مشکلات ازدواج فامیلی + بیماری های ژنتیکی شایع در آن

ازدواج فامیلی بیش از آن چه فکر کنید در ایران مرسوم است. بسیاری از خانواده ها به دلیل شناخت بیشتر افراد فامیل و ترس از انتخاب فرد نامناسب برای فرزندشان، ازدواج فامیلی را ترجیح می دهند.

این ازدواج خطرات زیادی دارد که مهمترین آن تولد نوزادانی با بیماری های ژنتیکی است. آمارها نشان می دهد احتمال ابتلا به بیماری های ژنتیکی در نوزادان ازدواج فامیلی 2 برابر سایرین است که این به تنهایی خطر ازدواج فامیلی را بیان می کند.

ازدواج فامیلی در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی به لحاظ قانونی ممنوع است؛ اما در کشورهای آسیایی بسیار مرسوم است.

در ادامه به خطراتی که ازدواج فامیلی می تواند به همراه داشته باشد می پردازیم؛ لذا از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

ازدواج فامیلی به چه معناست؟

ازدواجی فامیلی، به ازدواجی گفته می شود که دختر و پسر جد مشترک دارند. برای مثال با هم دختر عمو یا پسر عمو بوده یا دخترخاله و پسر خاله باشند.

البته ازدواج اقوام درجه 2 و 3 نیز ازدواج فامیلی محسوب می شود.

خطرات ازدواج فامیلی

بسیاری از پزشکان و روانشناسان افراد را از ازدواج فامیلی منع می کنند. این ازدواج ها در بسیاری از مواقع مشکل آفرین است و از مهمترین دلایل آن وجود بیماری های ژنتیکی است.

زوجینی که جد مشترک دارند، می توانند ژن های معیوب یکسانی داشته باشند، که این ژن ها را به فرزندان خود منتقل کرده و سبب تولد فرزندان معلول شوند.

در این نوع ازدواج علاوه بر وجود خطر بیماری، احتمال دخالت خانواده ها نیز افزایش می یابد که این می تواند باعث ایجاد تنش و بهم خوردن نظم زندگی مشترک شود.

چگونه اختلالات ژنتیکی به وجود می آید؟

خویشاوندان خونی تعداد زیادی ژن های مشترک دارند، که در واقع دلیل شباهت اعضای خانواده و فامیل نیز به دلیل وجود همین ژن ها است.

ژن ها در اندازه دست ها، پاها، رنگ چشم، رنگ و مدل مو موثر هستند. علاوه بر آن برخی از بیماری ها از طریق ژن های معیوب از والدین به فرزندان نیز انتقال می یابد که به آنها بیماری های ژنتیکی گفته می شود.

بیماری های ژنتیکی زمانی رخ می دهد که یک ژن غیرعادی در خانواده وجود داشته باشد و زوجین هر دو این ژن خاص را داشته باشند.

بیماری های ژنتیکی باعث مرگ یا ناتوانی مادام العمر کودکان می شود. اختلالات ژنتیکی انواع زیادی دارد که از جمله آنها می توان به سرطان ها، بیماری های قلبی ارثی، فیبروز کیستیک، اختلال سلول داسی شکل و تالاسمی اشاره کرد.

چگونه بیماری های ژنتیکی به فرزندان منتقل می شوند؟

هر ویژگی ژنتیکی نیاز به دو ژن یکی از سمت پدر و دیگری از سمت مادر دارد. اگر پدر و مادر هر کدام یک ژن معیوب مشترک داشته باشند، خودشان در ظاهر سالم بوده، اما ناقل بیماری ژنتیکی هستند. (ناقلان سالم)

زمانی که دو فرد ناقل با هم ازدواج کنند، فرایند خلوص ژنتیکی اتفاق افتاده و این بیماری بروز پیدا می کند.

با توجه به مرسوم بودن ازدواج فامیلی در ایران احتمال وقوع این بیماری ها زیاد است. بنابراین آزمایشات ژنتیک برای ازدواج فامیلی اکیدا به زوجین توصیه می شود. در این آزمایش ها با بررسی هایی که روی ژن های انجام می شود، از تولد نوزادان با نقص های ژنتیکی جلوگیری می شود.

بیماری های ژنتیکی در ازدواج فامیلی

از جمله مهم‌ترین بیماری‌هایی که در اثر ازدواج فامیلی برای کودکان رخ می‌دهد، می‌توان به مواردی که در ادامه بیان خواهیم کرد، اشاره کرد.

1- معلولیت

در رابطه با ازدواج فامیلی و معلولیت باید گفت از شایع ترین و مهمترین بیماری هایی که ازدواج فامیلی ایجاد می کند، معلولیت است.

در این کودکان معلولیت به صورت جسمی یا ذهنی خود را بروز می دهد. این معلولیت ها درجه بندی های مختلفی دارند که می تواند به صورت معلولیت های شدید جسمی و ذهنی باشد یا مشکلات شنوایی یا سایر ارگان های بدن بروز یابد.

2- افزایش احتمال سقط جنین

سقط جنین از جمله خطراتی است که با ازدواج فامیلی افزایش می یابد. تحقیقات انجام شده نشان می دهد خطر سقط جنین و مرده زایی در ازدواج های فامیلی بیشتر از غیر فامیلی است.

3- تالاسمی

تالاسمی، یک بیماری کم خونی ژنتیکی است که در آن میزان گلبول های قرمز و هموگلوبین خون بسیار کمتر از حالت طبیعی و نرمال است.

این بیماری نیز در ازدواج های فامیلی بیشتر دیده می شود و هزینه های درمانی بسیار بالایی دارد.

4- پی کی یو و فاویسم

این بیماری نیز از شایع ترین بیماری هایی است که از طریق ژنتیکی منتقل می شود. این بیماری ژنتیکی خونی است که در آن بدن با کمبود یکی از آنزیم های گلبول قرمز مواجه است.

5- بیماری‌های مرتبط با نقص ایمنی

در بیماری نقص ایمنی، توانایی سیستم ایمنی بدن کاهش می یابد و این مسئله زمینه بروز بسیاری از بیماری ها از جمله انواع عفونت ها را در بدن ایجاد می کند. کودکان حاصل ازدواج فامیلی بیش از دیگران در خطر این نقص ایمنی هستند.

6- سندرم داون

این بیماری ظاهر متفاوتی مانند گردن کوتاه، زبان متورم و صورت پهن به افراد می دهد. علاوه بر آن فرد دچار کم توانی ذهنی، ضعف یادگیری و وسواس فکری می شود.

این بیماران اغلب از بیماری هایی مانند بیماری های قلبی، گوارشی، اختلالات ایمنی، دمانس و چاقی رنج می برند.

بیماران دچار سندرم داون امید به زندگی کمی دارند؛ ولی با توجه به پیشرفت های علم پزشکی و بسته به شدت آن، برخی از بیماران بالای 60 سال نیز عمر می کنند.

7- سندرم ترنر

سندروم ترنر، یک اختلال کروموزومی است که مختص زنان بوده و مشکلاتی مانند کلیوی، قلبی و آرتروز را به همراه دارد. مبتلایان به این بیماری رشد جسمی و ذهنی بسیار پایینی دارند.

این بیماری نیز در اثر ازدواج فامیلی ایجاد می شود و در دوران بارداری با آزمایش های ژنتیکی قابل تشخیص است.

ارتباط خویشاوندی های دور و بروز بیماری های ژنتیکی

بیماری های ژنتیکی به یک باره اتفاق نمی افتند، بلکه ژن های معیوب در طی نسل ها منتقل شده و در برخی موارد این ژن های معیوب نهفته جهش ژنتیکی پیدا می کند و به صورت بیماری ژنتیکی خود را نشان می دهند.

این ژن ها اگر در هر دو والد وجود داشته باشد، تقویت شده و در نسل های بعدی بروز می یابد. اگر نوادگان دو فامیل نیز با هم ازدواج کنند، در صوتی که ژن معیوبی در آنها وجود داشته باشد، امکان بروز در نسل پنجم و ششم نیز وجود دارد.

امروزه با انجام آزمایش «تعیین توالی نسل جدید» و دریافت نمونه خون و ارسال آن به کشورهای اروپایی، این ژن های معیوب را در زوج ها را می توان تشخیص داد.

این تست با احتمال 90 درصد جواب صحیح را به شما می دهد و زوجین می توانند با توجه به آن ازدواج کنند و بدون ترس صاحب فرزند شوند.

احتمال بروز بیماری های ژنتیکی در ازدواج فامیلی و غیر فامیلی

در ازدواج های غیر فامیلی نیز احتمال بروز بیماری های ژنتیکی وجود دارد؛ اما ریسک ابتلا در ازدواج های فامیلی به مراتب بیشتر است.

ریسک این بیماری ها در ازدواج فامیلی 5 تا 6 درصد و در افرادی با ازدواج های غیر فامیلی این احتمال به 2 تا 3 درصد می رسد.

علم پزشکی با پیشرفت های چشمگیر توانسته میزان خطر را در ازدواج های فامیلی پیش بینی کند. علاوه بر آن با آزمایش های ژنتیکی که در اقدامات قبل از بارداری انجام می شود و این خطر قابل تشخیص است.

در پایان

ازدواج فامیلی در کشور ما بسیار رواج داشته و خطرات زیادی را به دنبال دارد و باید گفت که احتمال تولد نوزادانی با بیماری ژنتیکی در آن بالا است.

علاوه بر مشکلات ژنتیکی، ازدواج فامیلی دارای معایبی مانند دخالت خانواده ها را نیز دارد. چنان چه تصمیم به ازدواج فامیلی دارید، برای آگاهی از چالش های آن بهتر است از مشاوره ازدواج و مشاوره ژنتیک کمک بگیرید.

کارشناسان ما در مرکز مشاوره هم اندیشان در کنار شما هستند تا شما را در راه تشکیل یک زندگی موفق یاری کنند. برای دریافت مشاوره تلفنی از سراسر کشور با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا بیماری های ژنتیک تنها در ازدواج های فامیلی رخ می دهد؟

نخیر؛ در ازدواج های غیر فامیلی نیز احتمال بروز این بیماری ها وجود دارد، اما احتمال آن نسبت به ازدواج فامیلی کمتر است.

آیا در ازدواج فامیلی از نوع نوادگان دو فامیل، احتمال بروز بیماری های ژنتیکی وجود دارد؟

بله؛ این نوع نیز پرخطر است؛ چرا که ژن های معیوب نسل به نسل منتقل شده و احتمال بروز پیدا می کند.

ازدواج فامیلی چند درصد خطر دارد؟

در بیماری های با منشا ژنتیکی، اگر ازدواج فامیلی باشد، ریسک این بیماری ها 5 تا 6 درصد است. در حالی که در افرادی با ازدواج های غیر فامیلی این احتمال به 2 تا 3 درصد می رسد.