انواع اختلالات عصبی شناختی چیست؟

اختلالات عصبی شناختی در اثر صدمه به سیستم اعصاب یا اندام های زیستی ایجاد می شود. این صدمات شامل آسیب های حاصل از بیماری، ضربه و جراحت و یا ژنتیک می باشد که باعث ایجاد این نوع اختلالات می شود.

این اختلالات بر نحوه تفکر و عملکرد مبتلایان در زمینه شناختی تاثیر منفی می گذارد.

اختلالات عصبی شناختی بیشتر در افراد بالای 65 سال دیده می شود؛ این افراد از فراموش کردن آدرس ها، اسم ها و بقیه اطلاعات شخصی رنج می برند.

با مرکز مشاوره هم اندیشان در ادامه مقاله همراه باشید تا به انواع اختلالات عصبی شناختی و علایم آنها بپردازیم.

روان آشفتگی یا دلیریوم (Delirium)

اختلال دلیریوم در بازه های کوتاهی رخ می دهد؛ این بازه می تواند به مدت چند ساعت در روز یا حتی چند روز پشت سر هم اتفاق بیفتد.

اصلی ترین ویژگی آن اختلال در توجه یا آگاهی است. دلیریوم به علت های مختلفی از جمله مسمومیت با دارو یا مواد و یا برخی علل جسمانی رخ دهد. میزان شیوع آن در حدود 1 الی 2 درصد در کل جامعه است.

اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری آلزایمر

ویژگی اصلی اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری آلزایمر، این است که به صورت پنهانی شروع شده و تدریجی پیشرفت می کند.

این بیماری در سطح خفیف شامل افسردگی و بی احساسی و در سطح عمده، فرد دچار روان پریشی، بی قراری، تحریک پذیری، سراسیمگی و سرگردانی می شود.

فرد در اواخر بیماری دچار اختلال در خوردن، بی اختیاری در دفع و اختلال در راه رفتن می گردد. این اختلال در افراد بین 75 تا 84 ساله بیشتر رخ می دهد و درصد شیوع آن  53 درصد است.

اختلال عصبی شناختی پیشانی گیجگاهی

اختلال عصبی شناختی پیشانی گیجگاهی دو دسته علایم ایجاد می کند؛ یکی علایم مربوط به اختلال زبان و دیگری به صورت تغییر رفتار و شخصیت دیده می شود.

• در نوع زبانی، توانایی زبان و تکلم به طرز محسوسی کاهش پیدا می کند. فرد در تکلم، یافتن کلمات مناسب هنگام گفتگو، به یاد آوردن اسم اشیا و دستور زبان دچار مشکل می شود.
• در نوع رفتاری، علایمی مانند بی احساسی، نداشتن همدلی و همدردی را نشان می دهد.

این بیماری از هر صد هزار نفر، 2 الی 10 نفر را درگیر می کند و به دو صورت خفیف و شدید دیده می شود.

اختلال عصبی شناختی مرتبط با اجسام لوی

در این بیماری ویژگی اصلی مشکل توجه و هوشیاری است و فرد دچار توهمات دیداری می شود. علایم پارکینسون مانند لرزش دست را دارد که مشکلات حرکتی را شامل می شود.

این اختلال در بین سالخوردگان بیشتر شایع است و به میزان 0.1 الی 5 درصد در بین این افراد دیده می شود.

اختلال عصبی شناختی عروقی عمده یا خفیف

آسیب هایی که به عروق مغزی وارد می شود، سبب بروز علایمی مانند آلزایمر در فرد می شود. این اختلال باعث مشکلات در توجه، هوشیاری، اختلال حافظه، افسردگی و صحبت کردن می گردد.

این آسیب ها در اثر سکته مغزی رخ می دهد و درصد بروز آن در سالخوردگان بالای 80 سال و بیشتر در حدود 16 درصد است.

اختلال عصبی شناختی حاصل از صدمه مغزی آسیب زا

این اختلال در اثر اصابت ضربه به سر رخ می دهد و منجر به علایمی مانند از دست دادن هوشیاری، فراموشی پس از آسیب، سردرگمی، فلج یک طرف بدن به صورت خفیف، خستگی، پرخاشگری، احساس صدای زنگ در گوش، از دست دادن بویایی، احساس سوءظن و بی احساسی را ایجاد می کند.

شیوع این اختلال در حدود 2 درصد است.

اختلال عصبی شناختی حاصل از مواد یا دارو

در اختلال عصبی شناختی حاصل از مواد یا دارو، فرد مدتی پس از طی زمان طبیعی مسمومیت و ترک دارو یا مواد، دچار علایمی دیگر اختلالات عصبی – شناختی مانند مشکل توجه و اختلال حافظه، تحریک پذیری، بی قراری، سوءظن، پرخاشگری و بی احساسی می شود.

میزان شیوع این اختلال معلوم نیست.

اختلال عصبی شناختی ناشی از عفونت HIV یا ایدز

اختلال عصبی شناختی عمده یا خفیف، ناشی از عفونت HIV یا ایدز، به دلیل ابتلای فرد به ایدز به وجود می آید که در آن علایم مربوط به سایر اختلالات عصبی شناختی دیده می شود.

این علایم شامل تحریک پذیری، بی قراری، پرخاشگری، مشکل توجه و حافظه، سوءظن، بی احساسی و… است. این بیماری به صورت خفیف و شدید رخ می دهد.

میزان شیوع نوع خفیف این بیماری 25 درصد است که این میزان در نوع شدید آن در حدود 5 درصد است.

اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری پریون (Prion)

در اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری پریون، در حالت ابتدایی فرد علایمی مانند اختلال خواب و اشتها، اضطراب، افسردگی و مشکل تمرکز دارد، و چند هفته بعد علایمی مانند تغییر بینایی، گرفتگی عضلات، ناهماهنگی و ناهنجاری در راه رفتن و زوال عقل در فرد ایجاد می شود.

این بیماری به دو صورت خفیف و شدید دیده می شود و باید گفت در نوع خفیف و عمده نادر بوده و شیوع آن 1 یا 2 در یک میلیون است.

اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری پارکینسون

اختلال عصبی شناختی ناشی از پارکینسون، نوع دیگری از اختلالات عصبی – شناختی است که به صورت خفیف یا شدید اتفاق می افتد.

این اختلال نشانه هایی از قبیل توهم، هذیان، اضطراب، خلق افسرده، تغییر شخصیت و خواب آلودگی زیاد را دارد.

مبتلایان به این اختلال معمولا در سنین بالای 85 و بالاتر هستند و به میزان 3 درصد در بین این افراد شایع است.

اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری هانتینگتون

ابتلا به بیماری هانتینگتون به صورت خفیف یا شدید باعث ایجاد این اختلال می شود. علایم این اختلال تحریک پذیری بالا، بی قراری، اضطراب، وسواس، افسردگی و بی احساسی است.

روان پریشی نیز از عوارض نادر این بیماری است. میزان شیوع این بیماری 2.7 نفر در هر صد هزار نفر است.

اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری جسمی دیگر

این اختلال در اثر بیماری هایی مانند تومور مغزی، لوپوس، کم کاری تیروئید و کمبود ویتامین هایی مانند نیاسین (Niacin) و تیامین (Thiamine) ایجاد می شود.

این بیماری ها باعث بروز مشکل توجه و حافظه، خستگی، سردرگمی، پرخاشگری، سوءظن و اضطراب می شوند. این اختلال عصبی – شناختی به دو صورت خفیف یا عمده رخ می دهد.

اختلال عصبی شناختی ناشی از سبب شناسی های متعدد

این اختلال معمولا با علایمی مانند مشکل توجه، تحریک پذیری یا بی قراری همراه است. ابتلا به چندین بیماری مانند سکته مغزی و آلزایمر سبب وقوع این اختلال می شود.

این بیماری به صورت عمده یا خفیف اتفاق می افتد.

سخن آخر

اختلالات عصبی – شناختی در اثر عواملی مانند ژنتیک و صدمه به سیستم اعصاب و برخی بیماری ها مانند سکته مغزی و آلزایمر ایجاد می شود و باعث اختلال عملکرد فرد در زمینه شناختی می گردد.

در این مقاله انواع اختلالات عصب شناختی را بررسی کردیم و علایم و درصد شیوع آنها بیان کردیم.

اگر خود را یکی از نزدیکانتان از یکی از این بیماری ها رنج می برید می توانید به با مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید. این مرکز با مشاوران باتجربه به شما در کنترل علایم بیماری و بهبود آنها یاری می رساند.

برای دریافت مشاوره تلفنی می توانید از سراسر کشور با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

عوامل ایجاد کننده اختلالات عصبی – شناختی چیست؟

این اختلالات در اثر آسیب به سیستم اعصاب و اندام های حیاتی بدن رخ می دهد و باعث اختلال در عملکرد شناختی فرد می شود.

اختلال عصبی شناختی عروقی در اثر چه عواملی ایجاد می شود؟

در این اختلال به عروق مغزی صدمه وارد می شود و سکته مغزی عامل تولید کننده آن است.

میزان شیوع اختلال عصبی شناختی ناشی از بیماری آلزایمر چقدر است؟

این بیماری بیشتر در افراد بین 75 تا 84 ساله رخ می دهد که میزان شیوع آن در حدود 53 درصد است.

اختلال عصبی شناختی عمده یا خفیف مرتبط با اجسام لوی چه علایمی دارد؟

این بیماران مشکل توجه و هوشیاری دارند و در بسیاری از موارد دچار توهمات دیداری می شوند. در این بیماران علایم پارکینسون مانند لرزش دست نیز دیده می شود و فرد دچار مشکلات حرکتی می شود.