استعداد یابی کودکان – روش های پیدا کردن استعداد کودکان + معرفی تست های کاربردی و مراکز

استعدادیابی کودکان از اصطلاحاتی است که این روزها بسیار به گوش می خورد. مراکز زیادی وجود دارد که به صورت آنلاین یا حضوری به استعدادیابی کودکان می پردازند. استعدادیابی می تواند مسیر رشد افراد را کوتاهتر کند و آن ها را زودتر به موفقیت برساند. 

در ادامه به این بحث می پردازیم که استعدادیابی چه نفعی برای کودک دارد و با چه روش هایی می توان به استعدادیابی کودکان پرداخت:

استعدادیابی چیست؟

استعدادیابی فرآیندی است که در آن توانایی های نهفته و استعدادهای ذاتی فرد شناسایی شده و در مسیر شکوفایی قرار می گیرد طوری که فرد حس کارآمدی و رضایت درونی داشته باشد و این حس در کارها و فعالیت های اجتماعی فرد نیز نمود پیدا کند.

تاریخچه استعداد یابی

جانسون اوکانر اولین فردی بود که بحث استعدادیابی را مطرح کرد. او با مطالعه بر روی کارکنان جنرال موتورز دریافت بسیاری از کارمندان شادابی لازم را سر کار ندارند و در بیشتر اوقات خسته و ناخشنود هستند. او دلیل آن را بی استعدادی فرد برای آن کار دانست.

پس از آن او به برخی از افراد این امکان را داد که  در بخشی از کارخانه که استعداد آن را دارند کار کنند کرد که نتیجه آن بسیار شگفت انگیز بود. پس از آن هوارد گاردنر تحقیقات اوکانر را ادامه داد و بر روی استعدادیابی در  سنین 3 تا 6 سال تحقیقات وسیعی انجام داد و نتایج بزرگی بدست آورد.

فواید استعدادیابی کودکان

استعدایابی کودکان می تواند بسیار در زمان کودکی و بزرگسالی فرد تاثیر زیادی در موفقیت و روحیه او داشته باشد.

در ادامه آن ها را توضیح می دهیم:

جلوگیری از اتلاف وقت

با استعدادیابی به موقع فرد خیلی زودتر به سمتی هدایت می شود که در آن استعداد دارد و به جای آزمون و خطا و امتحان راه های مختلف می تواند در طول مدرسه رشته مورد علاقه و کاری که در آن استعداد دارد را بیابد.

ایجاد زمینه رشد و شکوفایی

والدینی که به موقع به استعدادهای کودک خود پی ببرند بهتر می توانند زمینه رشد و شکوفایی آن را فراهم کنند. برای مثال کودکی که استعداد موسیقی بالایی دارد در سن کودکی به یادگیری آلات موسیقی پرداخته و آموزش های لازم را در دوران طلایی کودکی که سرعت یادگیری بالا است؛ طی می کند.

بالا بردن احتمال موفقیت

با این که داشتن استعداد ضامن موفقیت نیست اما احتمال موفقیت را بالا می برد. درست است که در هر زمینه ای تلاش و پشتکار لازمه موفقیت است اما استعداد داشتن مسیر موفقیت را کوتاه می کند و فردی را که تلاش می کند خیلی سریعتر از بقیه به موفقیت می رساند.

    بالا رفتن حس رضایت و اعتماد به نفس

در صورتی که فرد در زمینه استعدادش مشغول به تحصیل یا کار شود احساس رضایت درونی دارد ، اعتماد به نفسش بالا می رود و نسبت به خود حس خوبی دارد .

آیا استعداد ذاتی است یا اکتسابی ؟

در پاسخ باید گفت استعداد امری ذاتی است. ما با استعداد خاصی متولد می شویم و تا بزرگسالی این استعداد تغییر نمی کند. هوارد گاردنر در تحقیقاتش متوجه شد افرادی که در کودکی توسط جانسون اکانر استعدادیابی شده اند استعدادهای آن ها در بزرگسالی تغییری نکرده است.

در واقع فردی که در 8 سالگی استعدادیابی می شود در 20 سالگی نیز همان استعدادها را دارد بنابراین استعدادیابی در کودکی کمک زیادی به یافتن مسیر تحصیلی و شغلی فرد می کند و می تواند باعث موفقیت او شود.

سن استعدادیابی کودکان

کارشناسان معتقدند بهترین سن برای استعدادیابی کودکان 3 تا 6 سال است. در این سنین می توان با مراجعه به روانشناس کودک و انجام تست های استعداد سنجی می توان به استعدادهای ذاتی کودکان پی برد و زمینه رشد و شکوفایی این استعدادها را در کودک فراهم کرد.

روش های استعدادیابی کودکان

در  ادامه به روش هایی پرداخته می شود که با استفاده از آن ها می توان به استعداد کودک در زمینه های مختلف پی برد:

صنایع دستی

استعداد هنری زودتر خود را نشان می دهد. کودکان در سنین 3 تا 5 سالگی با فعالیت هایی نظیر نقاشی کاردستی این استعداد را نشان می دهد. کودک ساعت ها خود را با نقاشی یا کراهای هنری سرگرم می کند.

موسیقی

کودکی که استعداد موسیقی دارد به موسیقی و ریتم واکنش نشان می دهد نت ها و آهنگ ها را باز تولید میکند.

نمایش

کودکی که استعدادهای نمایشی دارد از حرکات شخصیت های مورد علاقه اش تقلید می کند و هنگام صحبت سعی می کند واکنش خاصی در شنونده ایجاد کند. او به اجرا در مقابل جمع علاقه دارد.

استعداد ورزشی

کودکی که استعداد ورزشی دارد از سن 4 تا 5 سالگی آن را با هماهنگی بدنی، انعطاف پذیری و چابکی خود را نشان می دهد او حرکات ورزشی از جمله اسکیت را انجام می دهد و ترسی از افتادن ندارد.

استعداد ادبی

این استعداد خود را در زمان نوجوانی یا بزرگسالی نشان می دهد اما می توان برخی از نشانه ها را در زمان کودکی دید. این نشانه ها شامل دایره لغات گسترده، علاقه به نوشتن داستان و سرودن شعر به صورت بداهه است.

علایق فنی

کودکی که استعداد فنی دارد در سنین پیش دبستانی یا بالاتر ممکن است به تعمیر وسایل و مونتاز آن ها علاقه نشان بدهد و در تعمیر وسایل  به پدرش کمک کند.

توانایی های ریاضی

استعداد به علم به خصوص ریاضیات در سنین راهنمایی یا دبیرستان خود را نشان می دهد و فرد علایم و نمادها را به راحتی به خاطر سپرده و به محاسبات و شمردن علاقه خاصی نشان می دهد.

توانایی ذهنی

توانایی های ذهنی نیز در دوره نوجوانی خود را نشان می دهد. علاقه به دروسی مانند شیمی زیست شناسی و فیزیک در دوران مدرسه می تواند دلیلی بر استعداد او در این زمینه باشد.

کنجکاوی علاقه به یادگیری و حافظه قوی می تواند نشانه ای از توانایی ذهنی بالا باشد.

توانایی رهبری

این توانایی از 12 سالگی به بعد خود را نشان می دهد کودکی که توانایی رهبری دارد در بین دوستانش محبوب است. این کودک استقلال و سازگاری بالایی داشته و علاقه به رهبری گروه دوستانش دارد.

بهترین تست های استعدادیابی کودکان

در ادامه به معرفی تست هایی می پردازیم که استعدادهای کودکان را شناسایی می کند:

تست استعدادیابی گاردنر

گاردنر هوش را به 8 نوع تقسیم بندی کرده است و در تست خود این 8 مورد را مورد سنجش قرار می دهد.

• هوش منطقی – ریاضی
• هوش موسیقی
• هوش طبیعت گرایی
• هوش کلامی- زبانی
• هوش دیداری – فضایی
• هوش بدنی – جنبشی
• هوش درون فردی
• هوش بین فردی

تست استعدادیابی کلیفتون

دونالد کلیفتون روانشناس آمریکایی این تست را ابداع کرده است و در آن 34 نوع استعداد را معرفی کرده است. کلیفتون معتقد است هیچ فردی در دنیا وجود ندارد که 5 مورد از این 34 مورد را نداشته باشد.

این استعدادها عبارتند از:

1. موفقیت‌ جویی
2. تحلیل‌ گری
3. سازش‌ پذیری
4. آغازگری
5. هماهنگ‌ کننده بودن
6. محتاط بودن
7. فرمانده بودن
8. معتقد بودن
9. رقابت جویی
10. ارتباطی
11. عدالت جویی
12. گذشته نگری
13. پیوند یابی
14. توسعه گری
15. منضبط بودن
16. همدلی
17. متفکر بودن
18. آینده نگری
19. صلح طلبی
20. ایده پردازی
21. مثبت نگری
22. دربرگیرندگی
23. کمال گرایی
24. فرد گرایی
25. هدفمندی
26. گرد آوردندگی
27. مسئولیت پذیری
28.  صمیمیت جویی
29.  یاد گیرنده بودن
30.  اعتبار طلبی
31. خودباوری
32.  احیاگری
33. دوست یابی
34.  استراتژیکی

تست استعدادیابی اوکانر

اکانر معتقد بود  فردی که نقاط قوت نسبی و استعدادهای خود را می شناسد، انتخاب های هوشمندانه تری را انجام می دهد. اوکانر تست زیر را برای استعدادیابی کودکان ابداع کرد.

در این تست 12 آیتم زیر بررسی و نمره داده می شود:

• استعداد کار با انگشتان و دست
• استعداد تحلیل و استدلال
• استعداد حافظه طراحی
• استعداد سیلوگرام
• استعداد استقرایی
• استعداد آینده نگری
• استعداد ایده پردازی
• استعداد تجسم فضایی و درک ساختارها استعداد تشخیص صدا و موسیقی
• استعداد رنگ شناسی (تشخیص و تفکیک رنگ)
• استعداد محاسباتی (کارکردن با اعداد)
• استعداد تند خوانی

توصیه های برای والدین برای استعدادیابی کودکان

• او را به چیزی اجبار نکنید چون اجبار قاتل استعداد است.
• انتظارات بالا از کودک را کنار بگذارید
• اجازه بدهید او خودش علاقه واقعی اش را بیابد
• هرگز به کودک برچسب نزنید
• به او اجازه اشتباه کردن بدهید
• کودک خود را زیر نظر بگیرید تا بهتر بتوانید استعدادهای او را بشناسید
• از صحبت های فرزندتان می توانید پی به استعداد او ببرید
• از بازی های استعدادیابی کودکان استفاده کنید

در پایان

استعدادیابی کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است اگر کودکی استعدادیابی نشود ممکن است استعدادی داشته باشد که والدین موفق به شناسایی آن نشود و در اثر نامناسب بودن شرایط محیطی آن استعداد مورد غفلت واقع شده و در ضمیر ناخودآگاه مدفون شود که  در اثر آن فرد دچار  ناخشنودی در بزرگسالی می شود.

اگر در زمینه استعدادیابی کودک سوالی دارید می توانید از مرکز مشاوره هم اندیشان کمک بگیرید و از روانشناسان کودک باتجربه این مرکز در این مورد راهنمایی بخواهید. برای مشاوره تلفنی هم اندیشان می توانید با شماره 02191023933 تماس بگیرید.

سوالات متداول

برای استعدادیابی کودک باید به چه متخصصی مراجعه کنم؟

روانشناس کودک و نوجوان.

بهترین سن استعدادیابی کودکان چه سنی است؟

3 تا 6 سال.