۰۲۱۶۲۹۹۹۰۶۶
هنگامی که از هوش صحبت می کنیم، عموم مردم IQ را به یاد می آورند؛ در حالیکه امروزه دیدگاه های مختلفی راجع به هوش پدید آمده است. یکی از این دیدگاه ها نظریه هوش گاردنر است که هوش را به 10 نوع تقسیم کرده است.
نظریه هوش گارنر انقلابی در زمینه روانشناسی به وجود آورد. این نظریه پیروان زیادی دارد و در سراسر دنیا از آن برای برنامه ریزی های آموزشی در سراسر دنیا استفاده می شود. برخی از مدارس در دنیا بر اساس هوش گاردنر طراحی شده اند. گاردنر نشان داد دیدگاه سنتی به هوش کاملا محدود و ضعیف است.
از شما دعوت می کنیم در ادامه با ما همراه باشید تا مبحث هوش چندگانه گاردنر را مورد بررسی قرار دهیم.
تاریخچه کشف هوش چندگانه گاردنر
نظریه هوش چندگانه (Theory of multiple intelligences)، توسط هاوارد گاردنر (Howard Earl Gardner)، روانشناس و استاد دانشگاه هاروارد معرفی شد.
او در سال 1983 این نظریه را در کتاب “چارچوب های ذهنی، نظریه هوش چندگانه” به انگلیسی “Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences” مطرح کرد.
گاردنر در سال 1970 نظریه معروف خود را مطرح کرد. او با بررسی کودکان بااستعداد و کودکانی که دچار آسیب مغزی شده بودند متوجه شد این افراد نبوغ و استعدادهایی دارند که بر اساس آزمون‌های ایده‌آل سنتی او با تحقیقات ویژه عصبی متوجه شد در هر قسمتی از مغز توان هوشی متفاوتی دارد.
گاردنر در ابتدا 8 نوع هوش را مطرح کرد، بعد از آن دو نوع هوش دیگر به نام های هوش هستی گرایانه (وجودی) و هوش اخلاقی را به این مجموعه افزود.
این محقق 31 دکترای افتخاری از سراسر جهان دارد و عمده شهرت خود را مدیون نظریه هوش چندگانه است. تا قبل از ارائه این نظریه، افراد هوش را محدود به IQ یا ضریب هوشی می دانستند.
گاردنر بیان کرد بسیاری از مسائل از قبیل معضلات اجتماعی، تولید محصول یا ارائه خدمات، به توانایی هایی بالاتر از هوش ریاضی نیازمند است.
هوش چندگانه گاردنر چه کاربردی دارد؟
- مشاوره شغلی
- استعدادیابی و تعیین استعدادهای شغلی و تحصیلی
- مشاوره تحصیلی
- برنامه‌ریزی آموزشی و هدایت تحصیلی
- استخدام بر مبنای استعداد
انواع هوش از نظر گاردنر
گاردنر 8 نوع هوش را معرفی کرده است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
1- هوش تصویری – فضایی (Visual – spatial intelligence)
تفسیر تصاویر و الگو ها، توانایی چیدن مجدد و ایجاد اشیا به صورت سه بعدی را تصویری – فضایی می نامند. افرادی با هوش تصویری – فضایی بالا، به خوبی تجسم می کنند. این افراد به راحتی می توانند جهت یابی کنند و به خوبی می توانند از نقشه ها، تصاویر و نمودارها استفاده کنند.
این افراد در موارد زیر مهارت دارند:
- جهت شناسی خوب
- درک بهتر نمودار و شکل ها
- طراحی و نقاشی خوب
- دستکاری تصاویر
- تفسیر تصاویر دیداری
- ساخت مجسمه ها و تمثیل های تصویری
- ساختن پازل
- خواندن و نوشتن خوب
نکته: نقاط قوت این افراد، قدرت تشخیص تصویری و فضایی است.
ویژگی های افراد با هوش تصویری – فضایی
- این افراد در تفسیر عکس و گراف و نمودار مهارت دارند.
- از خواندن و نوشتن لذت می برند.
- از ترسیم نقاشی و هنرهای تجسمی لذت می برند.
- الگوها را به راحتی تشخیص می دهند.
- به راحتی پازل ها را درست می کنند.
شغل های متناسب با این هوش
- طراح داخلی
- معماری
- هنرمند تجسمی
- مهندس مکانیک
- دریانورد
- مخترع
- کاشف
- مهندس
2- هوش زبانی – کلامی (Linguistic – verbal)
منظور از این هوش، این است که فرد بتواند به صورت موثری از گفتار و نوشتار برای بیان کردن اندیشه ها و احساسات خود استفاده کند. مهارت این افراد به خاطر سپردن اطلاعات و نوشتن داستان است.
این افراد مهارت های زیر را دارند:
- صحبت کردن
- توضیح دادن
- تدریس
- داستان سرایی
- متقاعد کردن دیگران
- گوش کردن
- استفاده مناسب از طنز در گفتار یا نوشتار است.
نکته: نقطه قوت این افراد در کلمات، زبان و نویسندگی است
ویژگی های هوش کلامی – زبانی
- خواندن و نوشتن
- مهارت در به یاد آوردن گفته ها و نوشته ها
- متقاعد کردن دیگران
- توضیح ساده و خوب مسائل
- استفاده به جا از طنز در بیان
مشاغل مناسب با این هوش
- نویسنده
- روزنامه‌نگار
- وکیل
- معلم
- سیاستمدار
- مترجم
3- هوش منطقی – ریاضی از هوش چندگانه گاردنر (Logical – mathematical)
منظور از هوش ریاضی، این است که فرد می تواند مسائل را به طور منطقی تحلیل کند؛ اعمال ریاضی را در محاسبات به درستی به کار ببرد و مسائل را با روش علمی – ریاضی حل کند.
افراد با هوش ریاضی بالا می توانند مسائل را به راحتی تحلیل کنند و استدلال های قوی در حل مسئله بیاورند؛ این افراد به مفهوم اعداد و الگو ها علاقمندند.
مهارت های آن ها شامل این موارد می شود:
- حل مسئله
- انجام محاسبات پیچیده ریاضی
- طبقه بندی اطلاعات
- کار با مفاهیم انتزاعی و درک رابطه شان با هم
- استدلال قوی
- کار با اشکال هندسی
نکته: نقاط قوت مربوط به این نوع هوش، تحلیل مسائل و عملیات ریاضی است.
ویژگی های هوش منطقی – ریاضی
- مهارت حل مسئله بالا
- علاقمندی به انجام آزمایش های علمی
- توانایی در محاسبات پیچیده
- علاقمندی به تفکر در مورد ایده های انتزاعی
مشاغل مناسب با این هوش
- دانشمند
- مهندس
- برنامه نویس
- کامپیوتر
- پژوهشگر
- حسابدار
- ریاضیدان
4- هوش جسمی – حرکتی یا Bodily – kinesthetic (اندامی – جنبشی)
قابلیت استفاده از بدن، برای بیان اندیشه و احساسات، در دسته بندی این نوع هوش قرار می گیرد. افرادی که هوش جنبشی بالایی دارند، با استفاده از حالت بدن، برای نشان دادن تسلط به مسائل استفاده می کنند.
این افراد در انجام حرکات فیزیکی و حرکاتی که نیاز به تسلط کامل دارند، مهارت بالایی دارند. همچنین این افراد، هماهنگی چشم و دست بالایی داشته و بسیار چالاک و تردست هستند.
مهارت های آن ها شامل این موارد می شود:
- ورزش
- رقص
- به کار بردن زبان بدن
- بازیگری
- صنایع دستی
نکته: نقاط قوت این هوش، شامل تحرک فیزیکی و کنترل حرکات است.
ویژگی های هوش اندامی – جنبشی
- توانایی بالا در ورزش و رقص
- لذت بردن از خلق و ساختن اشیا و وسایل با دست
- هماهنگی فیزیکی عالی
- یادگیری کارها از طریق انجام آنها (به جای گوش کردن و یا دیدن)
مشاغل مناسب با این هوش
- ورزشکار
- معلم تربیت بدنی
- رقصنده
- هنرپیشه
- آتش نشان
- صنعتگر
5- هوش موسیقیایی (ریتمیک) از هوش چندگانه گاردنر (Musical – rhythmic and harmonic)
افراد با هوش موسیقایی بالا، به راحتی می توانند الگوهای موسیقی را درک کنند و همچنین می توانند موسیقی بسازند و آن را اجرا کنند.
موسیقی جزو علاقمندی های این افراد است و معمولا به یک یا چند ساز تسلط دارند. این افراد مهارت هایی مانند نواختن آلات موسیقی، آواز خوانی، تشخیص الگوهای آهنگ ها، به خاطر سپردن قطعات موسیقی و درک نت های موسیقی را دارند.
ویژگی های هوش موسیقیایی
- لذت از آواز
- علاقمندی به نواختن سازهای موسیقی
- یادآوری آهنگ ها و ملودی ها
- درک بالا از ساختار ریتم و نت ها
- تشخیص نت های موسیقی و الگوهای موسیقی
نکته: نقاط قوت این افراد شامل درک ریتم و موسیقی است.
مشاغل مناسب با این هوش
- آهنگساز
- موسیقیدان
- معلم موسیقی
- خواننده
- رهبر ارکستر
6- هوش برون فردی (Intrapersonal)
افراد با هوش برون فردی بالا، به راحتی می توانند خواسته ها، انگیزه ها و نیت افراد را تشخیص دهند. این افراد به راحتی می توانند با دیگران کار کنند؛ چراکه درک بالایی از آن ها دارند.
همچنین این دسته از افراد تعاملات قوی با دیگران دارند.
مهارت های آنها شامل موارد زیر است:
- تشخیص نقاط ضعف و قوت خود
- درک و بررسی خود
- ارزیابی الگوهای فکری
- درک نقش خود در روابط دیگران
نکته: نقاط قوت این افراد ارتباط برقرار کردن و درک دیگران است.
ویژگی های هوش برون فردی
- مهارت بالا در ارتباط کلامی و غیرکلامی
- نگاه به موقعیت ها از زاویه دید مختلف
- توانایی ایجاد روابط مثبت با دیگر افراد
- مهارت در حل اختلافات بین افراد
مشاغل مناسب با این هوش
- روانشناس
- فیلسوف
- مشاور
- فروشنده
- سیاستمدار
7- هوش درون فردی (Interpersonal)
هوش درون فردی به معنای درک و تفسیر انگیزه ها و احساسات خود است. افراد با هوش درون فردی بالا به خوبی از وضعیت هیجانی و احساسات خود خبر دارند.
این افراد از آزمودن خود در شرایط مختلف، تحلیل ارتباطات خود و شکوفایی توانایی هایشان لذت می برند.
مهارت های آن ها شامل موارد زیر می شود:
- این افراد مهارت بالایی در همدلی و گوش کردن به دیگران دارند.
- احساسات دیگران را به خوبی درک می کنند.
- می توانند مسائل را از دیدگاه دیگران بررسی کنند.
- ارتباط موثر و خوب با دیگران
- توانایی حل تعارض ها و اختلافات
- اعتماد سازی
نکته: نقاط قوت افراد با هوش درون فردی بالا، درون نگری و خودآزمایی است.
ویژگی های هوش درون فردی
- خودآگاهی (Consciousness) بالا
- درک احساسات خود و فهمیدن ریشه انگیزه های خود
- تحلیل ماهرانه نقاط ضعف و قوت
- علاقه به تحلیل ایده ها
مشاغل مناسب با این هوش
- فیلسوف
- نظریه پرداز
- نویسنده
- مشاور
- دانشمند
- تاجر
8- هوش طبیعت گرا (Naturalistic)
افراد با هوش طبیعت گرای بالا، توانایی درک و ارتباط بالایی از طبیعت دارند؛ این افراد سازگاری زیادی با طبیعت دارند و از پرورش موجودات لذت می برند. جالب است بدانید هنگامی که گاردنر این هوش را به نظریه هوش چندگانه اضافه کرد، با مخالفان زیادی روبه رو شد.
ویژگی های هوش طبیعت گرا
- موضوعاتی از قبیل زیست شناسی، گیاه شناسی و جانور شناسی از علاقمندی های این افراد است.
- از چادر زدن در دامن طبیعت، پیاده روی، کشف طبیعت و باغبانی لذت می برند.
- نسبت به موضوعاتی که به طبیعت بی ارتباط است، علاقه ای نشان نمی دهند.
نکته: نقاط قوت این دسته، یافتن الگو ها و روابطی است که با طبیعت همخوانی دارد.
مشاغل مناسب با این هوش
- محیط بان
- مزرعه دار
- زیست شناس
- ستاره شناس
- باغبان
9- هوش هستی گرا یا Existential (وجودی)
هوش هستی گرا، از عجیب ترین و نادرترین هوش ها است. افرادی که این هوش را دارند، سوالات زیادی در مورد وجود انسان و جهان می پرسند؛ سوالاتی با موضوع هدف آفرینش، معنای زندگی و مرگ.
این هوش به هوش متافیزیکی و هوش معنوی نیز معروف است.
ویژگی افرادی که این هوش را دارند:
- این افراد نگاه فیلسوفانه ای به مسائل دارند.
- علاقمند به بحث فلسفی هستند.
- به مسائل از بالا نگاه می کنند.
- پدیده های فراتر از درک حواس پنجگانه را زیاد از خود می پرسند.
10- هوش اخلاقی (Moral intelligence)
هوش اخلاقی، توانایی تشخیص درست از نادرست است. این هوش کمک می کند فرد در دنبال کردن اهداف شخصی، به اصول اخلاقی پایبند باشد. هوش اخلاقی، کاملا قابل یادگیری است؛ بهترین زمان برای آموزش این نوع هوش، از نوزادی تا پایان نوجوانی است.
تست هوش آنلاین گاردنر
درتست هوش گارنر با اندازه گیری میزان هر کدام از هوش ها به شما می گوید در چه زمینه هایی استعداد دارید و بهتر است به دنبال چه مشاغلی بروید.
تفسیر هوش گاردنر
مسئله ای که در تفسیر هوش گاردنر باید به خاطر داشت این است که نتیجه تست هوش گاردنر نشان دهنده باهوش یا کم هوش بودن فرد نیست بلکه هر عدد میزان توانمندی فرد را در زمینه نشان می دهد.
بالاترین نمره ای که هر هوش می تواند داشته باشد نمره 50 است و شما می توانید با مقایسه نمره خود با عدد 50 پی به میزان هوش خود در ان زمینه ببرید.
مقایسه هوش گاردنر و استرنبرگ
استرنبرگ و گاردنر هر دو از منتقدان هوش کلاسیک هستند که هر دو نظریه های متفاوتی در مورد هوش انسان را مطرح کرده اند. رابرت استرنبرگ روانشناس و روان سنج معروف آمریکایی نظریه هوش سه وجهی خود را مطرح کرد که در آن هوش را به سه بخش تحلیلی تجربی و عملی تقسیم بندی کرده است.
کاربست هوش گاردنر در یادگیری
معمولا در کلاس های درس سنتی دانش آموزان به صورت یک گروه در نظر گرفته شده و به تناین دانش آموزان تمرینات یکسانی داده می شود. این تمرینات غالبا به زبان ریاضی بوده و او باید تحلی ریاضی به آن ها پاسخ داده و به وسیله همین زبان مورد آزمون قرار بگیرند.
در این حالت بهترین نمره به فردی تعلق می گیرد که بالاترین توانایی برای محفوظات را داشته باشد. در کشور های پیشرفته از هوش گاردنر برای افزایش یادگیری کودکان استفاده می شود. این هوش به توانایی متفاوت افراد را برای یادگیری احترام می گذارد.
کارشناسان آموزش ی برنامه های مختلفی برای به کاربرد این هوش تدوین می کنند. مدرسه هایی موسوم به MI در سراسر دنیا بر اساس هوش گاردنر تاسیس شده اند و براساس توانایی های دانش آموزان در یادگیری کار می کنند.
سخن آخر
نظریه هوش چندگانه گاردنر، باعث تغییر دیدگاه ها به هوش شده است. بسیاری از اساتید، معلمان، پژوهشگران و… از این نظریه استقبال کرده اند. با درک کردن این هوش، معلوم می شود که چرا دیگر نیازی نیست تمام افراد هوش ریاضی و محاسباتی بالایی داشته باشند.
برای اطلاع بیشتر از انواع هوش و سنجش آن ها، و اینکه هوش شما در کدامیک از دسته بندی هایی که در بالا به تشریح آنها پرداختیم، می باشد، با مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید. این مرکز با سابقه بیش از 10 سال، می تواند به شما در کشف استعدادهایتان کمک کند.
برای استفاده از مشاوره تلفنی هم اندیشان با شماره 02191023933 تماس بگیرید.
سوالات متداول
انواع هوش از دیدگاه گاردنر کدامند؟
فضایی – تصویری / زبانی – کلامی / منطقی – ریاضی / هوش جسمی – حرکتی (جنبشی) / موسیقایی – ریتمیک / درون فردی / برون فردی / طبیعت گرا / هوش هستی گرایانه (وجودی) / هوش اخلاقی
افراد با هوش کلامی بالا، در چه مشاغلی موفق می شوند؟
سخنرانی، نویسندگی، ترجمه و وکالت
افرادی که به راحتی می توانند اختلافات را حل کنند، کدام نوع هوش را دارند؟
درون فردی و برون فردی
افرادی که هوش فضایی بالایی دارند، در چه مشاغلی می توانند موفق شوند؟
این افراد در معماری، طراحی داخلی و هنرهای تجسمی می توانند به شکوفایی برسند.
نظرات کاربران