بررسی علل بروز اختلال خواب و راه های درمان آن

بدن هر شخصی نیاز دارد که هفت الی هشت ساعت از شبانه روز را در خواب سپری کند، تا استرس و اضطرابی را که در طول روز متحمل شده است جبران کند. برخی اوقات فرد به دلایل مختلفی نمی تواند خواب کافی را داشته باشد.

اگر این دلایل برهم زننده خواب رفع نشود، امکان بروز بیماری هایی همچون دیدن کابوس، حرف زدن در خواب، شب ادراری وجود دارد.

از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید تا به بررسی علل بروز اختلال خواب و راه های درمان آن بپردازیم.

علائم اختلال خواب چیست؟

برخی اوقات اختلال خواب نشانگر بیماری جدی در فرد می باشد؛ لذا توجه به آن امری ضروری است. برخی از شایع ترین علائم اختلال خواب که بنا بر خصوصیات فردی متغیر است، یعنی آناتومیک بدن و یا ژنتیک می تواند در کاهش یا افزایش خواب تأثیر گذار باشد.

لیست زیر شایع ترین علائم اختلال خواب است:

• مشکل در خوابیدن سر وقت
• خستگی مفرط در طول روز
• ضعف و سردرد
• خواب آلود بودن در طول روز
• بدخلقی
• زود رنجی
• استرس
• حواس پرتی
• افسردگی
• کاهش وزن
• افزایش وزن

برخی اوقات فرد بدون آن که خود خبر داشته باشد، به این اختلال مبتلا است. چرا که در بعضی موارد شخص فقط نمی تواند یک خواب چند ساعته بی وقفه را تجربه کند و ناخودآگاه و مکرر از خواب می پرد.

به همین دلیل خستگی مغز رفع نمی شود و شخص در طول روز بعد بسیار خسته تر است. اما هیچگاه از این بیدار شدن های پی در پی شب گذشته اطلاعی ندارد.

دلایل ایجاد اختلالات خواب چیست؟

طبق بررسی های روانشناسی، اختلال خواب دلایل زیادی دارد. ما در این مقاله سعی داریم که سه عامل مهم و شایع را معرفی کنیم.

حساسیت های فصلی و یا مشکلات مربوط به تنفس

هر عاملی که نفس کشیدن را با مشکل مواجه کند، در هنگام استراحت سبب بر هم خوردن تنظیم خواب می شود؛ چرا که اکسیژن مورد نیاز اندام ها تأمین نمی شود و مغز دستور بیدار شدن قبل از خفگی را صادر می کند.

برخی از مواردی که نظم تنفس را برهم می زند:

• حساسیت
• سرماخوردگی
• عفونت
• انحراف بینی

اگر فرد نتواند در هنگام خواب تنفس درستی داشته باشد، ممکن است نتواند خواب آرامی را طی کند.

تکرر ادرار

از دیگر عوامل بر هم زننده خواب، تکرر ادرار در شبانگاه است. وقتی که فرد برای رفع ادرار بیدار می شود و مجبور است در هنگام خواب تحرک داشته باشد، مغز از آن حالت خلسه خواب خارج می شود.

از عوامل تکرر ادرار می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف مایعات زیاد در شب
• بر هم خوردن نظم هورمون ها
• استرس
• ترس از خواب، تاریکی، محیط بسته و…

هر عاملی که سبب شود فرد بیش از یک بار در خواب بیدار شود و نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی داشته باشد، باید سریعاً بررسی شود. گاهی اوقات چون فرد خواب آلود است دقت کافی را برای بررسی عامل ایجاد کننده این اختلال ندارد.

متأسفانه برخی مواقع ادرار شخص در هنگام خواب خونی می شود. اگر چنین چیزی مشاهده کردید، می بایست سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.

تکرر ادرار بیشتر در کودکان اتفاق می افتد که همین بیدار شدن های پی در پی و یا فشار مثانه، خوابی آرام را از آن ها می گیرد و اختلال خواب را برایشان ایجاد می کند.

تکرر ادرار یک چرخه معیوب ایجاد می کند؛ یعنی فردی که به این مشکل مبتلا است اختلال در خواب دارد و اگر کسی اختلال داشته باشد دچار تکرر ادرار می شود.

درد های مفصلی

وجود درد در هر قسمت از بدن، خواب آرام را از بین می برد.

نمونه ای از درد های جسمانی که آرامش خواب را برهم می زنند، عبارتند از:

• درد دندان
• آرتروز
• دردهای اسکلتی و عضلانی
• التهاب روده
• سردرد های خوشه ای
• سردرد های مزمن
• کمر درد

موارد بالا، تنها مثال هایی از انواع درد بودند که می توانند برهم زننده خواب باشد. البته که وجود درد در هر نقطه از بدن یک هشدار جدی محسوب می شود.

به طور کلی دردها نشانگر آسیب زیاد بدن هستند؛ اگر عامل ایجاد کننده درد رفع شود، احتمالاً خواب فرد با مشکل رو به رو نیست.

استرس

استرس یکی از عمل های مخرب تمام فعالیت های زندگی است.

استرس و اضطراب علاوه بر فعالیت های روزمره، تنش هایی را نیز در بدن ایجاد می کنند که در نتیجه آن فرد مضطرب خواب آرامی نخواهد داشت.

معرفی انواع اختلال خواب

این بیماری همچون اختلال های دیگر که در حوزه روانشناسی وجود دارد، به انواع مختلفی تقسیم بندی شده است.

به عنوان مثال فرد ممکن است دچار کم خوابی شود؛ یعنی مغز اصلاً نتواند مقدار خواب مورد نیاز به بدن را تامین کند و یا گاهی اوقات مغز به پر خوابی مبتلا می شود؛ یعنی بیشتر از آن چیزی که بدن نیاز دارد به خواب می رود، که در هر دو صورت خستگی اندام های بدن دو چندان می ‌شود.

علاوه بر این دو مورد روانشناسان چندین علائم دیگر را در فرد مبتلا به اختلال خواب کشف کرده اند که در ادامه به بررسی آنها می ‌پردازیم.

خواب پریشی یا پاراسومنیا

وقتی تمام اندام های بدن به دستور مغز به خواب می روند، دیگر حرکات اضافی در آنها وجود ندارد. اما برخی اوقات این دستور از طرف مغز اشتباه صادر می شود؛ یعنی خود مغز به خواب می رود، اما اندام ها هنوز در حال انجام فعالیت های روزانه هستند.

فردی که به خواب پریشی مبتلا است، حرکاتی همچون حرف زدن، راه رفتن، ناله کردن، جویدن غذای خیالی، دندان قروچه و… را از خود نشان می‌دهد.

علائم افراد خواب پریش بسیار وسیع ‌تر از چند مورد است که نام بردیم؛ بنابراین برای تشخیص دقیق تر وجود این اختلال، روان پزشک باید تصمیم بگیرد.

بی خوابی

خود اختلال بی خوابی، که زیر مجموعه ای از اختلال خواب شبانگاه است، می تواند به چند مورد تقسیم بندی شود.

به خاطر داشته باشید که اختلالات روانی و روانپزشکی بسیار گسترده است و تقسیم بندی آن کار آسانی نیست؛ چرا که تمام موارد آن زنجیر وار به همدیگر متصل هستند.

زیر مجموعه اختلال بی خوابی:

1. ناتوانی در خوابیدن
2. بی خوابی مزمن یک ماهه
3. بی خوابی مداوم
4. بی خوابی کوتاه مدت

چهار مورد نام برده شده، از شایع ترین بی خوابی هایی است که در میان مردم وجود دارد.

آینه‌ی خواب

در آینه خواب، فرد در طول خواب دچار وقفه های تنفسی می شود؛ در این حالت ابتدا نفس ها کم عمق شده سپس دچار وقفه می شود.

بروز این حالت یک وضعیت جدی است و باید حتما با مداخلات پزشکی درمان شود، چرا که بدن را با کمبود اکسیژن مواجه می کند.

حمله خواب

حمله خواب یا نارکولپسی (Narcolepsy)، یک اختلال مرتبط با حوزه مغز و اعصاب است،که در آن بخشی از مغز که مسئول تنظیم خواب است، دچار تغییر می شود. در این بیماری فرد در طول روز به طور ناگهانی احساس خواب آلودگی می کند و ناگهان کنترل عضلات خود را از دست می دهد.

این حالت در اثر یک احساس عاطفی شدید یا هیجان بالا ایجاد می شود و فرد در طول روز هنگام انجام فعالیت های روزمره مانند راه رفتن یا رانندگی به خواب برود. این حمله ممکن است فقط چند ثانیه طول بکشد، اما می تواند برای فرد خطرناک باشد و فعالیت های او را مختل کند.

حمله خواب بسیار شایع است و از هر 2 هزار نفر یک نفر به این اختلال مبتلا است.

سندروم پای بی قرار

هنگامی که فرد بدون اختیار پای خود را به طور مداوم تکان دهد، به سندروم پای بی قرار مبتلا است.

این سندروم بیشتر در طول روز و در زمان بیداری مغز و اندام ‌ها وجود دارد؛ اما گاهی اوقات فرد در خواب نیز تکان دادن پای خود ادامه می ‌دهد، که همین امر موجب می شود که خستگی اندام ها رفع نشود.

اگر شما به سندروم پای بی قرار مبتلا هستید آن را جدی بگیرید؛ چرا که برخی اوقات این سندروم با مشکلاتی همچون پارکینسون ارتباط مستقیمی دارد.

درمان اختلال خواب

اگر این اختلال مربوط به مشکلات ذهنی باشد و ارتباطی با مشکلات جسمی نداشته باشد، دو راه جهت درمان وجود دارد:

1. دارو و جلسه های تراپی
2. تغییر رویه زندگی

پس از این که وجود اختلال و علت ایجاد آن در فرد تشخیص داده شد، تیم درمان بهترین راه حل را به بیمار پیشنهاد می کنند. بهترین راه درمان بیماری های ذهنی، تغییر در سبک زندگی می باشد.

یعنی فرد سعی کند با ورزش کردن، تغییر برنامه غذایی، افزایش نوشیدن مایعات جهت دفع سموم بدن، کاهش مصرف دخانیات، کاهش تناول کربوهیدرات و… این عارضه ذهنی را رفع کند.

در آخر

اگر این علایم را در خود یا اعضای خانواده خود می بینید، بهتر است با یک مشاور تماس بگیرید.

مشاوران باتجربه مرکز مشاوره هم اندیشان به شما در تشخیص این بیماری و درمان آن یاری می رسانند. برای رزرو وقت مشاوره تلفنی با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا امکان دارد که اختلال خواب درمان نشود؟

خیر، درمان این اختلال ممکن است طول بکشد، اما حتماً فرد به یک آرامش نسبی می رسد.

رژیم غذایی در وجود این اختلال تأثیر گذار است؟

بله؛ بخشی از سبک زندگی مربوط به رژیم غذایی می شود.

این اختلالات ممکن است که به مغز آسیب برساند؟

بله، خوابیدن باعث بازیابی توانایی مغز می شود. اگر فردی به صورت مداوم از این نعمت محروم باشد، مغز به مرور دچار فرسایش می شود؛ لذا فرد مبتلا باید به دنبال درمان و یا کاهش عوارض این بیماری باشد.