اعتیاد به شبکه های اجتماعی چیست و چگونه درمان می شود؟

اعتیاد به شبکه های اجتماعی، یکی از جدیدترین انواع اعتیاد است که می تواند مشکلاتی برای فرد ایجاد کند. بر هیچ کس پوشیده نیست که استفاده به جا و هدفمند از شبکه های اجتماعی خوب است و باعث بهبود حافظه و عملکرد مغز می شود؛ اما زیاده روی در آن نتیجه عکس دارد و منجر به کاهش اعتماد به نفس و حافظه  می شود.

بنا به یکی از آخرین تحقیقاتی که در انگلیس صورت گرفته در میان شبکه های اجتماعی، اینستاگرام مخرب ترین برنامه اینترنتی معرفی شده است و برنامه اسنپ چت پس از آن در رده دوم قرار دارد. این برنامه ها تاثیراتی منفی بر زندگی دارند که از آن جمله می توان اعتیاد اینترنتی اشاره کرد.

اما چه چیز باعث می شود که افراد به استفاده از این برنامه ها اعتیاد پیدا کنند و با میل غیرقابل کنترلی در این شبکه ها پرسه بزنند؟ این موضوعی است که در  ادامه این مقاله از مرکز مشاوره هم اندیشان به آن خواهیم پرداخت.

اعتیاد به شبکه های اجتماعی چیست؟

اعتیاد به شبکه های اجتماعی، نوعی اعتیاد رفتاری است که در دسته اعتیاد به اینترنت است قرار می گیرد. در این نوع از اعتیاد فرد مدت های طولانی را در شبکه های اجتماعی سپری می کند، بدون آن که کنترلی بر روی زمان آن داشته باشد.

در این نوع اعتیاد، اگر فرد در کنار تلفن هوشمند خود نباشد، دچار اضطراب می شود. این فرد در هر حالتی آنلاین است و پیوسته در حال ارسال پیام در شبکه های اجتماعی است.

نشانه های اعتیاد به شبکه های اجتماعی

فردی که اعتیاد به شبکه های اجتماعی دارد، این رفتارها را از خود بروز می دهد:

• بدخلقی و اضطراب

اضطراب، از مهمترین علایم اعتیاد به شبکه های اجتماعی است. این دسته از افراد زمانی که به اینترنت دسترسی پیدا نکند، دچار اضطراب و تشویش فراوان می شوند. اگر شما از اضطراب به شبکه های اجتماعی پناه می برید، در مسیر اعتیاد به شبکه های اجتماعی قرار دارید که باید با مدیریت زمان و کنترل به موقع از ایجاد این اعتیاد جلوگیری کنید.

• چک کردن مداوم

این افراد به طور مرتب شبکه های اجتماعی خود را چک می کنند. آن ها پس از بیدار شدن از خواب، به سراغ گوشی می روند و در طول روز بدون آن که ضرورتی داشته باشد، حساب های شبکه های اجتماعی خود را چک می کنند.

• داشتن افکار وسواسی

این افراد به طور زیاد و وسواس گونه ای به شبکه های اجتماعی می اندیشند و در پی فرصتی برای دسترسی به دوبار به پیام رسان ها هستند.

• صرف زمانی بیش از حد معمول

این افراد زمان زیاد و مدیریت نشده ای را در شبکه های اجتماعی سپری می کنند؛ در نتیجه زمان مفید برای انجام کارهای ضروری خود را از دست داده و از حوزه های زندگی عقب می مانند.

• ناتوانی در کنترل

این افراد نمی توانند این عادت را ترک کنند. آن ها بارها تصمیمی می گیرند؛ ولی در میانه راه دوباره به سمت استفاده زیاد باز می کردند.

• آسیب دیدن ارتباطات

فردی که دائم در شبکه های اجتماعی است، فرصتی برای ارتباطات اجتماعی ندارد. او ارتباط ضعیفی با همسر خانواده و دوستان خود دارد و دیواری نامرئی بین خود و نزدیکانش ایجاد می کند.

• کاهش عملکرد کاری

اثر اعتیاد به شبکه های اجتماعی فرد، از جنبه های دیگر زندگی باز می ماند؛ ممکن است به درس او لطمه وارد شود یا در محل کار عملکردش پایین بیاید و این هزینه های زیادی را برای این افراد به دنبال دارد.

علل اعتیاد به شبکه های اجتماعی

علت اعتیاد افراد به شبکه های اجتماعی چیست چه چیزی باعث می شود فرد به این شبکه ها اعتیاد پیدا کند؟

• مهمترین دلیل آن ترشح دوپامین است.

دوپامین انتقال دهنده عصبی است که باعث احساس لذت در انسان می شود. با هر بار باز کردن برنامه ها و گرفتن بازخورد مثبت، ترشح دوپامین افزایش می یابد و فرد به این حس لذت معتاد می شود.

• سرگرمی

فرد سرگرمی ندارد و وقت خود را در شبکه های اجتماعی می گذراند.

• تأیید اجتماعی

افرادی که نمی توانند در دنیای واقعی به خوبی ارتباط برقرار کنند، در دنیای مجازی تصویر دیگری از خود به اشتراک می گذارند.

• فرار از مشکلات

فرد نمی تواند با مشکلات و چالش های زندگی مواجه شود و به جای آن به فضای مجازی پناه می آورد.

• برونگرایی

افراد برونگرا به دلیل نیاز به ارتباط با دیگران بیشتر در شبکه های اجتماعی فعالیت می کنند تا دایره دوستان خود را گسترش دهند.

عوارض و آسیب های ناشی از اعتیاد به شبکه های اجتماعی

• افزایش تنهایی و اختلال در ارتباطات اجتماعی
• کاهش فعالیت بدنی و افزایش وزن
• مختل شدن الگوی خواب
• اضطراب
• افسردگی
• شروع اختلال اضطراب اجتماعی
• کاهش عملکرد در حوزه کاری، تحصیلی و …

درمان اعتیاد به شبکه های اجتماعی

برای افرادی که به این اعتیاد رفتاری دچار هستند، درمان های زیر موثر است:

• پذیرش

قدم اول در حل هر مشکلی، پذیرش این مسئله است که مشکلی وجود دارد. پس از آن فرد باید میزان ساعاتی که در شبکه های اجتماعی صرف می کند، یادداشت کند تا واقع بینانه با مسئله مواجه شود.

• ایجاد محدودیت های زمانی

نیازی نیست فردی که اعتیاد به شبکه های اجتماعی دارد، اینترنت و فضای مجازی را به یک باره کنار بگذارد. این فرد باید استفاده صحیح آن را یاد بگیرد و به صورت هدفمند از آن استفاده کند. باید زمان خاصی را برای چک کردن شبکه های اجتماعی اختصاص دهند و خود را ملزم به استفاده در آن تایم کنند.

• پاداش دادن به خود

هر زمان که توانستید، مطابق برنامه پیش بروید و زمانهای آنلاین شدن را کم کنید؛ به خود جایزه دهید. در ابتدا هدفی برای خود تعیین کنید؛ برای مثال روزانه 1 ساعت از زمان حضور در شبکه های اجتماعی را کم کنید. هنگامی که به این هدف رسیدید، با یک جایزه به خود انگیزه بدهید؛ سپس هدف بعدی را قرار دهید.

• کاهش عوامل وسوسه انگیز

عواملی که در شما ایجاد وسوسه می کنند را از میان بردارید. برای مثال نوتیفیکیشن های پیام رسان و شبکه های اجتماعی را کم کنید. هنگام کار و فعالیت گوشی خود را در حالت سایلنت قرار دهید.

• ایجاد تفریحات جایگزین

در بسیاری از موارد، فرد به خاطر نداشتن تفریح به گونه ای افراطی در شبکه های اجتماعی وقت می گذراند. باید تفریحات جایگزین مانند پیاده روی، بودن با دوستان، رفتن به سینما و دیگر تفریحات از وابستگی جلوگیری کنید.

• سالم ایجاد روابط

ارتباطات سالمی در دنیای واقعی برای خود ایجاد کنید. افرادی که زیاد در شبکه های اجتماعی هستند، دوستان خود را از دست می دهند و با خانواده خود نیز ارتباط غنی ندارند، وقتی نمی گذراند و دچار تعارض می شوند. اگر اعتیاد شما به حدی است که در جمع احساس ناراحتی می کنید، بهتر است با یک روانشناس در این مورد صحبت کنید.

• زیستن در حال

بودن در شبکه های اجتماعی و ثبت لحظه ها برای مراجعه دوباره به آنها، می تواند لذت حضور در زمان حال را از شما بگیرد و امکان تجربه کردن لحظه اکنون را از شما سلب کند. برای جلوگیری از آن می توانید از تکنیک های حضور در لحظه حال استفاده کنید.

راه های پیشگیری از اعتیاد به اینترنت

در هر حال پیشگیری بر درمان مقدم است. در ادامه راه هایی برای پیشگیری از اعتیاد به شبکه های اجتماعی به شما پیشنهاد می شود.

• مدیریت زمان
• برنامه ریزی برای تفریح و اوقات فراغت
• یافتن دوستی هایی در دنیای واقعی
• هنگام استفاده از شبکه های اجتماعی، باید زمان مشخصی را اختصاص دهید و آلارم گوشی را تنظیم کنید تا زمان زیادی را از دست نداده و به بقیه امورات خود برسید.

در آخر

اعتیاد به شبکه های اجتماعی، از مدرن ترین نوع اعتیاد رفتاری است که بیشتر قشر جوان و نوجوان را درگیر می کند!

در بسیاری از موارد کودکان نیز درگیر این اعتیاد رفتاری می شوند؛ بهترین راه این است که با مدیریت زمان و جایگزین کردن تفریحات خوب، از بروز این اعتیاد پیشگیری شود.

در صورتی که شدت این اعتیاد در شما یا اطرافیانتان زیاد است، مراجعه به روانشناس می تواند از پیشرفت این اعتیاد و عوارض آن جلوگیری کند. اگر درگیر اعتیاد به شبکه های اجتماعی هستید، می توانید با مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید. روانشناسان باتجربه این مرکز با برنامه ای که در اختیار شما قرار می دهد به شما در رهایی از این اعتیاد یاری می رساند.

برای استفاده از خدمات مشاوره تلفنی هم اندیشان با شماره 02191023933 تماس بگیرید.

سوالات متداول

از مهمترین دلایل اعتیاد به فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، به چه مواردی می توان اشاره کرد؟

گرفتن تایید اجتماعی، نداشتن سرگرمی، برونگرایی و…

مهمترین راه های پیشگیری از اعتیاد به شبکه های اجتماعی چیست؟

مدیریت زمان، ایجاد تفریحات جایگزین، ایجاد ارتباط دوستانه در دنیای واقعی و…