۰۲۱۶۲۹۹۹۰۶۶
معافیت پزشکی اعصاب و روان: تجربه‌ای از زبان مشاور نظام وظیفه 
معافیت اعصاب و روان یکی از معافیت‌های خاص و حساس است که تحت شرایط ویژه‌ای صادر می‌شود. به عنوان یک مشاور نظام وظیفه، هدف من این است که به شما کمک کنم تا بتوانید مسیر درخواست معافیت را با آگاهی کامل و بدون اشتباه طی کنید. 
برای دریافت معافیت اعصاب و روان، شما باید مستندات و مدارک پزشکی دقیق از جمله گواهی‌های تخصصی روانپزشک را ارائه دهید. این نوع معافیت شامل بیماری‌های مختلفی است که در لیست معافیت‌های پزشکی سازمان وظیفه عمومی آمده است، و در هر مورد، شرایط و مراحل متفاوتی وجود دارد که باید رعایت شوند.
علاوه بر این، مهم است بدانید که معافیت اعصاب و روان می‌تواند شامل معافیت‌های موقت یا دائم باشد، که بسته به شرایط بیماری شما و ارزیابی کمیسیون پزشکی تصمیم‌گیری خواهد شد. 
من به شما پیشنهاد می‌کنم که قبل از هر اقدامی، تمامی مراحل و شرایط دقیق را بررسی کرده و در صورت نیاز، از مشاوران مجرب کمک بگیرید تا بهترین نتیجه را بدست آورید. 
این فرآیند ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما با اطلاعات درست و همراهی یک مشاور خبره، می‌توانید به راحتی آن را پشت سر بگذارید و در نهایت معافیت خود را دریافت کنید. 
معافیت پزشکی اعصاب و روان
به عنوان یک مشاور نظام وظیفه با سال ها تجربه در این زمینه، هدف من این است که به شما کمک کنم تا مسیر درخواست معافیت اعصاب و روان را به درستی و بدون اشتباه طی کنید.
شرایط معافیت اعصاب روان سربازی
برای درخواست معافیت اعصاب و روان، باید ابتدا شرایط عمومی سازمان وظیفه عمومی را داشته باشید که عبارتند از:
- رسیدن به سن قانونی مشمولیت: فرد باید حداقل 18 سال داشته باشد تا بتواند درخواست معافیت دهد.
- داشتن اختلالات روانی تایید شده: برای دریافت این معافیت، فرد باید به بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روانی مبتلا باشد که این بیماری‌ها باید توسط یک روانپزشک متخصص تایید شوند.
- وضعیت فعلی بیماری: تنها سوابق پزشکی قبلی کافی نیست. در معاینه پزشکی، وضعیت فعلی فرد و شدت بیماری در زمان معاینه بررسی می‌شود. بنابراین، سلامت و شرایط روانی شما باید در لحظه معاینه ارزیابی گردد.
- ارائه مدارک پزشکی معتبر: اولین گام، جمع‌آوری سوابق پزشکی و تاییدیه های معتبر از روانپزشک است. داشتن پرونده پزشکی از بیمارستان‌های معتبر و درمان‌های مستمر شانس شما را برای دریافت معافیت افزایش می‌دهد.
- معاینه توسط پزشک معتمد نظام وظیفه: پس از ارائه مدارک، شما باید در یکی از بیمارستان‌های نیروهای مسلح معاینه شوید. پزشک معتمد نظام وظیفه وضعیت روانی شما را ارزیابی کرده و در صورت تایید، پرونده شما به کمیسیون پزشکی ارسال می‌شود.
انواع معافیت اعصاب و روان
با توجه به نوع و شدت بیماری، معافیت اعصاب و روان به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شود:
- معافیت موقت: این معافیت به مدت 6 ماه صادر می‌شود و در صورت تایید پزشک، ممکن است تمدید شود. این نوع معافیت معمولاً برای افرادی است که در حال درمان هستند و وضعیت آنها کنترل‌شده است.
- معافیت دائم: این نوع معافیت برای افرادی صادر می‌شود که بیماری روانی آنها شدید و غیرقابل درمان است. بیماری هایی همچون اسکیزوفرنی و اختلال افسردگی شدید از جمله مواردی هستند که می‌توانند منجر به معافیت دائم شوند.
- معافیت از رزم: این افراد از انجام فعالیت‌های سنگین مانند حمل اسلحه و حضور در میدان تیر معاف می‌شوند، اما همچنان باید به مدت 21 ماه در پادگان‌های نیروهای مسلح خدمت کنند.
نکات مهم در خصوص معافیت اعصاب و روان
- غیبت مشمول: برخلاف بسیاری از مسائل دیگر، غیبت مشمول تاثیری در بررسی درخواست معافیت اعصاب و روان ندارد. حتی اگر به دلیل مشکلات روانی غیبت داشته‌اید، همچنان می‌توانید درخواست معافیت دهید.
- شرکت در جلسات کمیسیون پزشکی: حضور در تمامی جلسات تخصصی که توسط شورای پزشکی تعیین می‌شود ضروری است.
شرایط در نظر گرفته شده برای این نوع معافیت تا حدودی سخت گیرانه است و این شرایط به دلیل احتمال وجود تقلب از سوی مشمولان برای دریافت معافیت نظام وظیفه اعصاب و روان، از سوی سازمان نظام وظیفه وضع گردیده است.
مراحل دریافت معافیت سربازی اعصاب و روان
مراحی که باید برای دریافت معافیت اعصاب و روان طی شود:
برای دریافت معافیت پزشکی اعصاب و روان، مشمولان باید مراحل خاصی را طبق دستورالعمل‌های نظام وظیفه طی کنند. در اینجا مراحل اصلی دریافت معافیت اعصاب و روان به طور ساده شرح داده شده است:
1. مراجعه به دفاتر پلیس+10
ابتدا مشمول باید به دفاتر پلیس+10 مراجعه کرده و فرم‌های مورد نیاز برای درخواست معافیت پزشکی را تکمیل کند.
2. تکمیل فرم‌های خود اظهاری پزشکی
در این مرحله، مشمول باید فرم‌های خود اظهاری پزشکی را پر کرده و تمامی اطلاعات مربوط به وضعیت جسمانی و روانی خود را به درستی وارد نماید.
3. حضور در بیمارستان طبق زمان و مکان اعلام شده در پیامک
بعد از تکمیل فرم‌ها، سازمان نظام وظیفه اطلاعات لازم را از طریق پیامک برای مشمول ارسال خواهد کرد. مشمول باید طبق این اطلاعات در بیمارستان مورد نظر حاضر شود تا معاینات پزشکی انجام گردد.
4. حضور در جلسه کمیسیون پزشکی نظام وظیفه
پس از معاینات، مشمول باید در جلسه کمیسیون پزشکی نظام وظیفه که طبق زمان اعلام‌شده در پیامک برگزار می‌شود، حضور یابد. در این جلسه، وضعیت پزشکی فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
5. حضور در جلسات تعیین شده در طول معافیت موقت (در صورت لزوم)
اگر کمیسیون پزشکی تصمیم به معافیت موقت بگیرد، مشمول باید در جلسات پیگیری معافیت که توسط پزشک معالج تعیین می‌شود، شرکت کند.
6. تأیید کمیسیون پزشکی و صدور معافیت
در صورتی که کمیسیون پزشکی تصمیم به صدور معافیت بگیرد، با رأی شورای پزشکی فرد می‌تواند معافیت اعصاب و روان خود را دریافت نماید.
7. واریز هزینه‌های مربوط به معافیت
مشمول باید هزینه‌های مرتبط با درخواست معافیت اعصاب و روان را به شماره حساب اعلام شده از سوی سازمان نظام وظیفه واریز نماید.
8. دریافت و تحویل مدارک پزشکی به سازمان نظام وظیفه
مشمول باید تمامی مدارک پزشکی مورد نیاز را که شامل نتایج آزمایش‌ها و معاینات است، به سازمان نظام وظیفه تحویل دهد.
9. ارسال جواب آزمایشات و معاینات به سازمان نظام وظیفه
بعد از گذشت دو الی سه هفته از انجام معاینات و آزمایشات، نتایج آنها به سازمان نظام وظیفه ارسال می‌شود تا مراحل بررسی ادامه یابد.
10. تشکیل کمیسیون پزشکی و اعلام رأی نهایی
در نهایت، کمیسیون پزشکی در شورای پزشکی نظام وظیفه تصمیم‌گیری می‌کند که آیا فرد مشمول معافیت اعصاب و روان دریافت می‌کند یا خیر. رأی نهایی از طریق سازمان نظام وظیفه اعلام می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای دریافت معافیت اعصاب و روان
ارائه اصل مدرک فارغ التحصیلی یا گواهی نامه موقت دال بر اتمام دوره از سوی مشمول.
ارائه عکس پرسنلی با زمینه سفید.
ارائه مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی به سازمان نظام وظیفه.
ارائه برگه واکسیناسیون متقاضی دریافت معافیت سربازی اعصاب و روان.
ارائه برگه مهر و امضاء شده معاینات اولیه صورت گرفته توسط پزشک که نشانگر وضعیت سلامت جسم و روان فرد مشمول باشد.
ارائه برگه وضعیت مشمول که حاوی درخواست وی مبنی بر دریافت معافیت سربازی اعصاب و روان باشد.
لیست بیماری های معافیت اعصاب روان سربازی
بیماری های روانی که در لیست مشمول دریافت معافیت اعصاب و روان قرار می گیرند
بر اساس لیستی که از سوی سازمان نظام وظیفه اعلام شده، افراد مشمول در صورت مبتلا بودن به این بیمارهای روانی می توانند موفق به اخذ معافیت دائم یا موقت شوند.
این لیست به شرح زیر است:
بند اول: پسیكوزها (Psychoses):
- الف. اسکیزوافکتیو، اسکیزوفرنی، اختلالات هذیانی و پسیكوزهای آتیپیک مزمن: معافیت دائم
- ب. اختلال سایکوز گذرا: معافیت موقت (۶ ماه)
بند دوم: اختلالات خلقي (Mood Disorders):
- الف. بیماری دوقطبی نوع یک در هر مرحله و فاز: معافیت دائم
- ب. اختلال افسردگی اساسی: معافیت دائم
- ج. اختلالات افسردگی خفیف (دیستایمی، سایکلوتایمی): معاف از خدمات رزمی
- د. پس از ۶ ماه از حمله حاد افسردگی یا mania: معاف از خدمات رزمی
بند سوم: اختلالات شخصیتی (Personality Disorders):
- الف. اختلالات شخصیتی مانند سایکوبات، مرزی، اسکیزوئید، اسکیزوتایپال و پارانوئید: معافیت دائم
- ب. اختلالات شخصیتی غیر ناتوان‌کننده: معاف از خدمات رزمی
بند چهارم: اختلالات اضطرابی (Anxiety Disorders):
- الف. اختلال شدید اضطراب یا وسواس مقاوم به درمان: معافیت دائم
- ب. اختلال اضطراب خفیف: معاف از خدمات رزمی
بند پنجم: عقب‌ماندگی‌های ذهنی (Mental Retardation):
- الف. ضریب هوشی زیر ۷۰: معافیت دائم
- ب. ضریب هوشی بین ۷۰ تا ۹۰: معاف از خدمات رزمی
بند ششم: اختلالات گفتاری (Speech Disorders):
- الف. اختلال شدید: معافیت دائم
- ب. اختلالات متوسط یا خفیف: معاف از خدمات رزمی
بند هفتم: انحرافات جنسی (Sexual Deviations):
- الف. انحرافات جنسی که مغایر شئونات اجتماعی و نظامی است: معافیت موقت ۶ ماه (در صورت اثبات در مراکز درمانی، معافیت دائم )
بند هشتم: اختلالات کنترل تکانه (Impulse Control Disorders):
- اختلالات کنترل تکانه شدید: معافیت دائم
بند نهم: اختلالات سوماتوفرم (Somatoform Disorders):
- اختلالات سوماتوفرم شدید: معافیت دائم (در صورت طولانی شدن بیش از ۲ سال و تایید مدارک پزشکی)
بند دهم: اختلالات تیك (Tic Disorders):
- الف. نوع شدید اختلال تیك: معافیت دائم
- ب. نوع خفیف اختلال تیك: معاف از خدمات رزمی
بند یازدهم: اختلالات رشدی فراگیر (Pervasive Developmental Disorders):
- الف. اختلالات رشدی شدید (مانند اوتیسم): معافیت دائم
- ب. اختلالات رشدی خفیف: معاف از خدمات رزمی
بند دوازدهم: اختلال هویت جنسی (Gender Identity Disorder):
- اختلال هویت جنسی با تایید پزشکی: معافیت دائم
بند سیزدهم: اعتیاد به مواد مخدر (Substance Abuse):
- اعتیاد به مواد مخدر یا روان‌گردان: معافیت موقت ۶ ماه
بند چهاردهم: پزشکان مبتلا به بیماری‌های روانی (Doctors with Mental Illness):
- پزشکان که قادر به طبابت نیستند: معاف از خدمات سنگین
بند پانزدهم: سایر بیماری‌ها (Other Disorders):
- بیماری‌های دیگر که با دسته‌های مختلف آیین‌نامه مطابقت دارند: معاف از خدمات رزمی یا معافیت موقت ۶ ماه یا دائم
گروه ب اعصاب و روان
یکی از معافیت‌هایی که ممکن است به مشمولان با اختلالات روانی داده شود، معافیت از خدمات رزمی است که به‌طور ساده‌تر به آن “گروه ب اعصاب و روان” گفته می‌شود.
این معافیت به افرادی تعلق می‌گیرد که وضعیت روحی آنها نسبتاً کنترل شده است و اختلالات روانی آنها آسیب‌زننده و خطرناک نباشد. یعنی، فرد با شرایطی همچون اضطراب یا افسردگی ملایم که تحت کنترل است، می‌تواند از این نوع معافیت بهره‌مند شود. افراد در این دسته از معافیت، به مدت 21 ماه در پادگان‌ها به خدمت سربازی می‌پردازند، اما از فعالیت های سنگین و پرخطر مانند حمل و استفاده از اسلحه، حضور در میدان تیر، رژه‌های صبحگاهی و شیفت‌های طولانی مدت معاف خواهند بود. 
دریافت معافیت اعصاب و روان در حین خدمت
دریافت معافیت اعصاب و روان حین خدمت نظام وظیفه، شامل سربازانی می شود که در طول دوره خدمت سربازی دچار بیماری های اعصاب و روان شده اند یا اینکه بیماری های آن ها در این مدت عود کرده است. بنابراین از توان لازم برای ادامه دوران خدمت خود برخوردار نیستند.
این افراد برای دریافت معافیت اعصاب و روان باید ابتدا به بهداری محل خدمت خود مراجعه کرده و معاینات لازم را برای تشخیص بیماری خود انجام دهند. در نهایت تصمیم گیری نهایی این معافیت از سوی شورای نیرو اتخاذ شده و به اطلاع فرد مشمول رسانده می شود.
در صورتی که تشخیص داده شود، طول دوران بهبود فرد کمتر از شش ماه خواهد بود، به مشمول معافیت موقت شش ماهه تعلق خواهد گرفت. اما در صورت حاد بودن وضعیت بیماری مشمول و قابل درمان نبودن آن در مدت شش ماهه، فرد معافیت دائم دریافت می کند.
معایب اخذ معافیت اعصاب و روان سربازی
محدودیت معافیت سربازی اعصاب و روان برای دریافت گواهینامه رانندگی: افراد دارای معافیت سربازی اعصاب و روان در هنگام اقدام به دریافت گواهی نامه رانندگی، جهت تایید سلامت روانی خود باید به کمیسیون های روان پزشکی و تخصصی پزشکی مراجعه کنند.
محدودیت های معافیت سربازی اعصاب و روان در هنگام استخدام: برای استخدام در بسیاری از ارگان ها و سازمان های غیر دولتی، داشتن سلامت جسمانی و روانی کامل ضروری است و نداشتن کارت معافیت پزشکی، به خصوص کارت معافیت سربازی اعصاب و روان یکی از شرایط اصلی استخدام است.
سخن آخر
با توجه به مطالب مذکور، معافیت سربازی اعصاب و روان تحت شرایطی می تواند به افراد متقاضی ارائه گردد، اما بهتر است جوانان پیش از اقدام به دریافت کارت معافیت اعصاب و روان، در صورت حاد نبودن وضعیت خود و تنها برای رهایی از گذراندن خدمت سربازی، اقدام به دریافت این معافیت نکنند؛ زیرا نتیجه و عواقب آن در آینده می تواند گریبانگیر آن ها شود.
قوانین معافیت و کسری خدمت، همیشه در حال تغییر است؛ اگر قصد معاف شدن دارید، توصیه می کنیم با مشاوران ما در مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید و از آنان اطلاعات دقیق در این زمینه را جویا شوید.
سوالات متداول
معافیت پزشکی اعصاب و روان می تواند در دریافت پاسپورت اخلالی ایجاد کند؟
افراد دارای کارت معافیت اعصاب و روان در برخی موارد و با توجه به نوع بیماری نمی توانند نسبت به دریافت پاسپورت اقدام کنند.
سوالات کمیسیون اعصاب و روان چیست؟
این سوالات اغلب شامل سوالاتی متناسب با نوع اختلال روانی مانند افسردگی، فوبیا، اختلال شخصیت و … است که منجر به آشکار شدن شدت بیماری می شوند.
معایب کارت معافیت پزشکی کدامند؟
عدم امکان دریافت گواهینامه رانندگی، وجود موانع استخدامی در برخی از ادارات و سازمان ها از جمله معایب کارت معافیت پزشکی هستند.
نظرات کاربران