معافیت سربازی چیست؟

دوره سربازی دوره ای است که در آن افراد با فنون نظامی و مدیریت بحران، آمادگی برای شرایط بحرانی و نحوه حفاظت از کشور و جان و مال و ناموس هموطنان آشنا می شوند.

در همه کشورها قوانین مختلفی برای سربازی وجود دارد. در ایران هم تمامی پسران بعد از رسیدن به سن 18 سال تمام موظف به گذراندن دوره دو ساله خدمت سربازی هستند.

اما برخی از افراد بنا به دلایل مختلف از خدمت سربازی معاف می شوند. این معافیت ممکن است دایمی یا موقت باشد. در این مقاله به اینکه معافیت سربازی چیست و آشنایی با انواع معافیت سربازی خواهیم پرداخت.

معافیت سربازی چیست؟

بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران تمام مردان بالای 18 سال ایرانی، موظف به گذراندن دوره سربازی هستند. مشمولین خدمت سربازی قبل از اتمام دوره سربازی نمی توانند از برخی خدمات شهروندی استفاده نموده و یا به استخدام نهاد های دولتی و سازمان ها درآیند.

برخی از افراد بنا به شرایطی که دارند می توانند از انواع معافیت هایی که سازمان نظام وظیفه در نظر گرفته استفاده کنند. این شرایطی که منجر به معاف شدن از خدمت سربازی می شود، شرایط معافیت نامیده می شود.

این شرایط برخی به معافیت دایم، معافیت موقت و برخی به کسری خدمت (کاهش مدت زمان خدمت) منجر می شود.

آشنایی با انواع معافیت های سربازی

معافیت تحصیلی

معافیت تحصیلی اولین نوع معافیت های سربازی است. بعد از  مقطع دیپلم و پیش دانشگاهی، فرد تا 20 سالگی می تواند از معافیت تحصیلی استفاده کند و بعد از این سن مشمول اعزام به خدمت می شود. پس از یک سال بعد از فارغ التحصیلی از هر مقطع تحصیلی نیز فرد مشمول خدمت نظام وظیفه می شود.

حداکثر سنوات تحصیلی برای اخذ معافیت تحصیلی:

معافیت پزشکی

یکی از رایج ترین معافیت های سربازی، معافیت پزشکی است. مشمولان قبل از پست کردن دفترچه سربازی، توسط یک پزشک معتمد معاینه کلی می شوند. در صورت درخواست معافیت پزشکی، درخواست وی توسط پزشک معتمد با معاینه و بررسی دقیق رد یا تایید می شد.

وضعیت جسمانی مشمولان سربازی به چهار دسته کلی تقسیم می شود:

• افراد سالم که از لحاظ جسم و روحی مشکلی نداشته و می توانند به راحتی خدمت نظام وظیفه را انجام دهند.
• افراد دارای نقص عضو، بیماری خاص و یا افراد دارای مشکلات روانی که قادر به انجام خدمات رزمی نیستند. (معاف از رزم)
• افرادی که به جهت ابتلا به بیماری به صورت موقت قادر به انجام خدمت سربازی نیستند. این افراد بدون غیبت می توانند زمان سربازی خود را به تعویق بیاندازند. (معافیت موقت)
• افرادی که به علت نقص عضو، شرایط جسمانی و مشکلات روانی شدید نمی توانند خدمت نظام وظیفه را انجام دهد. (معافیت دایم)

وضعیت خدمت هر یک از معافیت های پزشکی:

• معاف از رزم

افرادی که به تشخیص کمیسیون پزشکی  نیروهای مسلح معاف از رزم شده اند، از انجام خدمات نظامی و رزم معاف بوده و در بخش های اداری و غیر نظامی به خدمت مشغول خواهند شد. دوره آموزشی این افراد برابر دستورالعمل  ابلاغی ستاد کل نیروهای  مسلح انجام می شود.

• معافیت موقت

کسانی که به جهت بیماری نتوانند به سربازی اعزام شوند در صورت تشخیص کمیسیون پزشکی به مدت یکسال معافیت موقت به آن ها داده می شود.

در صورت ادامه بیماری در سال دوم، یک سال دیگر معافیت موقت وی تمدید می شود. در صورتی که در سال سوم هم بیماری ادامه یابد، کارت معافیت دایم پزشکی به این افراد تعلق می گیرد.

• معافیت دایم

مشمولانی که به تشخیص کمیسیون پزشکی  به جهت بیماری یا مشکلات روانی قادر به انجام خدمت سربازی نباشند، به آنها کارت معافیت دایم تعلق می گیرد.

فهرست بیماریهایی که منجر به اخذ معافیت سربازی می شوند:

• بیماری های عفونی
• بیماریهای عمومی
• بیماری های استخوان
• بیماری دستگاه ادراری و تناسلی
• بیماری خون و انکولوژی
• بیماریهای اعصاب و روان
• بیماریهای غدد مترشحه
• بیماریهای ریه و قفسه سینه
• بیماریهای پوست و بافت های زیر پوست
• بیماری گوش و بینی و حلق
• بیماری روماتولوژی و بافت همبند

معافیت کفالت

مشمولانی که به سن 18 سال تمام رسیده و تنها سرپرست خانواده باشند، در صورت عدم غیبت و داشتن شرایط لازم می توانند به عنوان کفیل معرفی شده و از معافیت کفالت استفاده کنند.

انواع معافیت کفالت

• مشمولانی که پدرشان بالای 70 سال بوده و نیاز به نگهداری دارد.
• مشمولی که پدرش در قید حیات نیست و وی تنها سرپرست خانواده است.
• مشمولی که سرپرستی خواهرش را برعهده دارد.
• مشمولی که وظیفه نگهداری از پدر بزرگ و مادربزرگش را برعهده دارد.
• مشمولی که وظیفه نگهداری از برادران معلول خود را بر عهده دارد.
• مشمولای که به جهت فوت همسر وظیفه نگهداری از فرزندان اش را برعهده دارد.
• در صورت فوت پدر در دوره سربازی پسرش می تواند از سربازی معاف شود. در صورتی که برادری در دوره خدمت فوت شود یکی از برادران می توانند از معافیت سربازی استفاده کنند.

معافیت ایثارگری

معافیت ایثارگری مختص فرزندان جانبازان، ایثارگران و شهدا است. این افراد در صورت دارا بودن شرایط و مدارک می توانند معافیت ایثارگری را اخذ نمایند.

انواع معافیت ایثارگری

• کلیه فرزندان شهدا، جانبازان و ایثارگران.
• شهید یا جانبازی که فرزند پسر ندارد برادر وی می تواند از معافیت ایثارگری استفاده کند.
• مشمولی که جانبازی او را به فرزند خواندگی گرفته در صورت ارائه مدارک می تواند از این معافیت استفاده کند.
• همسر زنان جانباز؛ اگر بیشتر از 5 سال با هم ازدواج کرده باشند معافیت دایم و اگر کمتر از 5سال باشد معافیت موقت به وی تعلق می گیرد.

معافیت مدد جویان

• یکی از فرزندان مادر فاقد شوهر و تحت سرپرستی کمیته امداد یا بهزیستی می تواند از این معافیت استفاده کند.
• مشمول دارای فرزند معلول باشد.
• تک پسر خانواده ای که دارای سه خواهر باشد.
• مشمول با بانوان دارای معلولیت جسمی-حرکتی ازدواج کرده باشد.

معافیت سنی (عفو رهبری)

افراد بالای پنجاه سال  مشمول معافیت سنی هستند. شناسنامه این افراد به منزله کارت پایان خدمت آنان است و این افراد نیازی به دریافت کارت پایان خدمت ندارند.

معافیت متعهدین خدمت

متعهدین خدمت به افرادی اطلاق می شود که پس از گذراندن دوره آموزشی، بقیه مراحل خدمت را در  واحد های مربوطه می گذرانند.

انواع تعهد خدمتی:

• متعهدین خدمت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• متعهدین خدمت وزارت آموزش و پرورش
• متعهدین خدمت سازمان هواپیمایی
• متعهدین خدمت دولتی

سخن آخر

در این بخش به طور کامل در مورد معافیت سربازی و انواع آن با شما صحبت کردیم. اگر سوالی در این زمینه داشتید می توانید با مشاوران ما در مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید و سوالات خودتان را از آنان بپرسید.

سوالات متداول

تعهد خدمتی چند نوع است؟

• متعهدین خدمت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• متعهدین خدمت وزارت آموزش و پرورش
• متعهدین خدمت سازمان هواپیمایی
• متعهدین خدمت دولتی

معافیت موقت چند ماه است؟

بسته به شرایط هر فرد و نوع معافیت، این میزان متغیر است.

کسری خدمت چه فرقی با معافیت موقت دارد؟

در معافیت موقت شما دیر تر اعزام می شود و در کسری طول زمان خدمت شما کمتر می شود.