۰۲۱۶۲۹۹۹۰۶۶
یکی از اختلالات خطرناک روانشناختی که حتی ممکن است باعث بیماری یا مرگ افراد شود، اختلال ساختگی یا Factitious Disorder است.
افرادی که به این اختلال مبتلا می شوند، ممکن است به خود یا اطرافیانشان آسیب بزنند؛ بنابراین باید هر چه سریع تر این اختلال شناسایی و درمان شود.
ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با اختلال ساختگی، علائم، علل و نحوه درمان آن آشنا کنیم تا اگر نشانه های این بیماری را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، سریع تر نسبت به درمان آن اقدام کنید. توصیه می کنیم که حتما این مقاله را بخوانید.
اختلال ساختگی یا Factitious Disorder چیست؟
اختلال ساختگی یکی از پیچیده ترین اختلالات سوماتیک سمپتوم یا شبه جسمانی است. در این نوع اختلال، فرد بدون اینکه بیماری جسمانی داشته باشد، تلاش می کند تا بیمار شود یا کس دیگری را بیمار کند.
فرد مبتلا به اختلال ساختگی تمایل به فریب دادن پزشکان یا اطرافیانش دارد و معمولا این اختلال به دو صورت بروز می کند:
- اختلال ساختگی برای خود
در این حالت فرد بیماری ندارد؛ اما تلاش می کند تا با آسیب زدن به خودش، خود را بیمار کند؛ معمولا افرادی که این کار را می کنند، سعی دارند تا توجه دیگران را جلب کنند و یا از زیر بار مسئولیت های خود فرار کنند.
با وجود اینکه انگیزه های مختلفی برای این کار وجود دارد؛ اما بیشتر این افراد تمایل دارند تا جلب توجه کنند. معمولا بار اول ممکن است پزشک متوجه این اختلال در فرد نشود؛ اما تکرار رفتارهای آسیب زا و بستری شدن های پی در پی باعث می شود که دیگران به وجود این اختلال پی ببرند.
- اختلال ساختگی برای دیگران
در اختلال ساختگی نیابتی، فرد کس دیگری را بیمار می کند یا به او آسیب جسمانی می زند. بیشتر این افراد پدر و مادرهایی هستند که فرزندان خود را بیمار می کنند و یا به آنها صدمه جسمانی می زنند. بدین ترتیب فرزند خود را به بیمارستان می برند و بستری می کنند.
هدف از این کار این است که این والدین به دیگران نشان دهند که به سلامتی فرزند خود بسیار اهمیت می دهند و نگران سلامتی او هستند. آنها شبانه روز در کنار تخت فرزندشان می نشینند و از او مراقبت می کنند. با این کار باعث می شوند که دیگران آنها را تحسین کنند.
در صورتی که این کار تکرار شود؛ ممکن است که فرد قربانی دچار آسیب های شدیدی مانند قطع تنفسی در خواب، اسهال، تب های شدید، اختلال در خورد و خوراک، آلرژی، اختلالات اضطرابی و… شود. حتی ممکن است که به مرگ فرد قربانی بینجامد.
علائم اختلال ساختگی کدامند؟
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، ممکن است که علائم مختلفی را از خود نشان دهند. این علائم عبارتند از:
- از دست دادن بینایی
- درد مفاصل
- تهوع
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
این بیماری نشانه های دیگری نیز دارد که پزشکان باید با آن آشنا باشند تا فریب این افراد را نخورند و در صورت مشاهده این علائم از روانشناس برای درمان فرد کمک بگیرند.
این علائم عبارتند از:
- دانش و آگاهی بسیار زیاد درباره بیماری ها و اصطلاحات پزشکی
- علائم و نشانه های مبهم بیماری جسمانی
- وخیم تر شدن شدت بیماری جسمانی بدون دلیل خاص
- بستری شدن های پی در پی در بیمارستان
- علاقه زیاد به انجام آزمایش های پزشکی یا عمل هایی با ریسک بالا
- درگیری با پزشکان و کارکنان بیمارستان
- ملاقات کنندگان کم در زمان بستری شدن به دلیل آگاهی خانواده و اطرافیان از تمارض های فرد
- بستری شدن در بیمارستان های گوناگون
- استفاده از نام های جعلی برای پنهان کردن سوابق پزشکی
- عدم پاسخ گویی به درمان ها
علل اصلی اختلال ساختگی کدامند؟
دلایل اصلی اختلال ساختگی هنوز نامشخص است و روانشناسان آن را ترکیبی از علل روانشناختی به همراه عوامل استرس زا می دانند. اما برخی موارد می تواند زمینه ساز ابتلا به این اختلال باشد از جمله
- بی توجهی در دوران کودکی
- از دست دادن یکی از عزیزان درجه یک
- مشاهده یک اتفاق تلخ در خانواده
- داشتن سابقه بیماری های مکرر و بدون درمان
- افسردگی
- ضربه‌های روحی در کودکی
عوارض اختلال ساختگی کدامند؟
این بیماری عوارضی دارد که ممکن است سلامتی فرد را به خطر انداخته و حتی منجر به مرگ فرد شود. برخی از این افراد در برابر آزمایش ها و درمان ها واکنش نشان داده و ممکن است به سراغ مصرف مواد روان گردان و یا مواد مخدر نیز بروند. بنابراین بهتر است که هر چه سریع تر برای درمان این بیماری اقدام شود.
معمولا افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، صلاحیت نگهداری از فرزند را ندارند و در بسیاری از کشورها، کودکان از چنین والدینی گرفته می شوند. رفتارهای این والدین برای فرزندان بسیار خطرناک بوده و می تواند منجر به مرگ آنها شود.
نحوه درمان اختلال ساختگی به چه صورت می باشد؟
درمان این بیماری بسیار دشوار است؛ زیرا افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، خود را به عنوان بیمار ساختگی قبول ندارند و با پزشک خود نیز همکاری نمی کنند. معمولا درمان این افراد به کمک پزشک و روانپزشک انجام می شود.
در حالت کلی درمان بیماری اختلال ساختگی به دو صورت انجام می شود:
- روان درمانی
این نوع درمان بر روی تغییر رفتار و تفکر فرد متمرکز بوده و به آن درمان شناختی – رفتاری نیز می گویند. در روان درمانی، درمانگر از روش هایی مانند: روان کاوی، هیپنوتیزم (هیپنوتراپی)، طرحواره درمانی و رفتار درمانی شناختی استفاده می کند.
- خانواده درمانی
در خانواده درمانی به خانواده آموزش می دهند که با رفتارهای مناسب به فرد کمک کنند تا از تنهایی و انزوا خارج شده و این بیماری را در خود رفع کنند.
سخن آخر
اختلال ساختگی یا Factitious Disorder یک اختلال بسیار پیچیده است که حتی درمان آن نیز مشکل می باشد؛ زیرا فردی که به این اختلال مبتلا شده است در برابر درمان مقاوم است. این فرد همواره سعی دارد خود یا اطرافیان را بیمار کرده و کار را به بیمارستان بکشاند.
حضور در بیمارستان باعث می شود که این فرد خود را نشان داده و توجه دیگران را به خود جلب کند. عوارض این نوع اختلال به قدری است که ممکن است منجر به مرگ شود.
این اختلال نادر است ولی از آمار دقیق این بیماران اطلاعاتی در دست نیست چرا که آن ها با اسم های جعلی به بیمارستان مراجعه می کنند و اغلب پس از مرخص شدن از بیمارستان شناسایی نمی شوند.
ما در این مقاله سعی کردیم تا شما را با اختلال ساختگی، علل و نحوه درمان آن آشنا کنیم. در صورتی که در این زمینه به مشاوره و راهنمایی بیشتری نیاز داشته باشید، می توانید با کارشناسان ما در هم اندیشان در ارتباط باشید.
برای مشاوره تلفنی می توانید از سراسر ایران بدون پیش شماره با شمار9099071985 تماس بگیرید و سوالات خود را مطرح کنید.
سوالات متداول
آیا آسیب ساختگی نیابتی تنها از طریق خانواده انجام می شود؟
خیر؛ این نوع آسیب می تواند از طرف معلم، پرستار یا هر شخص دیگری نیز صورت بگیرد؛ بنابراین افرادی که به این اختلال مبتلا هستند باید هر چه سریع تر شناسایی شوند تا از بروز خطرات جلوگیری شود.
آیا برای درمان اختلال ساختگی دارو درمانی انجام می شود؟
خیر؛ هیچ دارویی برای درمان این اختلال وجود ندارد و تنها داروهای ضد افسردگی به بیماران تجویز می شود که این داروها نیز به بهبود وضعیت خلقی بیمار کمک می کند؛ اما به طور کلی دارویی برای درمان اختلال ساختگی وجود ندارد.
نظرات کاربران