۰۲۱۶۲۹۹۹۰۶۶
افراد بیمار در اختلالات کنترل تکانه در برابر تکانه ها چون وسوسه ها یا سائق هایی که برای دیگری یا خود مضر و زیانبار می باشد، توانایی و قدرت مقاومت ندارند. اگرچه امکان دارد در مقابل تکانه آگاهانه مقاومت نکنند یا بکنند و نیز امکان دارد رفتارشان را برنامه ریزی بکنند.
افراد مبتلا به این نوع اختلال قبل از انجام کاری دچار تحریک یا تنش فزاینده ای می گردند و موقع عمل احساس رضایت، لذت یا رهایی می کنند. اما امکان دارد احساس گناه، احساس ندامت واقعی و سرزنش خویشتن بکنند که سبب از بین رفتن احساس لذت آن ها شود. ما در این مقاله از هم اندیشان می خواهیم به اختلال کنترل تکانه و انواع آن بپردازیم.
منظور از اختلال کنترل تکانه چیست؟
Impulse control disorder یا همان اختلال کنترل تکانه نوعی اختلال تکانشگری می باشد که بر تفکرات وسواس گونه، شخص بیمار تسلطی ندارد و این تفکرات آسیب زا سبب اضطراب شخص شده تا حدی که به شکل عمل در بیایند و شخص احساس لذت نماید.
اختلال کنترل تکانه نشانه ناتوانی شخص جهت مقاومت نسبت به انگیزه یا تکانه وسوسه کننده ای می باشد که در پس آن، عواقب خطرناکی است. در حقیقت می توان گفت که اختلال کنترل تکانه جزئی از انواع اختلال اضطرابی و اختلال افسردگی به شمار می رود.
اختلال کنترل تکانه آگاهانه می باشد و توانایی این را داردکه هم برای خود شخص و هم دیگران آسیب زا باشد چون که شخص بیمار به صورت مکرر یک کار را انجام می دهد. در ادامه به انواع این اختلال می پردازیم.
انواع اختلال کنترل تکانه
انواع اختلال کنترل تکانه عبارتند از:
- قمار بازی بیمار گونه: وقتی که این نوع اختلال برای شخصی وجود داشته باشد، توانایی این را دارد که شخص را به مشکلات اقتصادی و ضعف در کارکردهای خود، به شدت درگیر نماید، بعد از آن شخص جهت ترمیم و جبران این خسارت دست به ناهنجاری های اجتماعی و راه های غیر قانونی می زند. در نتیجه این مسئله ، هم سبب صدمه فرد به خود و هم دیگران خواهد شد.
- جنون (وسواس) دزدی: شخص بدون آنکه لحظه ای از لذت کاری خسته گردد و به صورت مداوم به مغازه ها فروشگاه ها دستبرد می زند. در این گروه می توان 50 درصد از دزد های مغازه ها و فروشگاه ها را مبتلا به این اختلال کنترل تکانه دانست.
- جنون آتش افروزی: شخص به طور عمدی به برپا کردن و روشن کردن آتش روی می آورد.
- وسواس کندن مو: در این دسته فرد به کندن مو به ویژه مو های سرش اقدام می کند.
- اختلال انفجاری متناوب: فرد به دیگران، در دوره های پرخاشگری آسیب می زند.
- اخیراً اختلال اعتیاد به اینترنت، مورد توجه قرار گرفته شده است. با استفاده بیش از اندازه و مخرب از اینترنت جهت وب گردی، چت و خرید، این ویژگی مشخص می شود.
تشخیص اختلال کنترل تکانه
به دلیل فشار وسوسه گونه ای که شخص بیمار را در اختلال کنترل تکانه آزار می دهد، نمی تواند در برابر آن کنترلی از خود نشان دهد، در این صورت دچار استرس می شود و در نتیجه شخص بیمار جهت رها یافتن از این تنش دست به انجام آن کار می زند. گاها افراد بیمار بعد از این اتفاق پشیمان می شوند و از انجام مجدد آن امر جلوگیری می کنند. ولی گاها مجدد تکرار می کنند و لذت می برند.
افراد مبتلا به اختلال کنترل تکانه با انجام آتش سوزی، سرقت های متفاوت، قمار بازی و… که ناشی از وجود بیش از حد اضطراب در شخص بیمار است، خود را در معرض موقعیت های آسیب زای مختلف قرار می دهند و تغییرات روانی و خلقی مختلفی را در نهایت تجربه می کنند.
علائم فرد مبتلا به اختلال کنترل تکانه چیست؟
علائمی از جمله رفتارهای تهاجمی، دزدی، دروغ گویی، نشانه های رفتاری شخص در کنار نشانه های شناختی که شامل پرخاشگری، زودرنجی و کاهش قدرت یاد آوری می باشد، توانایی این را دارد که برای پیگیری این اختلال، نشانه های خوبی از طرف خود شخص، همراهان و خانواده او باشد.
و هم می تواند نشانه های اجتماعی – عاطفی چون اضطراب، گوشه گیری اجتماعی، کاهش اعتماد به نفس و احساس گناه از شخص بیمار سر بزند که نشانه های هشدار دهنده ای برای اطلاع داشتن خانواده ها از مشکلات خلقی و روحی فرزند خود حساب می گردد.
بی قراری، تمرکز پایین و کم حواسی، دروغ گویی، زودرنجی، احساس گناه، انزوای اجتماعی، کاهش اعتماد به نفس، پرخاشگری و تغییرات خلقی دیگر توانایی این را دارد که از علائم شخص مبتلا به اختلال کنترل تکانه باشد.
درمان اختلال کنترل تکانه
به علت شبیه بودن اختلال کنترل تکانه با اختلال های دیگر، تشخیص دادن این اختلال به آسانی انجام نمی گردد. ولی خسارات و مشکلات ناشی از ابتلاء باعث می شود تا شخص بیمار راه درمان را پیش بگیرد. برای اختلال کنترل تکانه نسبتاً درمان موفقیت آمیزی وجود دارد و از انواع مختلف آن می بایست به روان درمانی بینش گرا، خانواده درمانی و هم درمان شناختی – رفتاری اشاره نمود.
این روش های درمانی با بررسی شدت، میزان و دلیل صدمه اختلال مد نظر از طرف روان درمانگر با افزایش اعتماد به نفس به فرد کمک می کنند تا توانایی این را داشته باشد که در برابر آن چه که کنترل ندارد، مقاومت کند و تسلط داشته باشد.
همچنین شخص بیمار را را در برابر اضطراب هایی که سبب به رفتار های آسیب زا و منفی می گردد، قابل کنترل می کند. در مسیر بهبود فرد، استفاده از کمک های خانوادگی خیلی مؤثر واقع می شود و موجب به کاهش خشونت در فرد می گردد.
خسارات و عوارض ناشی از فرد مبتلا تا چه اندازه است؟
صدمه های این بیماری تا اندازه ای می باشد که نظم یک جامعه را قادر است بر هم بزند. مشکلات اقتصادی و قانونی در کنار فشار های تحمیل شده بر خانواده از جمله شکایات مختلف در ناهنجاری های روان پزشکی و حوزه قمار، توانایی این را دارد که به صورتی باشد که شخص بیمار را چه به طور دلخواه چه به صورت جبر گونه به سمت درمان و تشخیص بیماری قرار دهند.
در حقیقت هر چقدر استرس و اضطراب در شخص بیمار بیشتر باشد، این وسوسه در شخص بیشتر خواهد بود و توانایی کنترل آن دشوار و سخت خواهد شد. در نتیجه دروغ گویی و پنهان کاری افراد آسیب های جبران ناپذیری را به شخص وارد و در این راه او را همراهی خواهند کرد.
نتیجه گیری
مانند دیگر اختلال ها، این اختلال نیز قابل درمان می باشد و اگر درمان نشود آسیب های بسیاری به شخص و موقعیت اجتماعی که شخص در آن قرار دارد می زند. ممکن است همه ی ما برخی مواقع کار هایی را انجام دهیم و پس از انجام آن، پشیمان شویم.
اگر این مسئله همیشه برای ما پیش بیاید و موجب آسیب رسیدن به خودمان شود می بایست به پزشک مراجعه کنیم. در این مقاله از هم اندیشان به اختلال کنترل تکانه و انواع آن اشاره کردیم. اگر بعد از مطالعه این مقاله احساس کردید که به مشاوره نیاز دارید، با شماره گیری 02191023933 با مشاوران مرکز مشاوره هم اندیشان در ارتباط باشید.
سوالات متداول
شخص مبتلا به جنون آتش افروزی در اختلال کنترل تکانه، سبب چه کار هایی می شود؟
در این دسته شخص به طور عمدی به برپا کردن و روشن کردن آتش روی می آورد.
شخص مبتلا به وسواس کندن مو در اختلال کنترل تکانه، سبب چه کار هایی می شود؟
در این دسته فرد به کندن مو به ویژه مو های سرش اقدام می کند.
شخص مبتلا به اختلال انفجاری متناوب در اختلال کنترل تکانه، سبب چه کار هایی می شود؟
در این دسته فرد به دیگران، در دوره های پرخاشگری آسیب می زند.
نظرات کاربران