اختلال هیستری چیست و چه علایمی دارد؟ + نحوه درمان قطعی

اختلال هیستری نوعی اختلال روانی است که در گروه اختلالات اضطرابی قرار دارد. فرد مبتلا، علایم بیماری را نشان می دهد که هیچ علت پزشکی برای آن یافت نمی شود. مثلا فرد بدون هیچ صدمه و علت پزشکی ناگهان احساس فلج بودن می کند، در حالیکه علت این اختلال تماما در روان فرد است نه جسم او!

ممکن است برخی این عارضه را با تمارض اشتباه بگیرند؛ چرا که فرد از ناراحتی‌هایی شکایت می کند که وجود خارجی ندارند. در حالیکه این عارضه منشا روانی داشته و یک اختلال به شمار می رود.

اگر می خواهید این اختلال را بهتر بشناسید، از شما دعوت می کنیم تا انتهای مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

اختلال هیستری چیست؟

فرد مبتلا به این بیماری، علایمی را نشان می دهد که دلیلی پزشکی برای وقوع آن یافت نمی شود؛ یعنی در حالیکه فرد سالم است، یک عضو از بدن او لمس می شود یا نمی تواند راه برود یا ناگهان نمی تواند بشنود یا ببیند. این درحالی اتفاق می افتد که اعضای بدن او سالم است.

اختلال هیستری در اثر اضطراب به وجود می آید و علایم گسترده ای را می تواند نشان دهد، از جمله آنها بی حسی اندام ها، گزگز کردن و مورمور شدن، فلج عمومی، لمس شدن قسمتی از بدن، تشنج، نابینایی، ناشنوایی و حرف نزدن است.

خصوصیات افراد دارای شخصیت هیستریک

افراد هیستریک علایم مشترکی دارند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

•  دارای شخصیت وابسته هستند

شخصیت مبتلا به این بیماری، وابسته به دیگران است؛ نمی تواند به تنهایی امور خود را انجام دهد؛ استقلال فکری ندارد؛ دوست ندارد برای خود تصمیم بگیرد و همیشه منتظر است دیگران برایشان تصمیم بگیرند.

• اعتماد به ‌نفس پایین

این افراد خود را قبول نداشته و اعتماد به نفس بسیار پایینی دارند. این بیماران افراد شکننده ای هستند که به تایید دیگران بسیار نیاز دارند؛ برای اینکه بدانند در نظر دیگران ارزشمندند، مدام در مورد خود از آنها نظر می خواهند.

• نیاز به توجه و محبت

این افراد در جهت بدست آوردن توجه دیگران حرکات و رفتارهای خاصی از خود نشان می دهند. آنها به هر ابزاری متوسل می شوند تا محبت بقیه را بدست آورند. گاهی گریه و زاری می کنند؛ گاهی ایما و اشاره نامتعارفی دارند و گاهی به آرایش های غلیظ متوسل می شوند. آنها دوست دارند کانون توجه و محبت شده و مانند بتی پرستیده شوند.

• رفتارهای نمایشی

این افراد در مهمانی ها و در جمع ها سعی می کنند حرکات نمایشی از خود بروز دهند تا خاطره ای از خود به جای بگذارند. این طیف حرکات می تواند متفاوت باشد؛ از رفتارهای تحسین برانگیز و ظریف گرفته تا رفتارهای تند که همگی در جهت جلب توجه بروز داده می شود.

• احساسات ناپایدار

این افراد احساسات سطحی را تجربه می کنند. در مورد یک موضوع، هر چند وقت یک بار احساسات متفاوتی را تجربه می کنند و مدام از حالتی به حالت دیگر تغییر می کنند. این افراد احساسات عمیق را تجربه نمی کنند.

• هیجان ‌زدگی

این افراد در بیشتر مواقع حالت هیجان زده ای دارند و به صورت متناوبی دچار غم، شادی، بدبینی و خوشبینی می شوند.

• اغراق در بیان مسائل

وقتی در مورد مسئله ای حرف می زنند، سعی می کنند به موضوع آب و تاب بیشتری بدهند و آن را بزرگتر از آن چیزی که هست نشان دهند یا حتی در مواردی موضوع را کم اهمیت جلوه دهند و کوچکتر از حد واقعی نشان دهند.

• خود ‌محوری

افراد هیستریکال، افرادی وابسته ای هستند که مهر طلب بوده و این مهر طلبی را ابزاری برای رام کردن دیگران استفاده می کند. در واقع بیمار هیستریکال، یک خودمحور است که به طور محترمانه دیگران را استعمار می کند.

• ترس از تنهایی

به علت وابستگی زیاد این افراد از تنهایی هراس دارند؛ در هر حالتی تحمل تنهایی را ندارند و در صورت تنهایی به تلفن پناه می برند و سرانجام کسی را پیدا می کنند که حاضر شود با او صحبت کند.

• تلقین پذیر بودن

این افراد به سرعت هر چیزی را باور می کنند و راحت تحت تاثیر دیگرانند. به سرعت فریب اشخاص را می خورند و فضا و اشخاص به سرعت آنها را تحت تاثیر قرار می دهد، به گونه ای که به سرعت خود را از یاد می برند.

• تحریک ‌پذیری

تحریک پذیری در این گونه افراد زیاد است، به گونه ای که به سرعت به محرک ها واکنش های تندی نشان می دهند. زود عصبانی می شوند یا از چیزی به شدت خوششان می آید یا به شدت از آن متنفرند.

علل ابتلا به هیستری

علل ابتلا به هیستری بسیار پیچیده است؛ فرد در حالی که به لحاظ جسمی سالم است، اما علایم زیادی از خود نشان می دهد و با مداخلات پزشکی درمان نمی شود و نشانه ها از بین نمی رود.

در واقع این افراد تعارضات عمیق درونی دارند، که حل نشده باقی مانده است و هیجانات عمیق خود را نمی توانند تجربه کنند. به جای نشان دادن آنها، علایم جسمانی را تجربه می کنند. مثلا فرد مبتلا نمی تواند خشم خود را کنترل کند و به جای آن، ممکن است تشنج کند یا سایر علایم هیستریک را نشان دهد.

یا مثلا در مقابل موضوع بسیار ناراحت کننده ای هیچ علامت ناراحتی از خود نشان ندهد و به جای آن پاهای فرد فلج شود. چون این افراد به جای مواجهه با استرس ها و مسائل خود آنها را سرکوب می کند و رویکرد حل مسئله ندارد. این درست برخلاف اختلالات اضطرابی است که فرد آن را بروز می دهد.

شیوع بیماری هیستری

در ابتدا این بیماری را مختص زنان می دانستند، اما بعد از تحقیقاتی معلوم شد این بیماری هم در زنان و هم در مردان دیده می شود؛ اما نسبت شیوع آن در زنان بیشتر است.

انواع بیماری هیستریک

اختلال هیستری دو نوع مختلف دارد:

1. هیستری تبدیلی (Conversion Hysteria)
2. هیستری تجزیه‌ای یا از هم گسستگی (Dissociative Hysteria)

هیستری تبدیلی (Conversion Hysteria)

پنج نکته مهم در رابطه با این نوع بیماری هیستریک وجود دارد:

• علایم آن به صورت غیرارادی بروز داده می شود.
• عملکرد جسمانی فرد تاثیر می گیرد و ممکن است تغییر کند.
• نمی‌توان علائم آن را با شرایط جسمانی و عصب شناختی به طور دقیق بیان کرد.
• در این بیماری عوامل روانشناختی و علائم اختلالات با هم مرتبط هستند.
• در اکثر موارد بیمار نسبت به صدمات جسمانی که در بدنش وجود دارد، بی توجه است و در مورد آن هیچ نگرانی ندارد.

هیستری تجزیه‌ای (Dissociative Hysteria)

در اختلال هیستری از نوع تجزیه ای حافظه فرد و ساختار شخصیت او تحت تاثیر قرار می گیرد. این بیماری نسبت به سایر بیماری‌های عصبی، نادرتر است.

بیماری هیستریک تجزیه‌ای ممکن است یکی از علایم زیر را بروز دهد:

• چند شخصیتی بودن
• ترس و گریز
• فراموشی و تحت تاثیر قرار گرفتن حافظه کوتاه مدت
• راه رفتن در خواب

نشانه‌ها و علائم فرد هیستریک

فرد مبتلا به هیستریک، علایمی را از خود بروز می دهد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

• احساس درد

در این حالت در قسمتی از بدن یک درد ساختگی تولید شده که مکرر تکرار می شود. این درد اختلال جسمی در نظر گرفته می شود و ممکن است در پی آن مسائلی مانند تنگی نفس، ضعف دست و پا فرد را درگیر خود کند.

• اختلال در قدرت تکلم

ممکن است اختلال هیستریک باعث ضعف تکلم فرد شود و در برخی موارد پویایی فرد نیز کم می شود.

• حرکات غیر قابل کنترل

فرد مبتلا ممکن است برخی حرکت های غیرارادی از جمله لرزش، حرکات تکانشی و پرتابی، فلج ناگهانی، تشنج هیستریک (تشنج کاذب) را از خود نشان دهد.

• عدم درک مسائل منطقی

این افراد در مقابل مسائل منطقی بسیار کم توجه شده و کمتر قانع می شوند. برای کاهش این علایم دوره های درمانی به فرد پیشنهاد می شود.

• استرس و تنش

علت عمده این عارضه استرس و اضطراب است که این افراد در ضمن درگیری با این حس، آن را به دیگران انتقال می دهند. این افراد وابسته بوده و تمایلی به گرفتن تصمیم گیری ندارند و می خواهند دیگران این کار را برای آنها انجام دهند و این گونه توجه بیشتری را طالب هستند.

بیماری هیستری چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص درست، گام اول در درمان این بیماری است.

با توجه به این که بیشتر اختلالات روانی و روحی را نمی توان با آزمایش دقیق تشخیص داد. بنابراین متخصصان سوالاتی در مورد احساسات و تنش های فرد از او می پرسند و جواب ها بررسی شده و بازخوردهای فرد در نظر گرفته می شود.

یک متخصص برای تشخیص دقیق تر، عکس العمل های فرد را در شرایط استرس زا بررسی می کند و سوابق بیماری های روحی و روانی فرد را در نظر گرفته و نسبت به بررسی رفتارهای فرد دقیق تر می شود.

اختلال هیستریک چگونه درمان می شود؟

این اختلال روش های درمانی مختلفی دارد که متخصص می تواند با توجه به موقعیت فرد، هریک از آنها را برای فرد تجویز کند. در ادامه مطلب روش های درمان این اختلال را مورد بررسی قرار می دهیم. همچنان با ما همراه باشید.

1- هیپنوتیزم

در ابتدا برای درمان روش هیپنوتیزم استفاده می شد اما در طول زمان روش های موثر دیگری نیز به آنها اضافه شد.

2- کنترل استرس

این بیماری به استرس و اضطراب ارتباط زیادی دارد و تنش های آن را شدت می بخشد. این افراد در کنترل اضطراب خود درمانده هستند؛ بنابراین باید از یک متخصص برای دریافت درمان استفاده کنند.

از روش هایی مانند یوگا و مدیتیشن برای کنترل استرس و اضطراب استفاده می شود.

3- روانکاوی

قبل از هر درمان دارویی، ابتدا فرد باید مورد روانکاوی قرار بگیرد. در جلسه روانکاوی، روانکاو گذشته فرد را بررسی کرده و علائم و نشانه‌ها در این میان از بین می‌رود.

روانکاو در موقعیت های رفتاری مختلف از فرد فیلم می گیرد و سپس به همراه بیمار به تحلیل فیلم پرداخته و رفتارها و علایم هشدار دهنده را آنالیز می کند. در نتیجه بیمار نسبت به وضعیت خود، آگاه شده و با اوضاع روانی و رفتاری خود با افراد عادی جامعه مقایسه کرده و روش درست را بر می گزیند.

4- دارو درمانی

در اختلالات روانی، قبل از هر نوع دارو درمانی، ابتدا بیمار روانکاوی می شود.

اگر درمان روان شناختی به تنهایی جوابگو نبود و نتایج دلخواه را ایجاد نکرد و یا این بیمار به همراه دیگر اختلالات مانند افسردگی، اضطراب و شیدایی همراه بود، پزشک قرص های ضد اضطراب و افسردگی تجویز می کند تا تنش ها در فرد کنترل شود.

5- درمان های دیگر

روش هایی مانند طرحواره درمانی و درمان های شناختی – رفتاری، علایم و نشانه های این بیماری را از بین می برد.

در برخی از درمان ها، اعتماد به نفس فرد ارتقا می یابد، فعالیت های بدنی و ورزش و داشتن رژیم غذایی متعادل به او پیشنهاد می شود.

خنده هیستریک با بیماری هیستریک چه ارتباطی دارد؟

خنده های هیستریک، نوعی خنده ناگهانی هستند که فرد در هنگام مواجهه با شرایط استرس زا و هیجانی و یا در هنگام ترس از خود بروز می دهد.

این افراد ممکن است مبتلا به اختلال هیستریک نباشد، ولی در شرایط مختلف این خنده را از خود بروز دهد.

موارد بروز این خنده ها متفاوت است. گاهی در شرایط استرس زا بروز داده می شود؛ گاهی برای پوشاندن یک دروغ یا وقتی فرد می خواهد از کسی انتقام بگیرد.

تشنج هیستریک چیست؟

در برخی مواقع فرد مبتلا به هیستریک دچار تشنج کاذب یا هیستریک می شود، که در آن کلیه علایم تشنج مانند لرزش دست و پا و حرکات پرتابی دارد، اما بیهوشی به فرد دست نمی دهد.

این در صورتی است که در حمله های تشنج واقعی بیهوشی وجود دارد.

تشخیص تشنج هیستریک

برای این که تشنج واقعی را از تشنج هیستریک تشخیص دهند، متخصصان از اثر محرک ها را بر روی فرد امتحان می کنند. برای مثال از او می خواهند دهان خود را باز کند و بیمار هیستریک در برابر آن مقاومت می کند، یا این که محرک های دردآور را روی او امتحان می کنند؛ برای مثال دست او را فشار می دهند.

این تشنج در حضور جمع و با هدف جلب توجه بروز می یابند و هنگامی که دیگران تحت تاثیر قرار گرفتند، پایان می یابد.

فرد پس از تشنج دچار فراموشی هیستریک می شود، به این معنا که چیزی از زمان تشنج را به یاد نمی آورد.

سخن آخر

در اختلال هیستریک فرد بدون آن که صدمه ای دیده باشد، علایم بیماری را از خود نشان می دهد. این علایم علت پزشکی نداشته و به دارو جواب نمی دهند. بلکه علت واقعی این علایم وجود تعارضات حل نشده در درون فرد است.

این فرد چون نمی تواند هیجانات عمیق خود را به درستی بروز دهد، آن را به صورت علایم بیماری از خود نشان می دهد.

اگر در خود را اطرافیانتان چنین علایمی را مشاهده کردید، بهتر است با مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید. این مرکز با دارا بودن کارشناسان مجرب به شما در کنترل و درمان این بیماری کمک می کند.

برای دریافت مشاوره تلفنی، با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا خنده هیستریک فقط در افراد دارای اختلال هیستری دیده می شود؟

این خنده‌ها ارتباطی به این بیماری ندارد و ممکن است در هر فردی، اعم از افراد سالم و فردی که دچار این اختلال است، دیده شود.

درمان اختلال هیستری کدامند؟

روش های درمانی مانند هیپنوتیزم، روانکاوی، کنترل استرس و دارودرمانی برای این بیماری استفاده می شود.