اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا (Kleptomania) چیست؟ + علل و نحوه درمان آن در کودکان و بزرگسالان

یکی از اختلالات روانی که در برخی از افراد مشاهده می شود، جنون دزدی یا کلپتومانیا (Kleptomania) است. این اختلال باعث می شود که فرد چیزی را که به آن نیاز ندارد و حتی توان خرید آن را نیز دارد، بدزدد.

اختلال جنون دزدی باعث می شود که فرد در مقابل این تمایل به دزدی توان مقاومت نداشته باشد؛ بنابراین در برخی از مواقع فرد به عنوان یک دزد بازداشت می شود. بنابراین افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، باید هر چه سریع تر نسبت به درمان بیماری خود اقدام کنند.

تحقیقاتی نشان داده بیشتر افرادی که به جرم دزدی دستگیر شده بودند، مبتلا به اختلال جنون دزدی بودند و درصد کمی از آنها با انگیزه دزدی مرتکب جرم شده بودند.

معیارهای DSM-5 برای تشخیص جنون دزدی، عبارتست از میل مقاومت ناپذیر در برابر سرقت است.

این افراد قبل از سرقت دچار فشار می شوند و برای رفع این فشار، اقدام به سرقت می کنند. با انجام این سرقت آنها به حس رضایت و لذت و آسایش می رسند، هر چند که پس از سرقت پشیمان می شوند.

ما در این مقاله سعی داریم تا بیشتر در مورد اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا صحبت کنیم؛ بنابراین توصیه می کنیم که این مقاله را حتما بخوانید.

اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا (Kleptomania) چیست؟

کلپتومانیا یا جنون دزدی، بیماری است که مبتلایان به آن، چیزهایی را که نیاز ندارند یا در مواردی، چیزهای کاملا بی ارزش را می دزدند. این افراد دچار تنشی هستند که با سرقت برطرف می شود.

این افراد ممکن است بعد از سرقت احساس گناه و پشیمانی کنند. البته باید توجه داشت که کلپتومانیا به معنی سرقت برای منافع شخصی نبوده و افراد مبتلا معمولا به چیزهایی که دزدیده اند، نیازی ندارند و حتی بدون طمع دست به دزدی می زنند.

گاهی اوقات فردی که به این بیماری مبتلاست، وسایل دزدی را در جای دوری نگهداری می کند و اغلب به آنها نگاه هم نمی کند. برخی از افرادی مبتلا این وسایل را به دیگران هدیه می دهند و یا آن را به سر جای اولش باز می گردانند تا به این طریق خود را از شر وسایل دزدیده شده نجات دهند.

کلپتومانیا معمولا در سنین بلوغ دیده می شود و شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است. از آنجایی که دزدی یک امر غیرقانونی است، افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، با دردسرهای زیادی مواجه خواهند شد.

علائم کلپتومانیا یا اختلال جنون دزدی کدامند؟

کلپتومانیا با دزدی و یا سرقت عادی فرق دارد.

افرادی که دزد هستند، برای کار خود برنامه ریزی می کنند؛ آنها وسیله ای را می دزدند که به آن نیاز دارند و این کار را برای منفعت شخصی خود انجام می دهند. اما افراد مبتلا به کلپتومانیا خود به خود و بدون برنامه قبلی دست به دزدی می زنند.

این افراد ممکن است اختلالات بسیاری را در کنار این اختلال تجربه کنند، که عبارتند از:

• مصرف مواد
• اضطراب
• اختلالات خلقی
• اختلال هراس
• اختلال اضطراب جدایی
• اختلال بدشکلی بدن
• اختلال وسواس فکری عملی
• و سایر اختلالات کنترل تکانه

علل جنون دزدی کدامند؟

هنوز دلیل مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. البته تاثیرات ژنتیکی و محیط در بروز این بیماری بی تاثیر نیستند؛ اما دیدگاه های مختلف روانشناسی در مورد علت این بیماری به چند دسته تقسیم می شوند.

این موارد عبارتند از:

• علت کلپتومانیا از نظر روانکاوی

برخی از روانشناسان معتقدند که افراد مبتلا به این بیماری برای این دست به دزدی می زنند، تا به طور نمادین کمبودهای اولیه خود را جبران کنند.

• علت کلپتومانیا از نظر شناختی – رفتاری

از نظر رفتاری – شناختی؛ این اختلال ممکن است به دلیل تحریک و تشویق فرد به سرقت باشد. یعنی فرد برای انجام سرقت تحریک می شود و با انجام این رفتار تنش ها و استرس او کمتر شده و او مدام برای کاهش استرس و هیجانات خود دست به سرقت می زند.

• علت کلپتومانیا از نظر زیست شناختی

ممکن است که این بیماری به مناطق خاصی از مغز و تنظیم نامناسب احتمالی انتقال دهنده های عصبی خاص مربوط باشد. در واقع برخی از روانشناسان این بیماری را به اختلال عملکرد در لوب پیشانی مغز مربوط می دانند. تحقیقات نشان داده است که انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین و مخدرهای درون زا در پیشرفت این بیماری نقش دارند.

شیوع کلپتومانیا یا جنون دزدی

آمار دقیقی از شیوع آن در دست نیست و این شیوع نادر به نظر می رسد. تخمین زده می شود حدود ۳/۰ تا ۶/۰ درصد از جمعیت به صورت مادام العمر این اختلال را دارند.

در ایالات متحده این آمار 6 نفر از هر 1000 نفر از افراد بزرگسال تخمین زده می شود. 5 درصد از سرقت ها در مغازه ها مربوط به افراد مبتلا به کلپتومانیا است، که این درصد به حدود ۵۰۰ میلیون دلار ضرر اقتصادی است.

این شیوع در جمعیت عمومی دیده نمی شود؛ اما اعدادی که در نمونه های بالینی گرفته شده، نشان می دهد که کلپتومانیا ممکن است شایع تر از آنی باشد که تصور می شود.

آمارها نشان داده که بالغ بر ۲۸ درصد سرقت های فعلی با کلپتومانیا مطابقت دارد. اختلال بسیاری از افراد مبتلا به کلپتومانیا در هنگام دستگیری به خاطر سرقت مورد تشخیص و درمان قرار می گیرند.

اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا چگونه تشخیص داده می شود؟

معمولا این بیماری توسط پزشک یا روان پزشک تشخیص داده می شود و معمولا با اختلالات دیگری چون اختلال خوردن، سوء استفاده از مواد و الکل و اختلالات اضطرابی همراه است؛ بنابراین ممکن است پزشک بعد از معاینه، بیمار را برای معاینه های بیشتر به روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد.

تشخیص این بیماری با مصاحبه با بیمار و بررسی سوابق پزشکی و قانونی او خواهد بود. در برخی از مواقع بیماری افراد مبتلا بعد از دستگیری تشخیص داده می شود.

راه های درمان اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا کدامند؟

تشخیص زود هنگام و درمان موثر این بیماری، باعث می شود که از پریشانی بی مورد و عواقب قانونی بیماری پیشگیری شود. بنابراین افراد مبتلا به این بیماری، باید هر چه سریع تر نسبت به درمان آن اقدام کنند.

رایج ترین روش ها برای درمان این بیماری عبارتند از:

• روان درمانی

روان درمانی بر روی افکار و رفتارهایی که در سرقت نقش دارند، متمرکز می شود. این روش در مدیریت علائم کلپتومانیا تا حدود زیادی تاثیر دارد و در بیشتر مواقع اولین گزینه برای درمان اختلالات کنترل تکانه است.

• دارو درمانی

یکی دیگر از روش های درمان این بیماری، دارو درمانی است که این داروها معمولا مهار کننده های انتخابی جذب مجدد سروتین SSRI هستند.

همچنین ممکن است که داروهای ضد افسردگی دیگری نیز به بیمار تجویز شود که در کاهش علائم این بیماری موثر هستند. در بسیاری از مواقع روان درمانی و دارو درمانی با هم انجام می شوند.

اختلالات همراه با کلپتومانیا

کلپتومانیا ممکن است توام با رخ دادن برخی از اختلالات دیگر باشد، که عبارتند از:

• وسواس فکری
• اختلال هراس
• اختلال اضطراب جدایی
• اختلالات روانشناختی
• اختلال بد شکلی بدن
• سایر اختلالات کنترل برانگیختگی
• مصرف مواد و الکل

با مراجعه به تحقیقات، می توان دریافت که 59 درصد از افراد مبتلا به کلپتومانیا در بخشی از زندگی خود به یک اختلال عاطفی دچار بوده اند. این اختلال، رابطه بسیار نزدیکی با جمله اختلالات اضطرابی، اختلال دو قطبی و اختلالات خوردن دارد؛ به نوعی که به صورت همزمان با کلپتومانیا در افراد دیده می شود.

43 تا 55 درصد از افراد مبتلا به کلپتومانیا، از یک اختلال شخصیت مانند اختلال شخصیت پارانوئیدی و اختلال شخصیت هیستوریونی رنج می برند.

سخن آخر

اختلال جنون دزدی (Kleptomania) یکی دیگر از اختلالات کنترل تکانه است که در این اختلال فرد بدون اینکه به چیزی نیاز داشته باشد، یا برنامه ای برای سرقت آن داشته باشد، دست به سرقت می زند. این کار هیجانات و استرس های فرد را کاهش می دهد و او ممکن است بارها برای کاهش تنش های خود دست به سرقت بزند.

سرقت اموال دیگران پیامدهای تلخی دارد و ممکن است که فرد بازداشت شود؛ بنابراین درمان این بیماری بسیار ضروری است و کسانی که به این بیماری مبتلا هستند باید هر چه سریع تر قبل از اینکه کارشان به زندان برسد، نسبت به درمان آن اقدام کنند.

به علت همراهی کلپتومانیا با تعداد زیادی از این اختلالات روانی، ممکن است این بیماری به درستی تشخیص داده نشود و علایم با اختلالاتی مانند اختلال سلوك، یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی توجیه شود در هر صورت تشخیص درست این اختلال با روانشناس و روانپزشک است.

در صورتی که در مورد این بیماری به مشاوره و راهنمایی بیشتری نیاز داشته باشید، می توانید با کارشناسان ما در هم اندیشان تماس بگیرید. مشاوران با تجربه ما در مرکز مشاوره هم اندیشان به شما کمک می کنند به جواب سوالات خود برسید و در صورت تشخیص این اختلال، در شما یا عزیزانتان می توانند به خوبی شما را راهنمایی کرده و راه درمان را نشان دهند.

برای دریافت مشاوره تلفنی، می توانید از سراسر کشور با شماره 9099071985 (بدون پیش شماره) تماس بگیرید و سوالات مربوط به این اختلال را بپرسید.

سوالات متداول

آیا اختلال عاطفی می تواند منجر به اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا شود؟

بله؛ تحقیقات نشان می دهد که 73 درصد از افراد مبتلا به اختلال جنون دزدی یا کلپتومانیا در دوره ای از زندگی خود با اختلال عاطفی مواجه بوده اند.

آیا ضربه به سر می تواند منجر به بیماری اختلال جنون دزدی شود؟

بله؛ در دو مورد گزارش شده است که با ضربه صریح به لوب پیشانی، علائم جسمی مانند سر گیجه و علائم رفتاری مانند: پرخاشگری و علائم شناختی مانند: از دست دادن حافظه و به دنبال آن رفتارهای ناگهانی مانند کلپتومانیا اتفاق افتاده است.

بیماری اختلال جنون دزدی تا چه اندازه ای شایع است؟

تحقیقات نشان می دهد که این اختلال نسبتا نادر است ولی شیوع دقیق آن مشخص نیست و تخمین زده می شود که 6 نفر از هر 1000 نفر به این بیماری مبتلا می شوند.