اختلالات کودکان – انواع مشکلات رفتاری در کودکان و راه های درمان آنها

آیا تا به حال برایتان پیش آمده که از شدت پرخاشگری و عصبانیت کودکتان تعجب کنید؟ یا برعکس حتما پیش آمده که گه گاهی با گوشه گیری و سکوت فرزندتان مواجه شوید؟ می توان گفت که همه کودکان خردسال می توانند رفتارهایی مثل شیطنت، سرکشی و پرخاشگری داشته باشند که این کاملا طبیعی است.

با این حال، برخی از کودکان رفتارهای بسیار غیر طبیعی و چالش برانگیزی دارند که خارج از سن آنها است. چنین مواردی را باید به عنوان زنگ خطر در نظر بگیرید. چون ممکن است نشانه ای از اختلالات روانی در کودکان باشد که شما از آن بی خبر هستید.

در واقع زمانی ممکن است اختلالات رفتاری در کودکان تشخیص داده شود که این رفتارهای مخرب برای سن کودک در آن زمان غیرمعمول باشد، و با گذشت زمان ادامه یابد یا روز به روز شدیدتر شود.

از آنجایی که اختلالات رفتاری مخرب شامل اعمال و رفتارهای ناخواسته نسبت به دیگران است، گاهی اوقات اختلالات بیرونی هم نامیده می شوند.

برخی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی، اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD)، اختلال سلوک (CD) و اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) می باشند.

البته توجه کنید این سه اختلال رفتاری علائم مشترکی دارند، بنابراین تشخیص آنها می‌تواند دشوار و زمان بر باشد. حتی گاهی یک کودک ممکن است همزمان دو اختلال رفتاری داشته باشد و این امر کار تشخیص بیماری را مشکل می کند.

اما نگران نباشید، ما در اینجا اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می دهیم که بتوانید انواع اختلالات کودکان و راه های درمان آنها را بشناسید. پس از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

اختلالات رفتاری چیست و علائم اختلال رفتاری در کودکان کدامند؟

اختلالات رفتاری در کودکان وضعیتی است که در آن در کنترل بی قراری یا عصبانیت فرزندتان احساس درماندگی کنید. شما نمی دانید که چگونه به رفتارهای او پاسخ دهید یا در مورد چگونگی بازگرداندن ثبات به محیط خانواده احساس ناتوانی می کنید.

همچنین ممکن است با سوالات بیشتری مواجه شوید، از جمله اینکه مشکل فرزند من چیست؟ چگونه می توانیم خانواده خود را در میان این همه هرج و مرج کنار هم نگه داریم؟

در واقع اختلالات رفتاری مخرب، گروهی از مشکلات رفتاری هستند که آنها را “مختل کننده” می نامند زیرا کودکان آسیب دیده به معنای واقعی کلمه افراد و فعالیت های اطراف خود (از جمله در خانه، مدرسه و با همسالان) را مختل می کنند.

شایع ترین اختلالات رفتاری در کودکان کدامند؟

همانطوری که قبلا هم اشاره کردیم، اختلالات رفتاری در کودکان، انواع مختلفی دارد. علت بروز هر کدام از این اختلالات متفاوت است و بنابراین روش های درمانی آنها نیز با هم فرق دارد.

شایع ترین نوع اختلال رفتار مخرب، اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) و اختلال سلوک است که در ادامه به تفضیل مورد بحث قرار می گیرند.

1- اختلال سلوک در کودکان

اختلال سلوک (CD) در کودکان گروهی از مشکلات رفتاری و عاطفی است که معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال نمی توانند به شیوه ای قابل قبول و اجتماعی رفتار کنند.

آنها ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه، مخرب و فریبکارانه از خود نشان دهند که می تواند حقوق دیگران را نقض کند. بزرگسالان و سایر کودکان ممکن است آنها را به عنوان افرادی بزهکار بشناسند.

اگر فرزند شما اختلال سلوک دارد، ممکن است فردی با اعتماد به نفس به نظر برسد. با این حال، در واقعیت، کودکانی که اختلال سلوک دارند، اغلب احساس ناامنی دارند و به اشتباه معتقدند که مردم نسبت به آنها پرخاشگر هستند.

انواع اختلال سلوک

سه نوع اختلال سلوک وجود دارد که این موارد بر اساس سنی که اولین علائم اختلال در آن رخ می دهد، طبقه بندی می شوند.

این سه دسته بشرح زیر است:

• شروع دوران کودکی

این اختلال زمانی رخ می دهد که علائم آن قبل از 10 سالگی ظاهر شود.

• شروع نوجوانی

زمانی رخ می دهد که علائم اختلال سلوک در سال های نوجوانی ظاهر شود.

• شروع نامشخص

به این معنی است که سنی که اولین بار اختلال سلوک رخ می دهد، ناشناخته است.

علائم اختلال سلوک چیست؟

کنترل کودکانی که اختلال سلوک دارند اغلب سخت است و تمایلی به پیروی از قوانین ندارند. آنها بدون در نظر گرفتن عواقب اعمال خود به صورت هیجانی عمل می کنند. آنها همچنین احساسات دیگران را در نظر نمی گیرند.

اگر کودک شما به طور مداوم یک یا چند مورد از رفتارهای زیر را نشان دهد، ممکن است اختلال سلوک داشته باشد:

• رفتار تهاجمی
• رفتار فریبکارانه
• رفتار مخرب
• نقض قوانین

درمان اختلال سلوک چگونه است؟

برای درمان کودکان مبتلا به اختلال سلوک، روان درمانگر از رفتار درمانی یا گفتار درمانی استفاده می‌کند تا به کودک شما کمک کند، یاد بگیرد چگونه احساسات خود را به درستی بیان یا کنترل کند.

ارائه دهنده مراقبت های روانی همچنین به شما یاد می دهد که چگونه رفتار فرزندتان را مدیریت کنید. اگر فرزند شما اختلال روانی دیگری مانند افسردگی یا ADHD داشته باشد، روان درمانگر ممکن است داروهایی را برای درمان آن بیماری نیز تجویز کند.

از آنجایی که ایجاد نگرش ها و الگوهای رفتاری جدید به زمان نیاز دارد، کودکان مبتلا به اختلال سلوک معمولاً به درمان طولانی مدت نیاز دارند. با این حال، درمان زودهنگام ممکن است پیشرفت اختلال را کاهش دهد.

2- اختلال نافرمانی مقابله ای

هنگامی که کودکان به طور مداوم رفتارهایی دارند که باعث ایجاد مشکلات جدی در خانه، مدرسه یا با همسالان می شود، ممکن است به اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) مبتلا باشند.

ODD معمولاً قبل از 8 سالگی شروع می شود. کودکان مبتلا به ODD به احتمال زیاد در حضور افرادی که به خوبی می شناسند، مانند اعضای خانواده، یا معلم و… مخالفت یا سرکشی می کنند.

نمونه هایی از رفتارهای ODD عبارتند از:

• عصبانیت دایمی
• بحث کردن با بزرگسالان یا امتناع از پیروی از قوانین یا درخواست های بزرگسالان
• کینه توزی
• آزار دادن عمدی دیگران یا آزرده شدن از دیگران

و…

3- اختلال بیش فعالی کمبود توجه چیست؟

اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)، یک وضعیت سلامت روان است که می تواند باعث سطوح غیرعادی بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شود.

افراد مبتلا به ADHD همچنین ممکن است در تمرکز حواس خود (حواس پرتی) بر روی یک کار یا نشستن طولانی مدت مشکل داشته باشند.

بسیاری از افراد تغییراتی را در سطح انرژی شان تجربه می کنند. برای یک فرد مبتلا به ADHD، این اتفاق در مقایسه با افرادی که این بیماری را ندارند، بیشتر رخ می دهد. اختلال نقص توجه و بیش فعالی، می تواند تأثیر قابل توجهی بر تحصیل، کار و زندگی افراد مبتلا داشته باشد.

علائم ADHD کدامند؟

طیف وسیعی از رفتارها با ADHD مرتبط است.

برخی از علائم و نشانه های رایج عبارتند از:

• مشکل در تمرکز
• فراموشی در انجام کارها
• قطع کردن حرف دیگران در حین صحبت کردن

همچنین فردی که بیش فعالی و تکانش گری را تجربه می کند، علایمی را از خود بروز می دهد.

برخی از این علایم بشرح زیر است:

• برای مثال، سر کلاس نشستن برایشان مشکل است.
• در بازی کردن یا انجام کارهای بی سر و صدا مشکل دارند.
• بیش از حد صحبت می کنند و برایشان سخت است که تا رسیدن نوبتشان صبر کنند.

درمان اختلال نقص توجه در کودکان

انواع درمان اختلال بیش فعالی و کمبود توجه، شامل روان درمانی یا گفتار درمانی و مصرف دارو است. با گفتار درمانی، شما یا فرزندتان در مورد اینکه چگونه ADHD بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد بحث خواهید کرد.

نوع دیگر درمان، رفتار درمانی است. این درمان می تواند به شما یا فرزندتان کمک کند تا نحوه نظارت و مدیریت رفتار خود را بیاموزید.

باید اضافه کرد هنگامی که شما با یک کودک مبتلا به اختلال ADHD زندگی می کنید، مصرف دارو نیز می تواند بسیار مفید باشد.

داروهای ADHD به گونه ای طراحی شده اند که بر مواد شیمیایی مغز تأثیر بگذارند تا کودک شما را قادر سازد تکانه ها و اعمال خود را بهتر کنترل کند.

4- اختلال اضطراب جدایی در کودکان

اختلال اضطراب جدایی (SAD) نوعی مشکل سلامت روان است.

کودک مبتلا به SAD، به شدت نگران جدا شدن از اعضای خانواده یا سایر افراد نزدیک است. کودک می ترسد که از خانواده اش دور شود یا اگر یکی از اعضای خانواده در کنار او نباشد، اتفاق بدی برای او رخ دهد.

همه کودکان و نوجوانان کمی احساس اضطراب می کنند؛ این یک بخش طبیعی از روند رشد و بزرگ شدن است. اختلال اضطراب جدایی در کودکان بسیار کوچک طبیعی است. تقریباً همه کودکان 18 ماهه تا 3 ساله اضطراب جدایی دارند.

اما دقت کنید که علائم این اختلالات اضطرابی در کودکان حداقل باید 4 هفته طول بکشد، تا مشکل به عنوان SAD تشخیص داده شود. کودک مبتلا به SAD نگرانی ها و ترس هایی در مورد دوری از خانه یا خانواده دارد که برای سن او مناسب نیست.

چه چیزی باعث اختلال اضطراب جدایی در کودک می شود؟

کارشناسان معتقدند SAD هم توسط عوامل بیولوژیکی و هم عوامل محیطی ایجاد می شود.

یک کودک ممکن است حالات اضطراب را از والدین خود به ارث ببرد. عدم تعادل 2 ماده شیمیایی در مغز (نوراپی نفرین و سروتونین) به احتمال زیاد نقش مهمی را در این اختلال ایفا می کند.

درمان اختلال اضطراب جدایی در کودکان

به طور کلی روش درمان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. همچنین به شدت این وضعیت بستگی دارد.

درمان SAD اغلب شامل ترکیبی از موارد زیر است:

• درمان شناختی رفتاری

این درمان به کودک کمک می کند تا یاد بگیرد که چگونه اضطراب خود را بهتر کنترل کند. هدف این درمان، همچنین کمک به کودک برای تسلط بر موقعیت هایی است که ممکن است منجر به اضطراب شود.

• مصرف داروها

داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب ممکن است به برخی از کودکان کمک کند تا احساس آرامش کنند.

• خانواده درمانی

والدین در هر درمانی نقش حیاتی را در درمان کودک دارند.

5- اختلال پرخاشگری در کودکان

یکی دیگر از انواع اختلال عاطفی و رفتاری در کودکان، اختلال پرخاشگری می باشد. در این اختلال کودک شما دایما و به دلایل مختلف، رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهد.

البته گاهی اوقات پرخاشگری در کودکان طبیعی است اما باید تداوم این رفتار را جدی بگیرید.

6- اختلالات دفعی در کودکان

یکی دیگر از اختلالات رفتاری در کودکانی که به شدت والدین را آزار می دهد، اختلالات دفعی است. این اختلالات مواردی را شامل می شود که کودک تمایل دارد مدفوع خود را نگه دارد.

این اختلال می تواند به دلایل مختلفی بروز پیدا کند. از جمله اینکه در کودکانی که یبوست دارند، تجربه دردناکی که قبلا داشته اند، باعث شده کودک از توالت رفتن بترسد و بنابراین ترجیح می دهد خودش را نگه دارد.

اما گاهی اوقات اختلالات دفعی به این دلیل اتفاق می افتد که کودک می خواهد مخالفت خودش را به والدین نشان دهد.

این اختلال به هر دلیلی که باشد، بایستی درمان شود و شما برای این کار به کمک مشاوران و درمانگران متخصص نیاز دارید. لذا شما می توانید با مشاوران ما در مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید و از دانش آنها استفاده کنید. برای مشاوره تلفنی با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

7- اختلال ناخن جویدن در کودکان

شاید بتوان اختلال ناخن جویدن را از شایع ترین اختلالات هیجانی در کودکان دانست. در واقع جویدن ناخن پاسخی به استرس، اضطراب و ترس است.

این اختلال هم مانند دیگر اختلالات هیجانی در کودکان، باید هر چه سریعتر درمان شود. بهترین راه برای درمان نیز استفاده از تجربیات مشاوران کودک و خانواده است.

نتیجه گیری

در نهایت باید بگوییم که فرزند پروری احتمالا مهم ترین وظیفه شما به عنوان پدر یا مادر است. لذا اگر حس می کنید فرزندتان به طور مداوم رفتاری غیر طبیعی را از خود نشان می دهد، باید گام محکمی در جهت بهبود وضعیت و یافتن علت این اختلال بردارید.

از آنجایی که احتمالا شما به تنهایی در این راه سخت موفق نخواهید شد، توصیه ما به شما این است که از متخصصین این امر بخواهید که به شما کمک کنند. شما می توانید با شماره 9099071985 تماس بگیرید و با مشاوران ما در هم اندیشان مشاوره تلفنی داشته باشید.

سوالات متداول

درمان اختلالات رفتاری کودکان چگونه است؟

برای درمان کودکان با اختلالات رفتاری، روان درمانگر از رفتار درمانی یا گفتار درمانی استفاده می‌کند تا به کودک شما کمک کند، یاد بگیرد چگونه احساسات خود را به درستی بیان یا کنترل کند.

اختلال بیش فعالی کمبود توجه چیست؟

اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) یک وضعیت سلامت روان است که می تواند باعث سطوح غیرعادی بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شود. افراد مبتلا به ADHD همچنین ممکن است در تمرکز حواس خود بر روی یک کار یا نشستن طولانی مدت مشکل داشته باشند.

چه چیزی باعث اختلال اضطراب جدایی در کودک می شود؟

کارشناسان معتقدند SAD هم توسط عوامل بیولوژیکی و هم عوامل محیطی ایجاد می شود. یک کودک ممکن است حالات اضطراب را از والدین خود به ارث ببرد.