنظیم خانواده کدامند؟

از مهم ترین توصیه های تنظیم خانواده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. دختران زیر 18 سال باردار نشوند. بارداری قبل از 18 سال ممکن است خطراتی برای سلامتی مادر داشته باشد و مادر از نظر فیزیکی آمادگی لازم را برای بارداری نداشته باشد.
2. بارداری و زایمان بعد از سن 35 سالگی نیز خطراتی دارد. به خصوص زنانی که 4 زایمان داشته اند، بهتر است بعد از سن 35 سالگی تصمیم به بارداری مجدد نگیرند.
3. بعد از هر بارداری و زایمان بهتر است حداقل 2 سال فاصله برای بارداری بعدی در نظر گرفته شود تا مادر کاملا بهبود یافته و شرایط بارداری مجدد را داشته باشد.

مهم ترین تاثیرات و مزایای تنظیم خانواده کدامند؟

تنظیم خانواده مزایای بسیار زیادی دارد که از مهم ترین مزایای تنظیم خانواده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اوضاع مالی خانواده را بهبود می بخشد.
• باعث می شود تا والدین برای تعلیم و تربیت فرزندانشان زمان بیشتری داشته باشند.
• باعث می شود که ثبات بیشتری در خانواده ایجاد شود.
• موجب ارتقاء مشارکت زنان در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی می شود.
• زوجین می توانند با توجه به شرایط خانواده به تعداد دلخواه فرزند داشته باشند.
• از تولد کودکان ناخواسته پیش گیری می کند.
• از سوء تغذیه مادران و کودکان جلوگیری می کند.
• مرگ و میر مادران و کودکان را که به واسطه ناهنجاری ها و اشتباهات والدین اتفاق می افتد، کاهش می دهد.
• موجب کاهش رشد جمعیت و بهبود تناسب و هماهنگی میان توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه می شود.

مشاوره تنظیم خانواده

در مشاوره تنظیم خانواده که توسط پزشک متخصص زنان انجام می شود. پزشک با توجه به وضعیت زوجین یکی از روش های پیشگیری از بارداری را به آن ها پیشنهاد می کند.

روش های پیش گیری از بارداری کدامند؟

روش های مختلفی به منظور پیش گیری از بارداری وجود دارد. استفاده از هر کدام از این روش ها بستگی به سبک زندگی، مشکلات سلامتی و سایر شرایط زوجین دارد.

اما در حالت کلی روش های پیش گیری از بارداری به صورت زیر می باشد:

• روش های طبی

در این روش ها برای پیش گیری از بارداری از قرص یا آمپول استفاده می شود.

• روش های جراحی

جراحی های توبکتومی و وازکتومی برای پیش گیری از بارداری به کار می روند.

• روش های مکانیکی

در این روش از ابزارهایی مانند کاندوم، دیافراگم، اسفنج، کلاهک، IUD برای پیش گیری از بارداری استفاده می شود.

• روش های طبیعی

روش هایی مانند ریتم و منقطع در این دسته از روش های پیش گیری از بارداری قرار دارند.

روش های طولانی مدت برای پیشگیری از بارداری

این روش ها می تواند تا چند سال یا به صورت دائمی از حاملگی جلوگیری کند، که در ادامه آنها را بیان خواهیم کرد.

• توبکتومی

توبکتومی روشی دائمی است که در آن از طریق جراحی لوله های فالوپ (تخمدان) در زنان بسته می شود.

• وازکتومی

یک روش جراحی در مردان است که لوله های وازدفران که مسئول انتقال اسپرم از بیضه به پروستات است، بسته می شود. این روش نیز دائمی است.

• ایمپلنت

در این روش ایمپلنت ها در روی بازوی زنان کاشت می شود و باعث جلوگیری از بارداری می شود. این روش 3 الی 5 سال از بارداری جلوگیری می کند.

• آی یو دی

ابزاری لنگر مانند از جنس مس یا پلاستیک است که در رحم قرار گرفته و از بارداری پیشگیری می کند.

روش های فیزیکی و اورژانسی برای پیشگیری از بارداری

در این روش ها با استفاده از ابزارهایی از حاملگی پیشگیری می شود:

• کاندوم مردانه

از ارزانترین و در دسترس ترین ابزارهای پیشگیری از بارداری است که از انتقال بسیاری از بیمارهای پوستی منتقله از راه جنسی نیز جلوگیری می کند. این کاندم ها از جنس لاتکس است که اگر با روان کننده های بر پایه روغن استفاده شود، آسیب دیده و سوراخ می شود. بنابراین این نکته را در نظر داشته باشید که لوبریکانت های چرب را همراه کاندوم استفاده نشود.

• کاندوم زنانه

این نوع کاندم نیز در زنان استفاده می شود، اما درصد شکست آن نسبت به کاندوم مردانه زیاد است. باید در نظر داشت که همزمان از کاندوم زنانه و مردانه در رابطه استفاده نشود!

• کلاهک گردن رحمی

ابزاری فنجان مانند است که در دهانه رحم قرار گرفته و از ورود اسپرم به رحم جلوگیری می کند.

• قرص اورژانسی

یا قرص صبح روز بعد پس از مقاربت استفاده می شود. اگر یک رابطه حفاظت نشده داشته اید با قرص اورژانسی می توانید از حاملگی جلوگیری کنید. میزان مصرف آن باید 2 الی 3 بار در سال باشد.

قرص تنظیم خانواده

قرص ضد بارداری ال دی، از دسته قرص های هورمونی است که یکی از دلایل تجویز آن پیشگیری از بارداری های ناخواسته است.

این دارو برای افرادی است که پس از مقاربت، می خواهند احتمال بارداری خود را کم کنند. این قرص 21 عدد در یک ورق است که باید از روز پنجم قاعدگی مصرف آن شروع شود.

مصرف این دارو مزایای زیر را دارد:

• کاهش احتمال حاملگی های خارج از رحم
• کاهش ابتلا به التهابات لگن
• کاهش ابتلا به سرطان تخمدان و پستان
• کم کردن شدت خونریزی های قاعدگی

از عوارض آن می توان به حالت تهوع و لکه بینی اشاره کرد!

سخن آخر

تنظیم خانواده یکی از مسائل بسیار مهم است که به کمک خانواده ها آمده تا به کیفیت زندگی بهتر کمک کند. در واقع این موضوع باعث شده است که مرگ و میر مادران و کودکان کاهش یافته و همچنین والدین زمان بیشتری برای تربیت فرزندان داشته باشند.

با توضیحات داده شده امیدواریم که به طور کامل با اهمیت تنظیم خانواده آشنا شده باشید. در صورتی که در این زمینه نیاز به مشاوره داشته باشید، می توانید با کارشناسان ما در هم اندیشان تماس بگیرید.

برای مشاوره تلفنی با شماره 02191023933 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا اسلام بحث تنظیم خانواده را تایید می کند؟

بله، اسلام تمام مصالح عالی بشری در زندگی انسان را از زوایای مختلف بررسی می کند. بنابراین این بحث تنظیم خانواده از نظر اسلام تایید شده است.

آیا پیشگیری از بارداری ناخواسته به صورت دائمی می باشد؟

خیر؛ پیشگیری از بارداری هم به صورت دائمی و هم به صورت موقتی امکان پذیر است و هر خانواده می تواند با توجه به شرایط خود یکی از روش ها را انتخاب کند.