روانشناسی بالینی چیست؟ تعریف روانشناسی بالینی به زبان ساده

در علم روانشناسی ما با شاخه های مختلفی روبرو هستیم. یکی از این شاخه ها روانشناسی بالینی است. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده است که روانشناسی بالینی چیست و چه کاربردی دارد.

ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با این علم و کاربرد آن آشنا کنیم. بنابراین اگر تمایل دارید که در این زمینه بیشتر بدانید، حتما این مقاله را بخوانید.

روانشناسی بالینی چیست؟

روانشناسی بالینی Clinical psychology شاخه ای از علم روانشناسی است که در آن بیماری های روانی، رفتارهای غیرعادی و مشکلات روان پزشکی بررسی می شوند.

روانشناسان بالینی افرادی هستند که توانایی ارائه خدمات و کمک مستقیم به بیمارانی با مشکلات ذهنی و رفتاری را دارند. این افراد در زمینه روان سنجی متخصص هستند.

کار روانشناس بالینی چیست؟

یک روانشناس بالینی می تواند مشکلات روانی و علل آن را بررسی کند. از جمله این مشکلات می توان به استعداد ژنتیکی، تاثیرات اجتماعی و خانوادگی و همچنین سبک های مقابله ای روان شناختی اشاره کرد.

روانشناس بالینی قادر به طراحی یک برنامه مدیریتی و یا درمانی است تا بیماری روانی را متوقف کرده و یا بهبود دهد. این روانشناس دارو تجویز نکرده و تنها از درمان و روان درمانی کمک می گیرد.

این روانشناسان مهارت های خاصی برای بهبود و درمان بیماری ها و اختلالات روانی دارند.

ازجمله این مهارت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درک وسیع از مشکلات سلامت روان افراد و چگونگی بروز این مشکلات در هر سنی
• دانش وسیع برای بررسی، تشخیص و درمان بیماری های روانی
• برگزاری آزمون های روان شناختی در جهت بررسی مشکلات و تاثیرگذاری بیشتر برای درک بیمارانی که پریشانی روان شناختی دارند.
• توانایی انجام تحقیق و گردآوری اطلاعات برای درک بیشتر روانشناسی بالینی
• مشاوره با سایر متخصصان سلامت و سازمان های بهداشتی برای بررسی اختلالات رفتاری، عاطفی و روانی شدید

چه کسانی به روانشناس بالینی نیاز دارند؟

روانشناس بالینی می تواند به افراد مختلفی کمک کند.

ازجمله افرادی که می توانند از خدمات این روانشناس بهره ببرند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افرادی که نگرانی و ترس دارند.
• افرادی که افسردگی دارند و به خودکشی فکر می کنند.
• افرادی که قصد آسیب زدن به خود یا دیگران را به صورت عمدی دارند.
• افرادی که انرژی بیش از حد داشته و مشکل خواب دارند.
• افرادی که دارای اختلال وسواسی فکری – عملی هستند.
• افرادی که الکل و مواد مخدر مصرف می کنند.
• افرادی که به چیزی مانند قمار، بازی و… معتاد هستند.
• افرادی که از اندامشان ناراضی هستند.
• افرادی که پیش فعال بوده و اختلال کمبود توجه دارند.
• افرادی که بی خوابی و یا سایر مشکلات خواب را دارند.
• افرادی که بیماری هایی مانند اوتیسم، ناتوانی ذهنی، بیش فعالی، اضطراب، افسردگی و مشکلات یادگیری را از کودکی دارند.
• افرادی که مشکلات اضطراب یا عدم اضطراب را دارند.
• نوجوانانی که مشکلات رفتاری و افسردگی دارند.

تفاوت روان شناس بالینی و روان پزشک در چیست؟

روانشناس بالینی و روان پزشک هر دو نحوه کار مغز، احساسات و افکار را درک می کنند و می توانند با گفتار درمانی بیماری روانی را درمان کنند؛ اما این دو تفاوت هایی نیز با هم دارند.

ازجمله این تفاوت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اولین تفاوت این دو در مسیر تحصیل آنهاست. روانپزشک در رشته پزشکی تحصیل می کند و بعد از گذراندن پزشکی عمومی، تخصصش را در زمینه روانپزشکی ادامه می دهد؛ اما روانشناس بالینی در دوره دبیرستان در شاخه علوم انسانی تحصیل می کند و بعد از قبولی در دانشگاه در رشته روانشناسی بالینی تحصیل می کند. این فرد بعد از اخذ مدرک کارشناسی ارشد و یا دکتری می تواند برای خود مطبی داشته باشد و یا اینکه در مراکز مشاوره مشغول به کار شود.
• روانشناس بالینی هیچ دارویی تجویز نمی کند و برای این کار باید از روانپزشک کمک گرفته و تحت نظر او این کار را انجام دهد.
• روان پزشک بیماری را تشخیص داده، درمان را مدیریت کرده و طیف گسترده ای از روش های درمانی را برای بیماری های روانی و پیچیده انجام می دهد. این در حالی است که روانشناس بالینی برای درمان بیماران تنها بر روی روان درمانی تمرکز دارد.

تفاوت روانشناس بالینی با روانشناس عمومی در چیست؟

تمامی روانشناسان تلاش می کنند تا عملکرد ذهن انسان را درک کنند و مشکلات و اختلالات روحی و روانی افراد را درمان کنند. اما در این میان روانشناس عمومی با روانشناس بالینی تفاوت هایی دارد.

این تفاوت ها عبارتند از:

• از نظر تحصیل یک روانشناس عمومی می تواند با مدرک کارشناسی فعالیت کند؛ اما یک روانشناس بالینی باید بعد از دوره کارشناسی، در دوره کارشناسی ارشد نیز ادامه تحصیل دهد. همچنین دو سال آموزش دیگر بالینی تحت نظارت دارد.
• روان شناس عمومی مفاهیم گوناگونی مانند: رفتار، احساس، روابط، ادراک انسان، شناخت، شخصیت، توجه و انگیزه را مطالعه کرده و به بسیاری از افراد خدمات مشاوره و… ارائه می کند؛ اما روانشناس بالینی با استفاده از روش های نوین و اصول علمی روان شناسی، بیمارانی را که از مشکلات و اختلالات روانی رنج می برند را درمان می کند.

هدف روان شناسی بالینی ارائه یک روش درمانی به بیمار است که در درمان ذهن و روان او موثر باشد.

کاربرد روانشناسی بالینی

روانشناسان بالینی افرادی را که به بیماری روانی مبتلا شده اند را درمان می کنند. این متخصصان با تدوین برنامه درمانی به این بیماران کمک می کنند سلامتی روانی خود را پیدا کنند.

روانشناسان بالینی با این که در درمان طیف وسیعی از بیماری ها آموزش دیده اند اما برخی در درمان نوع خاصی از اختلال به تخصص و تبحر دست یافته اند.

این زمینه ها عبارتند از

• روانشناسی کودک
• سلامت روان بزرگسالان
• درمان سوء مصرف مواد
• بهداشت روان سالمندان

روانشناسان بالینی در محیط های پزشکی مشغول به کار هستند. این افراد مانند روانپزشکان نبوده و امکان تجویز دارو را ندارند.

زیرمجموعه های روانشناسی بالینی کدامند؟

روانشناسی بالینی دارای زیرمجموعه های بشرح زیر هستند:

• روانشناسی کودک

امروزه توجه به موضوع روانشناسی کودک بسیار حائز اهمیت است. روانشناسان بالینی کودک، بیماران را از کودکی تا نوجوانی در نظر می گیرند. این روانشناسان برای درک عملکردهای شناختی و نیازهای عاطفی کودکان و نوجوانان از روش های علمی استفاده می کنند.

این افراد اختلالات یادگیری، خشم و یا اختلالات رشد را درمان کرده و در زمینه تجربه های ناخوشایند آزار های روحی و جسمی کودکان و نوجوانان به آنها کمک می کنند.

• روانشناسی سلامت

روانشناسان سلامت برای درمان بیمار رویکرد روانی- اجتماعی دارند. این افراد چگونگی تاثیر عوامل بیولوژیکی و اجتماعی را بر روی فرد بررسی می کنند. این افراد بیشتر به درمان بیمارانی که به خود آسیب می رسانند، می پردازند.

• روانشناسی عصب نگر

روانشناسان اعصاب چگونگی رفتار و عملکرد مغز و سیستم عصبی مرکزی و آناتومی را بررسی می کنند. بیشتر کار این افراد در زمینه تشخیص و درمان آسیب های مغزی، سکته مغزی، آلزایمر، پارکینسون و اختلالات یادگیری است.

• روانشناسی سالمندی

روانشناسان سالمندی برای بهبود سلامت ذهنی، جسمی، عاطفی و اجتماعی افراد مسن مطالعه می کنند. این افراد معمولا افسردگی، اختلال عملکرد شناختی و بیماری های مزمن را در افراد سالمند درمان می کنند.

چه زمانی باید به روانشناس بالینی مراجعه کرد؟

این که بدانید به روانشناس بالینی نیاز دارید یا نه توسط خود شما تعیین می شود. وقتی از حالات روحی خود آگاهی پیدا می کنید و بدانید که از مشکلی روانی رنج می برید و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده است. آن موقع نیاز است که با یک روانشناس بالینی در مورد بیماری خود صحبت کنید و کمک های تخصصی بگیرید

اگر رفتارهایی دارید که نمی توانید علت منطقی برای آن پیدا کنید به احتمال قوی لازم است با یک روانشناس بالینی مشورت کنید

پذیرش بیماری نقش مهمی در سرعت درمان دارد. اگر فرد در مراحل ابتدایی بیماری آن را انکار کند به مرور زمان بیماری شدت پیدا می کند و درمان آن سخت تر می شود.

افرادی که به روانشناس بالینی مراجعه می کنند قدرت تشخیص بیماری را دارند و می دانند چه زمانی باید به روانشناس بالینی مراجعه کنند اما در برخی موارد این اقدام با سهل انگاری مواجه شده و اقدامی برای درمان از سوی فرد صورت نمی گیرد.

سخن آخر

روانشناس بالینی یک شاخه از علم روانشناسی است که بدون تجویز دارو بیمار روانی را درمان می کند. ما در این مقاله سعی کردیم تا این نوع روانشناسی و تفاوت آن را با روانپزشکی و روانشناسی عمومی توضیح دهیم.

اگر علایمی که در این مقاله به آن پرداختیم را در خود یا عزیزانتان وجود دارد  در اولین فرصت با یک روانشناس باتجربه مشورت کنید. مرکز مشاوره هم اندیشان در کنار شماست تا به سوالات شما در زمینه اختلالات روانی پاسخ می دهند و به شما در پیدا کردن راه درمان کنند.

برای استفاده از خدمات مشاوره تلفنی با شماره 02191023933 تماس بگیرید.

سوالات متداول

محل کار روانشناس بالینی کجاست؟

روانشناس بالینی می تواند در بیمارستان های دولتی، مراکز مشاوره دولتی و غیردولتی، کلینیک و یا مطب شخصی فعالیت کند. همچنین این افراد ممکن است در ادارات دولتی، مدارس، مراکز تحقیقات و دانشگاه ها نیز مشغول به کار شوند.

روانشناسان بالینی در چه زمینه هایی فعالیت می کنند؟

روان شناس بالینی در زمینه ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار روان درمانگرها، پژوهش و مدیریت فعالیت می کند. البته اغلب روانشناسان بالینی در زمینه درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش فعالیت می کنند.