فرزندان طلاق و سلامتی روانی آنها

طلاق، آسیب های زیادی برای افراد یک خانواده دارد. در این میان فرزندان طلاق بیشترین آسیب را متحمل می شوند.

تحقیقات نشان می دهد بین طلاق والدین و آسیب های روانی کودکان رابطه مستقیمی برقرار است. هر جایی که آسیب اجتماعی هست، ردپایی از طلاق والدین مشاهده می شود.

با طلاق والدین، کودک حمایت و چتر امنیتی خود را از دست می دهد و در شرایط آسیب پذیری قرار می گیرد.

زمانیکه دعواها و نزاع های والدین پایان یافته و کودک از تنش ها رها شده، سوالات و ابهاماتی در مورد طلاق برای او پیش خواهد آمده که نمی تواند آنها را به تنهایی حل کند. سوالاتی در مورد این که با کدام یک از والدینم زندگی خواهم کرد؟ آیا ممکن است دیگر پدر یا مادرم را نبینم؟

در این مقاله به تاثیرات طلاق بر روان فرزندان می پردازیم و راهکارهایی ارائه می دهیم تا از تاثیر این آسیب ها بر روان کودک بکاهیم. پس لطفا در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

تاثیر طلاق بر سلامت روانی فرزندان

طلاق می تواند کودکان را در معرض آسیب های روحی زیادی قرار دهد که در ادامه به برخی از شناخته شده ترین آنها اشاره می کنیم.

1- احساس نا امنی و هراس از آینده

طلاق باعث می شود کودکان احساس عدم امنیت کنند و نسبت به آینده نگران شوند.

در پی طلاق و اینکه به یک باره مکان زندگی کودکان عوض می شود، آنها را در وضعیت ابهام آمیزی قرار می دهد و باعث می شود مدام از خودشان این سوالات را بپرسند:

• آیا مجبورم مدرسه خود را عوض کنم؟
• آیا دوباره دوستانم را می بینم؟
• چه بر سر ما می آید؟
• آیا غذای کافی خواهیم داشت؟
• آیا پول کافی برای زندگی خواهیم داشت؟

2- ترس از ترک شدن

کودکی که با یکی از والدینش زندگی می کند، همواره ترس از دست دادن دارد. او می ترسد همان طور که یکی از والدینش او را ترک کرد، دیگری نیز او را تنها بگذارد.

از طرفی کودکان طلاق می توانند احساس طرد شدگی داشته باشند.

3- احساس گناه

کودکان ممکن است خودشان را مسئول اصلی طلاق والدین خود بدانند.

در عالم کودکانه خود ممکن است با خود فکر کنند اگر آن کار را نمی کردم، الان پدر و مادرم هر دو کنارم بودند؛ از این رو احساس گناه و شرمندگی خواهند داشت.

این احساس گناه حتی در نوجوانان نیز دیده می شود.

4- ناتوانی

وقتی کودک خود را در مسئول اختلاف پدر و مادرش می داند، فکر می کند اگر بچه بهتری باشد، می تواند این وضع را سر و سامان ببخشد. او تصور می کند می تواند در این وضع تاثیر مثبتی بگذارد و اگر نتواند این کار را انجام دهد، احساس شکست می کند.

5- بلاتکلیفی

هنگامی که والدین در حضور کودک دعوا می کنند و به شخصیت همدیگر حمله می کنند، کودک احساس بلاتکلیفی دارد و فکر می کند باید به جانبداری از یکی از والدین بپردازد.

این کارها کودک را بر سر دو راهی قرار می دهد؛ چرا که به هر دوی والدین علاقه دارد و نمی خواهد یکی را انتخاب کند.

6- تنهایی

کودکان طلاق احساس تنهایی دارند و نسبت به والدی که از آنها جدا شده، احساس دلتنگی می کنند.

والدی که با او زندگی می کند نیز آن قدر مشغله دارد که فرصت رسیدگی به او را ندارد، در نتیجه او احساس تنهایی می کند و ممکن است اندوه زیادی را تحمل کند.

7- خشم

کودکی که والدینش از هم جدا شده اند، نمی تواند طلاق را درک کند و با آن کنار بیاید، در نتیجه نسبت به شرایط پیش آمده خشم درونی حس می کند.

این خشم زمانی زیاد می شود که والدین در مورد شرایط پیش آمده با کودک صحبت نکنند و او را برای پذیرش این موقعیت آماده نکنند.

بیشتر بخوانید: تاثیر دعوای والدین بر کودکان

8- افسردگی

طلاق، تاثیر مستقیمی بر افسردگی فرزندان طلاق دارد. این کودکان احساس اندوه حاصل از جدا شدن والدینشان را دارند و دلشان برای دیگر والد تنگ می شود.

همچنین احساس تنهایی و طرد شدگی را تجربه می کنند و این نشان می دهد که کودک در مورد رویارویی با طلاق مورد حمایت قرار نگرفته است. حتی احساسات متناقض باعث می شود او به افسردگی دچار شود.

9- افت تحصیلی

طلاق اثری منفی بر روی دستاوردهای تحصیلی کودک دارد. این کودکان با افت تحصیلی مواجه می شوند و در صورتی که از حمایت درست اطرافیان برخوردار نباشند، بیشتر از بقیه در معرض ناهنجاری و پرخاش و بزهکاری قرار دارند.

برای سلامت روانی فرزندان طلاق چه باید کرد؟

علیرغم تبعات منفی طلاق بر روان کودک، می توان با اقداماتی این اثرات منفی را کم کرد. در ادامه به راهکارهایی می پردازیم که با انجام آنها برای روحیه کودک طلاق ضروری است.

1- حمایت عاطفی اطرافیان

بهتر است والدینی که از هم طلاق می گیرند، از پدر و مادر خود کمک بخواهند تا از فرزندان آنها حمایت کرده و باعث می شود فرزندان با طلاق والدینشان بهتر کنار بیایند.

تحقیقات نشان می دهد حمایت هایی که پدربزرگ ها و مادربزرگ ها از فرزندان طلاق می کنند، باعث می شود آنها سازگاری بهتری با موضوع طلاق والدین خود داشته باشند و در طی این جریان کمتر آسیب ببینند.

2- وقت گذاشتن برای کودک

شما باید قبل از طلاق و بعد از آن برای کودک بسیار وقت بگذارید و او را کانون توجه کنید. در حضور او هرگز دعوا نکنید؛ این باعث می شود کودک تصویر ذهنی بسیار نامطلوبی از طلاق در ذهن خود بسازد.

3- با او در مورد تصمیم طلاق صحبت کنید

قبل از این که کودک خودش متوجه طلاق شود، او را در جریان تصمیم خود قرار دهید. بسیار مهم است که چگونه به او توضیح می دهید.

در مورد اینکه مسئله طلاق را چگونه به کودک خود بگویید، فکر و تامل کنید؛ شما و همسرتان هر دو باید این موضوع را با فرزندتان مطرح کنید و مسئله جدایی را برای او کاملا روشن کنید. این باعث می شود او بهتر بتواند با این قضیه کنار بیاید.

4- نگرانی های فرزندتان را پیش بینی کنید

ذهن فرزندان بعد از طلاق درگیر سوالاتی می شود که برای آنها تولید نگرانی و استرس می کند. شما به عنوان والدین باید آنها را پیش بینی کرده و جواب های درستی برای آنها ارائه دهید.

نگرانی ها شامل این مورد است:

• از این به بعد ما کجا زندگی خواهیم کرد؟
• آیا خواهر و برادرم هم با ما زندگی می کنن یا نه؟
• آیا از این به بعد می تونم بابا (مامان) رو ببینم؟
• آیا موقع جشن تولدم همه دورهم جمع می شویم؟

بیشتر بخوانید: بزرگترین اشتباهات والدین که آینده کودکان را تحت تاثیر قرار می دهند!

5- شرایط را برای او قابل پیش بینی کنید

شرایط قابل پیش بینی تأثیر طلاق بر فرزندان را کاهش می‌دهد. برای این که کودک دچار اضطراب نشود، باید محیط آشنایی برای او بسازید.

وسایلی که کودک آنها را دوست دارد، به محل زندگی جدید بیاورید تا احساس راحتی کند.

6- در مورد آسیب های طلاق بر روان کودک مطالعه کنید

طلاق فرزند شما را تحت فشار عاطفی قرار می دهد و می تواند آسیب های زیادی برای او داشته باشد؛ برای اینکه بتوانید از اثرات نامطلوب طلاق بر او بکاهید، باید مطالعه کنید.

7- برای سازگاری فرزندتان با مشاور صحبت کنید

نحوه کنار آمدن کودکان با طلاق والدین شان یکسان نیست، این تفاوت در عکس العمل ها و نحوه سازگاری، ایجاب می کند که از کمک های تخصصی روانشناس کودک بهره ببرید تا کودکتان بتواند این مرحله را به خوبی پشت سر بگذارد و با طلاق شما سازگاری پیدا کند.

در آخر

با این که طلاق پدیده ای پسندیده نیست، اما زمانی که با هم ماندن والدین نتیجه ای جز نزاع و ایجاد محیط پرتنش و نامناسب برای رشد کودکان ندارد، طلاق گزینه ای بهتر است.

کنار آمدن فرزندان با طلاق مقوله ای مهم است که در سلامت روانی آن ها نقش مهمی دارد. شما به عنوان والدین باید بتوانید فرزندتان را در کنار آمدن با شرایط قبل و بعد از طلاق یاری کنید.

اگر برای سازگاری کودکتان با شرایط زندگی پس از طلاق به مشکل برخوردید، می توانید با یک روانشناس کودک صحبت کنید. روانشناسان کودک مرکز مشاوره هم اندیشان به شما در این مورد کمک می کنند.

برای دریافت مشاوره تلفنی می توانید از سراسر ایران بدون پیش شماره با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

نتیجه کنار نیامدن کودک با طلاق والدین چیست؟

کودکی که به درستی با این مسئله کنار نیامده باشد، با مشکلات روحی و بیماری های جسمی زیادی رو به رو می شود.

آیا بیماری هایی مانند افسردگی، کودکان طلاق را تهدید می کند؟

متاسفانه بله. طلاق تاثیر مستقیمی بر افسردگی فرزندان دارد. این کودکان احساس اندوه حاصل از جدا شدن والدینشان را خواهند داشت.