هوش اجتماعی (Social intelligence) چیست و چه اهمیتی دارد؟

می دانیم که حضور در اجتماع و برقراری ارتباط با انسان ها، برای سلامت روان و موفقیت کاری انسان ها لازم است. اکنون به سوالات زیر دقت کنید:

• حضور در یک مهمانی با افراد غریبه برای شما سخت است؟
• دوست دارید در مصاحبه شغلی تاثیرگذار باشید، اما نمی دانید چرا؟
• آیا یافتن دوست برای شما دشوار است؟

اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است، نیاز به ارتقاء هوش اجتماعی دارید.

هوش اجتماعی(SI) به معنی قدرت کنار آمدن و ارتباط برقرار کردن با دیگران است؛ و لازمه هوش اجتماعی، دارا بودن هوش هیجانی است.

اما هوش اجتماعی چیست؟ و چه اهمیتی دارد؟ تقویت این هوش چه کمکی به شما می کند؟ با ما تا آخر مقاله همراه شوید تا به این سوالات پاسخ دهیم.

هوش اجتماعی چیست؟

هوش اجتماعی یا (Social intelligence)، از مهمترین انواع هوش است که با روابط ما ارتباط دارد. این هوش میزان مهارت انسان ها در برقراری ارتباط موثر، حفظ، نگهداری و گسترش در آن را بیان می کند.

هوش اجتماعی یعنی قدرت کنار آمدن با مردم و برقراری ارتباط موثر با آنان است.

با پرورش هوش اجتماعی، می توان در مذاکرات و درگیری ها خوب عمل کرده و نیازهای فرد مقابل را به خوبی فهمید. فردی که هوش اجتماعی بالایی دارد، معمولا از اعتماد به نفس بالایی نیز برخوردار است و از فرصت ها به خوبی استفاده می کند.

توشیو یاماگیشی (Toshio Yamagishi) هوش اجتماعی را به این معنی بیان می کند:

“هوش اجتماعی، توانایی فرد برای درک خود و دیگران و همچنین استفاده از آن فهم، در تعامل با دیگران است.”

تاریخچه هوش فردی

اولین بار روانشناسی به نام ادوارد ثورندایک (Edward Lee Thorndik)، این مفهوم را در سال 1920 مطرح کرد؛ سپس در سال 1968 گلیفور (Glifor) این مفهوم را در مدل هوش رفتاری بررسی کرد.

در ادامه این مفهوم تا سال 1983 به دست فراموشی سپرده شد و بی اهمیت خوانده شد. نهایتا در سال 1983، آقای هوارد گاردنر (Howard Gardner)، از این مفهوم استفاده کرد و نظریه های هوش چندگانه، هوش درون فردی و هوش برون فردی را مطرح کرد و این نوع هوش را بسیار مهم دانست.

چند سال بعد، مفهوم امروزی هوش اجتماعی به وسیله دانیل گولمن (Daniel Goleman) و کارل آلبرشت (Karl Albrecht) در سال 2006 مطرح شد. دانیل گولمن در کتاب خود با عنوان “پژوهشی نو در زمینه ارتباطات انسانی در عصر هوش الکترونیک”، هوش اجتماعی را از ضریب هوشی (IQ) و هوش هیجانی (EQ) پراهمیت تر می داند.

اهمیت هوش اجتماعی چیست؟

هوش اجتماعی، مزایای زیادی دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

1- بهبود کسب و کار

در یک پژوهش، هوش اجتماعی در کنار 33 مهارت دیگر بررسی شد و نتیجه این بود که دارا بودن این هوش، 58 درصد موفقیت شغلی بیشتری برای افراد به همراه خواهد داشت.

این پژوهش ها همچنین نشان داد، 90 درصد افرادی که عملکرد بهتری دارند، هوش اجتماعی بالاتری نسبت به بقیه داشته اند.

2- درآمد بالاتر

رابطه مستقیمی میان کسب و کار و درآمد بالاتر وجود دارد؛ افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند پول بیشتری بدست می آورند.

طی تحقیقی نشان داده شد که به ازای هر واحد افزایش هوش اجتماعی، 1300 دلار به درآمد فرد اضافه می شود؛ این یافته ها برای تمام مشاغل صادق است و نتوانسته ایم شغلی را پیدا کنیم که هوش اجتماعی در آن دخیل نباشد.

3- کاهش انواع مشکلات روحی

با سرکوب کردن و ندیده گرفتن احساسات خود، آن ها به صورت نگرانی و استرس تغییر شکل می دهند. هوش اجتماعی با تشخیص این موقعیت ها و مدیریت به موقع، استرس را کاهش داده و باعث سلامتی روان و جسمی در افراد می شود.

افرادی که نمی توانند این نوع استرس را کنترل کنند، احتمال بروز افسردگی، آزار جسمی و فکر به خودکشی در آن ها بیشتر است.

4- کاهش ابتلا به بیماری

ارتباط زیادی بین هوش اجتماعی و ابتلا به بیماری وجود دارد. استرس، نگرانی و افسردگی، باعث اختلال در عملکرد سیستم دفاعی بدن می شود و احتمال ابتلا به انواع بیماری ها را افزایش می دهد.

پژوهش ها نشان می دهد، رابطه قطعی میان پریشانی احساس و بیماری هایی نظیر سرطان وجود دارد. در یک پژوهش در بازه زمانی بیست و چهار ساله، سطح استرس زنان را آزمایش کردند و در این پژوهش ها، ترس، تنش، نگرانی، مشکلات خواب و احساسات ناشی از کشمکش های حل نشده در زنان بررسی شد.

نتیجه آزمایش نشان داد زنانی که در طول این 24 سال استرس زیادی متحمل شده بودند، دو برابر بقیه به سرطان سینه دچار شدند!

هوش اجتماعی تاثیر زیادی بر روی مسائل مربوط به سلامتی دارد. در یک پژوهش مشخص شد یاد دادن این مهارت به افرادی که دچار بیماری های حاد بودند، باعث شد زمان لازم برای بهبودی کاهش یابد و احتمال مرگ و میر در آنان کم شود. علاوه بر آن احتمال عود این بیماری ها را در بدن این افراد کم کرد.

عناصر کلیدی هوش اجتماعی کدامند؟

عناصر کلیدی هوش اجتماعی شامل موارد زیر است:

1- مهارت صحبت و ارتباطات کلامی

فردی که هوش اجتماعی بالا دارد، در اجتماع حضور پررنگی دارد. این فرد به خوبی با دیگران تعامل می کند و می داند در چه موقعیتی چه جمله ای و چه کلمه ای را به کار ببرد در نتیجه ارتباطات موثری را با دیگران برقرار می کند.

به مجموع تمام این موارد، مهارت بیان اجتماعی یا (Social Expressiveness Skills) گفته می شود.

2- آشنایی بالا با نقش های اجتماعی

افرادی با هوش اجتماعی بالا، در یادگیری و ایفای نقش های اجتماعی خود مهارت دارند؛ آنها با قوانین نانوشته و هنجارهای حاکم بر تعامل اجتماعی، آشنایی کامل دارند و می دانند در موقعیت های مختلف چگونه واکنش نشان دهند.

این افراد به لحاظ اجتماعی بسیار عاقل هستند و درک و مهارت زیادی دارند.

3- مهارت شنیدن موثر

این افراد شنوندگان خوبی هستند و به خوبی به نظرات دیگران گوش داده و در مواقع لزوم جواب می دهند و به صورت تعاملی در گفتگو مشارکت می کنند؛ در نتیجه دیگران از تعامل با آن ها حس خوبی می گیرند و تمایل بیشتری نسبت به ارتباط با آن ها پیدا می کنند.

4- دقت در رفتارهای دیگران

این افراد ناظران خبره ای هستند که به خوبی رفتار دیگران را تحت نظر می گیرند و خود را با رفتار آنان هماهنگ می کنند تا بهتر آن ها را درک کنند.

درک احساسات از مولفه های هوش هیجانی است و هوش هیجانی و هوش اجتماعی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند؛ بنابراین افرادی که در زمینه درک احساسات مهارت دارند، هر دو نوع هوش را دارا هستند.

5- ایفای نقش اجتماعی و خودکارآمدی

افرادی با هوش اجتماعی بالا، می توانند نقش های اجتماعی گوناگونی را ایفا کنند. این ویژگی باعث می شود آن ها در حضور تمام افراد احساس راحتی داشته باشند و احساس اثربخشی اجتماعی داشته باشند.

روان شناسان به این خصیصه خودکارآمدی اجتماعی (social self-efficacy) می گویند.

6- مهارت های مدیریت تأثیرگذاری

افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند، به طور ناخودآگاه می دانند دیگران از چه چیزهایی خوششان می آید؛ در واقع می توانند افکار و احساسات دیگران را بخوانند.

درک و آگاهی از احساسات، بخشی از هوش هیجانی است و افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند، از لحاظ هوش هیجانی نیز در سطح بالایی هستند.

نشانه‌ های هوش اجتماعی بالا

در مناسبات اجتماعی از افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند، به عنوان افراد معاشرتی و با نزاکت یاد می شود؛ اما تنها به این مسئله ختم نمی شود!

افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند، خصوصیات زیر را دارند که آن ها را از افراد دیگر متمایز می کند:

• کلمات را به درستی انتخاب می کنند

فردی که هوش اجتماعی بالایی دارد، در انتخاب جملات دقت می کند. اگر می خواهد پیشنهادی بدهد با نهایت احترام این کار را انجام می دهد، به کسی توهین نمی کند!

• نظرات دیگران را به خوبی می شنوند

او گوش شنوایی برای شنیدن نظرات دیگران دارد و از آن ها برای خلاقیت و یافتن راهکارهای جدید استفاده می کند.

• با دیگران مشاجره نمی کنند

مشاجره کاری بی هدف است. فردی که میخواهد عقیده خود را به دیگری تحمیل کند، مشاجره می کند؛ اما فردی که هوش اجتماعی بالایی دارد، از نظرات مخالف استقبال می کند؛ آن ها را می شنود و در صورت نیاز با فرد به بحث می نشیند.

• با دیگران دوست می شوند

افراد با هوش اجتماعی بالا روابط خوبی با مردم ایجاد کرده و با آن ها دوست می شوند.

• انتقادپذیر هستند

انتقاد، وسیله ای برای پیشرفت است! بسیاری از ما نمی توانیدم انتقاد را بپذیریم؛ اما افراد با هوش اجتماعی بال به انتقاد به دیده فرصتی برای رشد نگاه می کنند و از آن استقبال می کنند.

• بر اساس شنیده ها قضاوت نمی کنند

افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند، براساس شنیده ها استقبال نمی کنند؛ آن ها تفکر نقاد داشته و از پیش داوری اجتناب می کنند.

• شهامت پذیرش اشتباه و عذرخواهی را دارند

افراد با هوش اجتماعی بالا می توانند اشتباه خود را پذیرفته و بابت آن عذرخواهی کنند.

سخن آخر

افرادی که هوش اجتماعی (Social intelligence) بالایی دارند، افرادی تاثیرگذار، انرژی بخش و مورد اعتمادی هستند که علاوه بر مهربانی و همدلی، بسیار محبوب می باشند.

این افراد به علت توانایی انطباق و ادراک زیادی که از ارتباطات اجتماعی دارند، به راحتی می توانند در زمینه های شغلی، توفیقات بالایی بدست بیاورند.

این نکته را به خاطر داشته باشید، افرادی که در امور ذهنی، هوش بالایی دارند، ممکن است از آن در راه های منفی استفاده کنند. فردی که هوش اجتماعی بالا دارد، می تواند از حس تاثیرگذاری بالایی که دارد استفاده کند و به دیگران دروغ بگوید و آن ها را فریب دهد.

خبر خوب این است که هوش اجتماعی (SI) آموختنی است و افراد می توانند با حضور در موقعیت های اجتماعی و الگو از افرادی که این هوش را در حد بالای دارند یاد بگیرند.

اگر در مورد هوش اجتماعی و راه های ارتقا آن سوالی دارید، با مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید. این مرکز با داشتن مشاوران باتجربه، شما در رسیدن به رشد و شکوفایی یاری می کنند.

برای مشاوره تلفنی با شماره 02191023933 تماس بگیرید!

سوالات متداول

آیا هوش اجتماعی (Social intelligence) بخشی از شخصیت فرد است؟

خیر؛ هوش اجتماعی یکی از شاخه های هوش می باشد که در سال های گذشته به طور گسترده ای بر روی آن مطالعه انجام شده و آموزش های عمومی را درگیر کرده است.

کدام نوع هوش زیر بنای هوش اجتماعی است؟

هوش هیجانی یا EQ

هوش اجتماعی اولین بار توسط چه کسی مطرح شد؟

اولین با ادوارد ثورندایک (Edward Lee Thorndik) این مفهوم را مطرح کرد.

هوش اجتماعی در مدل گاردنر تحت چه عنوانی بیان شده است؟

گاردنر از هوش اجتماعی، به عنوان هوش درون فردی و برون فردی نام برده است.

مفهوم امروزی هوش اجتماعی توسط کدام روانشناس کشف شد؟

دانیل گولمن (Daniel Goleman) و کارل آلبرشت (Karl Albrecht) در سال 2006 این مفهوم را به صورت امروزی مطرح کردند.