اختلالات تغذیه ای چیست + آشنایی با علائم و نحوه درمان انواع آن

همان طور که می دانید، اختلالات روانشناختی متعددی وجود دارند که افراد در زمان مواجه شدن با شرایط استرس زا یا به هر دلیل دیگری به آنها مبتلا می شوند. یکی از این اختلالات، اختلالات تغذیه ای نام دارد که بر روی غذا خوردن فرد تاثیر می گذارد.

ما در این مقاله سعی داریم تا اختلالات تغذیه ای، علائم و نحوه درمان آن را به صورت کامل به شما توضیح دهیم. در صورتی که تمایل دارید در این مورد بیشتر بدانید، حتما این مقاله را مطالعه بفرمایید.

اختلال تغذیه ای چیست؟

همان طور که از نامش پیداست، اختلال تغذیه ای یک نوع اختلال روانی است که با تغذیه فرد در ارتباط است. این اختلال باعث می شود که فرد به سمت پرخوری یا گرسنگی دادن به خود برود. گاهی نیز افراد مبتلا به این بیماری رفتارهای ناسالم تغذیه ای دارند.

این نوع اختلال نیز مانند سایر اختلالات روان شناختی باید به سرعت درمان شود؛ زیرا ممکن است که برای سلامتی فرد مشکلات جدی ایجاد کند.

انواع اختلالات تغذیه ای کدامند؟

اختلال تغذیه ای دارای انواع مختلفی است که در ادامه مطلب به توضیح آنها می پردازیم.

1- اختلال پرخوری

یکی از شایع ترین اختلالات تغذیه ای، اختلال پرخوری است. افرادی که به این اختلال دچار هستند، معمولا اضافه وزن دارند و در هر سنی این اختلال می تواند ایجاد شود؛ اما بیشتر در میانسالان دیده می شود.

این افراد در مدت زمان کوتاهی مقدار زیادی غذا می خورند. برای مثال در یک هفته غذای 3 ماه را می خورند. آنها هیچ گونه کنترلی بر روی اشتها و پرخوری خود ندارند.

برخی از مهمترین عواملی که باعث این اختلال می شوند عبارتند از عوامل ژنتیکی، هورمونی، بیماری افسردگی و سایر بیماری‌ها با منشا روانی.

افرادی که به اختلال پرخوری دچار هستند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا و بیماری های قلبی قرار می گیرند.

2- اختلال بولیمیا (bulimia)

نوع دیگری از اختلالات تغذیه، اختلال بولیمیا یا پرخوری دوره ای است. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، بعد از پرخوری، سعی در بالا آوردن غذا دارند. این افراد با ورزش های سخت سعی می کنند که از اضافه وزن پیش گیری کنند؛ اما نمی توانند جلو پرخوری خود را بگیرند.

بیشتر افرادی که به این نوع اختلال تغذیه ای مبتلا می شوند، زن هستند و اکثرا این بیماری در سنین نوجوانی و جوانی رخ می دهد. از عواملی که باعث بروز این اختلال می شوند می توان به حوادث استرس زا، عوامل بیولوژیکی، فرهنگ و عادات یک خانواده و فشارهای اجتماعی برای لاغر شدن، اشاره کرد.

3- اختلال بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا – Anorexia)

در این نوع اختلال، افراد از اضافه وزن به شدت وحشت دارند و همین مساله باعث می شود که آنها بیش از اندازه لاغر باشند. معمولا این اختلال نیز بیشتر در بین زنان و دختران شایع است.

از عواملی که باعث بروز این اختلال می شود، می توان به یک رویداد تلخ و یا میل به برتری در ورزش هایی مانند ژیمناستیک اشاره کرد. این اختلال یک اختلال جدی و خطرناک بوده و باید با مراقبت و درمان رفع شود.

4- هرزه خواری یا پیکا (Pica)

پیکا یکی دیگر از انواع اختلالات تغذیه ای که افراد مبتلا به آن علاقه به خوردن مواد غیرخوراکی مانند گچ، کاغذ، خاک، صابون و سنگ ریزه  دارند. پیکا بیشتر در کودکان و زنان باردار و افراد با ناتوانی ذهنی دیده می شود.

پیکا می تواند به خاطر نوع ماده مصرفی، بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد.

5- اختلال نشخوار (rumination disorder)

این افراد غذای خورده شده را دوباره در دهان می جوند یا آن را دفع می کنند و یا می بلعند.

در 30 دقیقه پس از غذاخوردن این نشخوار اتفاق می افتد. این اختلال بیشتر در نوزادان 3 الی 12 ماهه دیده می شود. بزرگسالان نیز می توانند مبتلا به این اختلال شوند که با درمان از بین می رود.

علائم اختلالات تغذیه ای کدامند؟

همان طور که قبلا نیز به آن اشاره شد، اختلالات تغذیه ای انواع مختلفی دارد و علائم آن نیز در هر نوع آن متفاوت است.

علائم اختلالات تغذیه ای در نوع اختلال پرخوری

• احساس گناه

بیشتر افرادی که به پرخوری مبتلا هستند، احساس گناه، شرمندگی و یا افسردگی دارند. این افراد بعد از پرخوری احساس گناه می کنند و همین احساس گناه، آنها را به سمت پرخوری هدایت می کند.

بدین ترتیب چرخه پرخوری ادامه خواهد داشت و حتی ممکن است در مواردی فرد مخفیانه شروع به پرخوری کند که این مساله تشخیص بیماری را سخت خواهد کرد.

• تغییر وزن

افرادی که دچار این نوع اختلال تغذیه ای هستند، دچار نوسانات وزن هستند. معمولا این افراد با رژیم گرفتن سعی در کاهش وزن دارند و از طرفی با پرخوری وزن خود را بالا می برند.

علائم اختلال بولیمیا (bulimia)

• پرخوری و بالا آوردن

افرادی که به این نوع اختلال مبتلا هستند، غذا را با سرعت بالایی می خورند و سپس برای جبران کاری که کرده اند، سعی می کنند غذا را بالا بیاورند. این افراد با خوردن قرص های مسهل و ورزش های بسیار شدید، سعی در جبران اشتباه خود دارند.

افراد مبتلا به این نوع اختلال تغذیه ای به خود آسیب می زنند و ممکن است این پرخوری و بالا آوردن چند بار در هفته اتفاق بیفتد و یا چندین بار در یک روز که در هر دو صورت فرد آسیب می بیند.

• وسواس روی وزن

افراد مبتلا به این نوع اختلال، معمولا اضافه وزن ندارند و اگر هم اضافه وزن داشته باشند، بسیار کم است. این افراد به شدت از اضافه وزن وحشت دارند و ممکن است به دلیل این وحشت به سمت داروهای لاغری بروند.

• افسردگی

در کسانی که به این نوع اختلال تغذیه ای مبتلا هستند، افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد مخدر و مواردی از این قبیل مشاهده می شود. این افراد بسیار احساساتی و تحریک پذیر هستند و برخی از آنها بسیار منزوی می باشند.

از دیگر مواردی که در این افراد مشاهده می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد مزمن در گلو
• فرسایش مینای دندان ها
• تورم غده بزاقی گردن
• سوزش معده
• یبوست و مشکلات گوارشی
• کم شدن آب بدن
• عدم تعادل مواد معدنی خون که باعث مشکلات قلبی نیز می شود.

علائم اختلال بی اشتهایی

• کاهش وزن سریع

افرادی که به این نوع اختلال مبتلا هستند، سعی دارند تا با کم خوردن وزن خود را پایین نگهدارند. این افراد حتی گاهی خود را مجبور به ورزش های سخت و خوردن قرص های لاغری می کنند.

این افراد با وجود ضعف و گرسنگی سعی می کنند که به کاهش وزن خود ادامه دهند.

• وسواس غذایی

در این نوع اختلال، غذا خوردن تبدیل به یک وسواس می شود. افراد مبتلا به غذاها و مواد غذایی فکر می کنند و دائما کالری شماری کرده و غذای خود را وزن می کنند.

برخی از این افراد با غذای خود در بشقاب بازی می کنند و اصلا آن را نمی خورند.

• تصور غلط از اندام ها

این افراد با وجود اینکه لاغر هستند، باز هم خود را چاق می بینند و بسیار بر روی اندام خود حساس هستند. بی اشتهایی بخشی از کمال گرایی این افراد شده است و گاهی از کنترل خارج شده و باعث بروز رفتارهای ناسالم و خطرناک در آنها می شود.

از دیگر نشانه های این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زرد شدن پوست
• رشد موهای نازک در سراسر بدن
• حساسیت به سرما
• یبوست
• واکنش های کند و یا بی حالی
• از دست دادن عادت ماهانه
• کم خونی
• نازک شدن استخوان ها
• صدمه به قلب
• از دست دادن اعضای بدن
• مرگ

علت ایجاد اختلالات تغذیه ای

• ژنتیک و وراثت
• تبلیغات رسانه ای برای داشتن اندام لاغر
• ویژگی های شخصیتی
• فشارهای محیطی، خانوادگی و فرهنگی برای لاغر شدن

نحوه تشخیص اختلالات تغذیه ای

تشخیص هر کدام از این اختلالات تغذیه ای توسط روانشناس انجام می شود.

یک متخصص با گرفتن شرح حال، معاینه بالینی، سوال در مورد الگوهای غذا خوردن، سابقه خانوادگی و سابقه پزشکی فرد می تواند هر کدام از این اختلالات را تشخیص دهد.

شیوع اختلالات تغذیه ای در گروه های مختلف سنی

بروز اختلالات تغذیه ای در گروه های سنی مختلف به گونه ای متفاوت است در ادامه به هر کدام از آنها می پردازیم.

اختلالات تغذیه ای در کودکان

اختلالات تغذیه ای در کودکان بسیار خطرناک است و باعث اختلال در رشد کودک می شود

این اختلالات می تواند خود را به صورت پرخوری عصبی بی اشتهایی عصبی پرخوری افراطی و اختلال اجتناب و سایر اختلالات تغذیه ای بیان شده در مقاله نشان دهد.

اختلالات تغذیه ای می تواند منشا احساسی داشته باشد.عواملی مانند استرس، اضطراب و ناتوانی در مدیریت احساسات می تواند منشا این اختلالات در کودک باشد. از نشانه های آن کاهش یا افزایش وزن بدن، عادات غذایی عجیب ، احتکار غذا و … است.

اختلالات تغذیه ای در نوجوانان

این اختلال بیشتر خود را به صورت پرخوری عصبی نشان می دهد و نوجوان در اثر بروز مشکلات عاطفی و احساسی به خوردن بیش از حد مواد غذایی رو می آورد و پس از آن دچار احساس گناه شده و در پی آن به خوردن مسهل یا استفراغ برای دفع این غذاها دست بزنند.

تبلیغات رسانه ای، باورهای غلط فرهنگی و تمایل به داشتن اندام ایده آل نیز در بروز این اختلالات در نوجوانان موثر است.

اختلالات تغذیه ای در سالمندان

این اختلال در افراد بالای 50 سال به خصوص زنان بیشتر دیده می شود. برخی از این افراد در نوجوانی دچار این اختلال شده اند و با گذر زمان بیماری دوباره عود می کند. برخی دیگر نیز با ورود به دنیای سالمندی دچار این اختلال می شوند.

اختلالات تغذیه ای در ورزشکاران

در این نوع از اختلال ورزشکاران برای رسیدن به وزن ایده آل- کاهش یا افزایش وزن -به خود فشار می آورند و در نتیجه دچار اختلال تغذیه ای می شوند. این اختلال در زنان ورزشکار به صورت کم اشتهای عصبی و در مدان پرخوری افراطی خود را نشان می دهد.

راه های پیشگیری اختلالات تغذیه ای

آنچه باید در مورد اختلالات تغذیه ای بدانید این است که نباید در مورد آن احساس گناه کنید یا خجالت مانع مراجعه شما به پزشک یا روانشناس شود

اگر در معرض ابتلا به پرخوری قرار دارید می توانید از آن پیشگیری کنید. برخی موارد پرخوری عصبی در اثر استرس و اضطراب ایجاد می شود. شما با مراجعه به موقع به روانشناس و درمان ریشه ای ان می توانید از اختلالات تغذیه ای پیشگیری کنید.

در مقابل رسانه ها و تله های تبلیغاتی آگاه باشید و تاثیرپذیر نباشید.

اگر سابقه چنین اختلالی در خانواده شما وجود دارد باید با یک پزشک یا درمانگر صحبت کنید.

نحوه درمان اختلالات تغذیه ای به چه صورت می باشد؟

برای درمان این بیماری نیز روش های مختلفی وجود دارد که عبارتند از:

• روان درمانی

در روان درمانی، درمانگر با صحبت و مشاوره با بیمار سعی می کند که مشکل را ریشه یابی کرده و به او در رفع این بیماری کمک کند. معمولا روان درمانی بهترین روش درمان این اختلالات است و بیمار احساس می کند که کسی از او حمایت و پشتیبانی می کند. بدین ترتیب به سمت بهبودی می رود.

• دارو درمانی

در مواردی که بیماری پیشرفت کرده و با روان درمانی قابل حل نیست، ممکن است از دارو درمانی استفاده شود. این داروها ضد افسردگی بوده و در برخی از بیماران تاثیر گذار هستند. البته بهتر است که دارودرمانی با روان درمانی ترکیب شوند تا نتیجه بهتری گرفته شود.

سخن آخر

اختلالات تغذیه ای، مجموعه اختلالاتی هستند که با تغذیه افراد در ارتباط اند. این اختلالات می توانند علاوه بر کاهش یا افزایش وزن، خطرات جبران ناپذیری نیز داشته باشند؛ بنابراین افرادی که به یکی از این اختلالات تغذیه ای مبتلا شده اند، باید هر چه سریع تر نسبت به درمان آن اقدام کنند.

ما در این مقاله سعی کردیم تا شما را با اختلالات تغذیه ای، علائم و نحوه درمان آن آشنا کنیم. در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید می توانید با روانشناسان هم اندیشان تماس گرفته و سوالات خود را مطرح کنید.

برای استفاده از خدمات مشاوره تلفنی می توانید با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا اختلالات تغذیه حس چشایی را نیز درگیر می کند؟

بله، طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که دچار پرخوری هستند و اضافه وزن زیادی دارند، مزه شیرینی را کمتر حس می کنند؛ بنابراین برای جبران این مشکل، غذاهای شیرین بیشتری را می خورند.

آیا هر پرخوری یا کم اشتهایی می تواند دلیلی بر اختلالات تغذیه ای باشد؟

خیر؛ ممکن است که همه افراد در مواقعی دست به پرخوری بزنند؛ اما این دلیلی بر وجود اختلالات تغذیه در افراد نیست. افرادی که دچار اختلال هستند، معمولا بعد از خوردن غذا احساس شرم و گناه می کنند و نمی توانند مقدار یا نوع غذا را کنترل کنند.