دلبستگی در کودکان چیست و آشنایی با انواع آن

دلبستگی در کودکان یک پیوند عاطفی عمیق است که با مراقب اولیه خود برقرار می کنند.

اگر این رابطه درست انجام شود، کودک می تواند به دنیا اعتماد کند؛ اما اگر این رابطه به صورت نادرست باشد، دید کودک نسبت به دنیا با بدبینی همراه خواهد بود. در نهایت این کودک جهان را محلی نا امن خواهد دانست. به این رابطه عاطفی با مراقب، دلبستگی می گویند و انواع مختلفی دارد.

ما در این مقاله سعی داریم تا در مورد دلبستگی در کودکان و انواع آن صحبت کنیم؛ بنابراین توصیه می کنیم که مرکز مشاوره هم اندیشان را تا انتهای این مقاله همراهی نمایید.

دلبستگی در کودکان چیست؟

نیاز به دلبستگی، از نیازهای اولیه هر انسانی است که از هیچ نیاز دیگری مشتق نشده است و از نیازهای اصلی برای تحول شخصیت انسان می باشد. این دلبستگی به معنی یک پیوند عاطفی عمیق است که کودک خردسال با فردی که از او مراقبت می کند، برقرار خواهد کرد.

بر اساس سبک دلبستگی کودکان، نحوه برقراری ارتباط با دیگران در سنین بزرگسالی نیز مشخص خواهد شد. بنابراین ارتباط با مراقب (مادر) بعد از تولد و در دوران کودکی هر شخص از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

باید خاطر نشان کرد در صورتیکه این ارتباط به درستی شکل نگیرد، فرد در برقرار ارتباط با دیگران دچار احساس نا امنی شده و ممکن است در سنین بزرگسالی ازدواج ناموفق داشته باشد.

همچنین عدم ارتباط اولیه مناسب مادر با کودک، می تواند باعث اختلالاتی چون اختلال اضطراب فراگیر کودکان و افسردگی شود. بنابراین مادر یا مراقب کودک باید رابطه مناسبی با او داشته باشد.

عوامل موثر در ایجاد دلبستگی در کودکان

از عوامل مهم در سبک دلبستگی کودکان می توان به شیوه ارتباط کودک با مراقب اولیه اشاره کرد. در واقع دو سال اول زندگی کودک بسیار مهم بوده و دلبستگی کودکان در زیر دو سال بسیار اهمیت دارد.

از مواردی که مراقب کودک در این دو سال زمان باید به آنها توجه بسیار داشته باشد، شامل مواردی می شود.

برخی از این موارد بشرح زیر هستند:

• میزان ابراز محبت به کودک
• توجه به نیازهای اولیه و اساسی کودک و برآورده کردن آن
• کیفیت حضور و میزان توجه به کودک

انواع سبک دلبستگی در کودکان

دلبستگی در کودکان 4 نوع است که این 4 حالت عبارتند از:

1- دلبستگی ایمن

در این نوع از دلبستگی، زمانی که مراقب (مادر) در کنار کودک حضور داشته باشد، کودک احساس اطمینان خاطر خواهد کرد و با آرامش خیال به فعالیت های خود مانند بازی و کنکاش در محیط مشغول می شود.

در این شرایط زمانی که مراقب کودک را تنها بگذارد، کودک شروع به گریه و بی قراری می کند؛ این نوع دلبستگی بهترین سبک دلبستگی است.

برای ایجاد این نوع دلبستگی باید به کودک توجه داشته باشید، نیازهای او را برطرف کرده و با حوصله و مهربانی با او ارتباط برقرار کنید. بدین ترتیب می توانید دلبستگی ایمن را در کودک خود پرورش دهید.

افرادی که در کودکی دلبستگی ایمن داشته باشند، در دوران بزرگسالی، فردی مهربان و صمیمی خواهند شد. این اشخاص می توانند با دیگران ارتباط موثر و خوبی ایجاد کرده و اضطراب کمتری را تجربه کنند. در حالت کلی این افراد با زندگی سازگارتر خواهند بود.

2- دلبستگی مقاوم

در این نوع دلبستگی، کودک در هنگام حضور مراقب (مادر) به او می چسبد. این کودک ترجیح می دهد که در نزدیکی مراقب بماند و کمتر به محیط اطراف دقت دارد. در زمانی که مراقب کودک را تنها می گذارد، این کودک به شدت بی قراری می کند و بعد از بازگشت مراقب باز هم بی قراری او ادامه خواهد داشت.

این کودک بسیار خشمگین بوده و آرام نمی گیرد و ممکن است پرخاشگری در او به اوج برسد. دلیل این نوع وابستگی این است که مراقب به کودک اطمینان خاطر نمی دهد که باز خواهد گشت و همین مساله باعث ترس کودک از تنهایی و ایجاد این نوع دلبستگی می شود.

این شرایط، تنش روانی کودک را شدید خواهد کرد. کودکانی که دارای این نوع دلبستگی هستند، دائما نگران و غمگین خواهند بود و این حالت حتی در بزرگسالی هم همراه آنها می آید. این افراد در بزرگسالی هم خود را فردی تنها و دوست نداشتنی می دانند و احساس ارزشمندی در آنها ضعیف است.

3- دلبستگی اجتنابی

در این نوع سبک از دلبستگی، کودک تمایلی به ارتباط یا تعامل با مراقب ندارد. اصلا این کودک توجهی به حضور مراقب نداشته و در نبود او نیز آشفته نمی شود. در صورتی که مراقب کودک را تنها گذاشته و بعد از مدتی بازگردد، کودک هیچ استقبالی از او نخواهد کرد و تمایلی به برقراری ارتباط با او ندارد.

در این شرایط ممکن است که رشد روانی و عاطفی کودک به خوبی شکل نگیرد و این فرد در بزرگسالی نیز دچار مشکل شود. دلیل این نوع وابستگی می تواند این باشد که مراقب کودک او را در اولویت قرار نمی دهد و نسبت به نیازهای کودک بی توجه است.

این مراقب با فرزند خود با محبت و عاطفه برخورد نمی کند و وقت کافی برای او ندارد. البته در حالت دیگر ممکن است که مراقب بیش از اندازه سخت گیر و یا کنترل کننده باشد و این رفتارها باعث آزار کودک شده و او دور بودن از مراقب را ترجیح دهد.

کودکانی که این نوع دلبستگی را تجربه می کنند، در بزرگسالی افرادی پرخاشگر و خجالتی هستند و نمی توانند روابط صمیمانه ای با دیگران داشته باشند.

4- دلبستگی آشفته – سردرگم

کودکانی که دلبستگی آشفته – سردرگم دارند، پر از تضاد، تناقض و آشفتگی هستند. در این نوع دلبستگی اختلالات روانی کودکان زیاد است و رفتار مشخصی با مراقب خود ندارند؛ رفتار آنها بین عشق و نفرت در تضاد است.

در حالتی ممکن است کودک به مراقب بچسبد و یا در مقابل به آغوش گرفته شدن، مقاومت کند. در مواردی نیز ممکن است که این کودک کاملا بی تفاوت بوده و هیچ واکنشی نداشته باشد.

این نوع دلبستگی به این دلیل ایجاد می شود که والدین در رفتار با کودک، رفتار واحدی ندارند. مثلا ممکن است که یک بار کودک را تنبیه و یک بار تشویق کنند. این رفتارهای نامتناسب و گیج کننده باعث می شوند که کودک دچار دلبستگی آشفتگی شود.

افرادی که این نوع دلبستگی را دارند، در روابط خود با دیگران دچار مشکل شده و اختلالات سازگاری زیادی در آینده خواهند داشت. این نوع دلبستگی آسیب زیادی به کودک زده و در بزرگسالی نیز برای او دردسرساز خواهد شد.

سخن آخر

دلبستگی در کودکان یک رابطه عمیق عاطفی است که در بزرگسالی فرد نیز تاثیرات زیادی خواهد داشت. این دلبستگی انواع مختلفی دارد که در تمامی آنها مراقب یا همان والدین کودک نقش به سزایی دارند.

بهترین نوع دلبستگی، دلبستگی ایمن است که فرد سازگاری بیشتری با زندگی خواهد داشت. انواع دیگر دلبستگی منجر به بروز اختلال شخصیت در کودک، افسردگی و اختلالات خلقی خواهد شد.

ما در این مقاله سعی کردیم که دلبستگی در کودکان را به شما توضیح دهیم. در صورتیکه در مورد دلبستگی و چگونگی ایجاد هر نوع آن به مشاوره و راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می توانید با کارشناسان ما در هم اندیشان در ارتباط باشید. برای مشاوره تلفنی با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

ایجاد دلبستگی از چه سنی در کودکان ایجاد می شود؟

ایجاد احساس دلبستگی در کودکان از 6 ماهگی شروع می شود و کودک رفتارهای خاصی را از خود نشان خواهد داد.

داشتن دلبستگی سالم در کودکان چه تاثیری در آنان دارد؟

کودکانی که دلبستگی سالم را تجربه کرده باشند، دنیا را جای امنی می بینند و می توانند به آن اعتماد کنند.

رفتارهای دلبستگی کودک شامل چه رفتارهایی می باشد؟

گریه کردن، لبخند زدن، جهت یابی چشمی، آوا گری، گریه هنگام ترک مادر، دنبال کردن، تقلید کردن، پنهان کردن صورت در آغوش، چسبیدن، بلند کردن بازوها و به هم زدن دست ها برای حرکت به سمت مادر از جمله رفتارهای دلبستگی در کودکان است.