رایج ترین مشکلات رفتاری کودکان دبستانی چیست؟

معمولا کودکان رفتارهایی مانند نافرمانی، شیطنت و بازیگوشی را دارند و این رفتار تا حدی برای والدین طبیعی به نظر می رسد؛ اما زمانی که این رفتارها بیش از اندازه تکرار شوند، از مشکلات رفتاری کودکان محسوب می شوند.

مشکلات رفتاری این کودکان در زمان ورود به دبستان و در مواجهه با سایر کودکان بیشتر به چشم می آید و همین باعث می شود که والدین بیشتر از قبل دغدغه رفتار فرزندشان را داشته باشند.

ما در این مقاله تصمیم داریم تا در مورد رایج ترین مشکلات رفتاری کودکان دبستانی صحبت کنیم. در صورتی که شما نیز کودک دبستانی دارید، حتما در ادامه این مقاله با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

انواع مشکلات رفتاری کودکان دبستانی

مشکلات رفتاری در کودکان، انواع مختلفی دارد. هر کدام از این مشکلات رفتاری نشانه ها و دلایل خود را داشته و بهتر است برای مقابله با این مشکلات، قبل از هر چیز این مشکلات را ریشه یابی کنید.

1- لجبازی

بسیاری از کودکان دارای اختلال لجبازی هستند. این کودکان سعی دارند تا به شکل خصمانه یا انتقام جویانه با والدین، معلم و یا همکلاسی های خود مخالفت کنند. هدف آنها از این کار این است که قدرت نمایی کنند.

این کودکان جر و بحث زیادی با دیگران دارند. از دستورات بزرگترها سرپیچی می کنند. رفتارهای کینه توزانه دارند. خشم، پرخاش و سرزنش دیگران از دیگر نشانه های لجبازی در کودکان است.

2- اختلال سلوک

این اختلال از لجبازی به شدت بدتر است. کودکانی که به اختلال سلوک مبتلا هستند، به قوانین اعتنایی ندارند، دعوا و درگیری در داخل و خارج از خانه، دزدی، رفتارهای جنسی در سنین پایین، دروغ، بزه و… از مواردی است که در این افراد مشاهده می شود.

3- پیش فعالی و نقص توجه

از رایج ترین اختلالات رفتاری در کودکان که در دوران دبستان تشخیص داده می شود، پیش فعالی کودکان است. کودکانی که دارای این مشکل هستند، بی قرار بوده و توجه بسیار کمی به مسائل دارند. این کودکان نمی توانند در کلاس به درس متمرکز شوند و تکالیف خود را انجام دهند.

این کودکان در انجام کارهای خود فراموش کار هستند. این کودکان ضریب های هوشی متفاوتی دارند و برخلاف تصور عموم، الزاما باهوش نیستند.

4- تیک عصبی

تیک، یکی دیگر از اختلالات کودکان است. در این مشکل رفتاری کودک یک حرکت یا صدایی را به صورت ناگهانی به صورت کلیشه ای و غیر موزون انجام می دهد. این کودک نمی تواند در مقابل انجام این حرکت مقاومت کند.

بنابراین هر چقدر هم که زمان آن را به تاخیر بیندازد، باز هم زمانی که دچار فشار عصبی می شود، این کار را انجام می دهد.

تیک می تواند به دو صورت تیک ساده یا تیک مرکب باشد:

1. تیک ساده مانند پلک زدن، حرکت گردن، درآوردن شکلک و…
2. تیک مرکب ترکیبی از رفتارها است. مثلا: حرکات بیانگر چهره ای، لمس کردن، تکرار کلمات یا عبارات، هرزه گویی و…

5- اوتیسم

اوتیسم، یک اختلال روانی در کودکان است، که طبقه های مختلفی دارد و راه های درمان آن نیز متعدد است.

برخی از کودکانی که دارای این اختلال هستند، دارای عقب ماندگی ذهنی و نقایص زبانی هستند و رفتارهای کلیشه ای از خود بروز می دهند. این کودکان از حضور در جمع خودداری می کنند.

6- فوبیا

ممکن است که کودک یک ترس دایمی و آشکار از اشیاء یا شرایط خاص داشته باشد. این کودک به دلیل پیش بینی آسیب دیدن در موقعیت خاص یا در مواجه با شی خاص دچار استرس و اضطراب می شود.

در این شرایط کودک  از خود بی قراری نشان می دهد و با گریه و چسبیدن به والدین سعی می کند خود را آرام کند. اگر این ترس اختلالی در زندگی کودک ایجاد نکند نمی توان گفت فوبیا است.

7- آتش افروزی

در مواردی نادر کودک مبتلا به مشکل رفتاری، به عمد سعی در درست کردن آتش می کند. او تمایل دارد که با این روش، برانگیختگی عاطفی یا خشم خود را تخلیه کند و با این کار به لذت یا تسکین می رسد.

این کودک از این کار هیچ قصد انتقام جویی ندارد و تنها به لذت بردن و تسکین فکر می کند.

8- دزدی

برخی دیگر از کودکانی که مشکلات رفتاری دارند، دست به دزدی می زنند. این افراد شاید چیزهایی را بدزدند که به هیچ دردشان نمی خورد و یا ارزش مالی بسیار پایین دارد. معمولا این کودکان قبل از انجام دزدی دچار تنش شدید می شوند که بعد از انجام دزدی این تنش به رضایت تبدیل می شود.

این کودک دزدی را برای انتقام جویی، نیاز مالی یا خشم انجام نمی دهد، بلکه می خواهد از این کار لذت ببرد. بعد از مدتی کوتاهی نیز ممکن است این شی دزدیده شده را دور بیندازد.

9- اختلال انفجاری متناوب

در این اختلال رفتاری ممکن است که کودک در دوره های زمانی خاصی از خود پرخاشگری های شدید نشان دهد. این پرخاشگری می تواند نسبت به انسان ها، حیوانات و یا اشیاء باشد. شدت این پرخاشگری ها در نوسان بوده و با عامل و محرک استرس زا متناسب نیست.

این پرخاشگری ها بدون برنامه ریزی قبلی است و کمتر از 30 دقیقه طول می کشد. این کودک بیشتر از دیگران آشفته می شود.

10- خجالتی بودن

خجالتی بودن یکی دیگر از اختلالات رفتاری در کودکان دبستانی است. این کودکان معمولا ساکت و آرام هستند. زمانی که می خواهند حرف بزنند، بسیار آرام صحبت می کنند. از خطر دوری می کنند. دوستان کمی دارند و از روبرو شدن با مردم واهمه دارند.

یکی از دلایل خجالتی بودن کودکان را می توان در کمال گرایی والدین جستجو کرد. این کودکان در مقایسه شدن ها و انتقادهای زیاد و خشن دچار این اختلال می شوند.

11- ترسو بودن

برخی از کودکان به صورت ناگهانی مضطرب و نگران می شوند. این در حالی است که در مواقع دیگر آرام و ساکت هستند. به اخلاقیات بسیار توجه می کنند و از آسیب رساندن به دیگران می ترسند.

ممکن است والدین این کودکان ترسو و محافظه کار باشد و یا تنبیه و تهدید زیاد باعث شده باشد که کودک دچار این مشکل رفتاری شود.

12- آب زیر کاه بودن

کودکان آب زیر کاه معمولا کاری می کنند تا زمینه تنبیه دوستانشان را ایجاد کنند. این کودکان در بیشتر حالت مظلوم نمایی کرده و خود را بی گناه نشان می دهند؛ اما از گوشه چشم رفتار اطرافیان را تحت نظر دارند.

این کودکان معمولا شکست های زیادی را در زندگی تجربه کرده اند و البته ممکن است به علت فقر عاطفی و یا سخت گیری های والدین دست به چنین کارهایی بزنند.

علل مشکلات رفتاری در کودکان دبستانی

مشکلات رفتاری در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد، که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکلات ژنتیکی، نورولوژیکی و بیوشیمیایی
• مشکلات خانوادگی
• مشکلات فرهنگی و اجتماعی
• تجربه های نا خوشایند و شکست های زیاد

تاثیرات مشکلات رفتاری کودکان در آینده آنها

مشکلات رفتاری کودکان، تاثیرات زیادی در هوش و آینده تحصیلی آنها دارد.

این کودکان دست کم یک سال عقب تر از سایر کودکان به سطح پیشرفت موردنظر می رسند. از طرفی این مشکلات رفتاری باعث مشکلات سازش اجتماعی شده و باعث می شود که کودک به یک درونگرا، برونگرا، مضطرب و یا پرخاشگر باقی بماند.

این کودکان در مورد زبان کند رشد می کنند. رشد زبان آنها ممکن است تاخیر یا اشکال داشته باشد. برخی از این کودکان حرف نمی زنند و یا تنها پژواک گویی دارند.

راه های درمان مشکلات رفتاری در کودکان

درمان این کودکان باید به سرعت بعد از تشخیص انجام شود. هر چقدر این درمان زودتر انجام شود، نتیجه بهتری خواهد داشت.

از درمان های موثر برای این مشکلات رفتاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آموزش والدین
• خانواده درمانی
• درمان شناختی رفتاری CBT
• آموزش اجتماعی
• کنترل خشم
• حمایت تخصصی
• تشویق
• دارودرمانی

سخن آخر

برخی از کودکان به دلایل مختلف رفتارهایی از خود نشان می دهند که باعث آزار دیگران می شود. این مشکلات رفتاری در کودکان مخصوصا بعد از ورود آنها به دبستان، خود را بیشتر نشان می دهد.

بنابراین والدین و اطرافیان باید با تشخیص مشکلات رفتاری کودک، سعی در رفع آن داشته باشند؛ زیرا ممکن است که این مشکلات، در آینده کودک تاثیرات منفی داشته باشد.

ما در این مقاله سعی کردیم تا شما را با مشکلات رفتاری کودکان دبستانی آشنا کنیم. در صورتی که در این مورد به مشاوره و راهنمایی بیشتری نیاز داشته باشید، می توانید با کارشناسان ما در موسسه هم اندیشان در ارتباط باشید.

این موسسه روانشناسان کودک باتجربه ای دارد که می توانند مشکلات کودک شما را شناسایی کرده و راه حل های مفیدی برای رفع آن ها ارائه دهند.

برای دریافت مشاوره تلفنی، می توانید از سراسر کشور  بدون پیش شماره با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

خانواده درمانی چگونه به درمان مشکلات رفتاری کودک کمک می کند؟

خانواده درمانی به اعضای خانواده آموزش می دهد که چگونه با کودک رفتار کنند و در شرایط خاص چگونه رفتار او را کنترل و مدیریت کنند.

فوبیا و ترسو بودن کودک چه تفاوتی با هم دارند؟

فوبیا یک مشکل رفتاری است که کودک از اشیاء، افراد و یا مکان و موقعیت خاصی ترس دارد. این در حالی است که کودک ترسو از انجام کارها و آسیب رساندن به دیگران ترس دارد.