خود تحقیری چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

خودتحقیری یک بیماری روانی است که فرد مبتلا به آن همواره خود را قبول ندارد؛ به مقایسه خود با دیگران پرداخته و نتیجه می گیرد که از همه پایین تر است.

دلایل این بیماری رنج دهنده را می تواند در کودکی فرد جستجو کرد. برخوردهای نادرست، قضاوت های بی اساس و غیرمنطقی می تواند بذر خود تحقیری را در نهاد کودک بکارد. علاوه بر آن، دلایل دیگری برای ایجاد بیماری خود تحقیری وجود دارد که در این مقاله به آن می پردازیم:

خود تحقیری چیست؟

خود تحقیری بیماری است که افراد زیادی در سراسر دنیا با آن مواجه هستند. در این بیماری آن فرد خود و توانایی هایش را دست کم می گیرد و سعی می کند دستاورد هایش را نادیده بگیرد. خود تحقیری می تواند در جنبه فردی یا اجتماعی رخ بدهد.

خود تحقیری ملی

خود تحقیری در ابعاد ملی، پدیده ای است که امروزه در جامعه ایران شاهد آن هستیم.  شاید در شبکه های اجتماعی نوعی از شوخی های با مضمون “فقط یه ایرانی میتونه …(جمله با یک ویژگی تحقیرآمیز تمام می شود)” را دیده باشید. این نوع نوشته ها مصداق خودت حقیری ملی است. هنگامی که خود را با مردمان سایر کشورها مقایسه می کنیم و چشم بر فرهنگ و تمدن شکوهمند کشورمان می بندیم دچار خود تحقیری ملی شده ایم. وای به حال ملتی که خود را باور نداشته باشد.

ریشه های خود تحقیری

خود تحقیری در اثر برخی از عوامل ایجاد می شود که در ادامه به مهمترین آن ها می پردازیم:

•  تعارض درونی

خودتحقیری زمانی ایجاد می شود که فرد دچار کشمکش درونی شود. برای مثال آن قدر پی در پی شکست خورده است که دیگر اعتقادی به خود ندارد یا از عملکرد خود راضی نیست و نتیجه می گیرد که هیچ توانایی ندارد.

• مقایسه خود با سایرین

در برخی موارد فرد با حضور در شبکه های اجتماعی و دیدن پست های افراد دیگر به مقایسه خود با دیگران پرداخته و به این نتیجه می رسد که دیگران برتر از او هستند و این گونه به دام خود تخریبی می افتد در حالی که در شبکه های اجتماعی ما تصویر واقعی افراد را نمی بینیم. آن ها تنها مواردی را که ایده آل و بی نقص هستند را با ما به اشتراک می گذارند.

•  عقده حقارت

عقده حقارت و خود کم بینی می تواند منشا بسیاری از مشکلات از جمله خود تحقیری باشد. فردی که دچار عقده حقارت است عمدتا احساس ناکامی درونی دارد و پیوسته در درون خود حس بی ارزشی می کند. به علت وجود این احساسات منفی دچار افسردگی است و نسبت به افراد موفق حس کینه توزی دارد.

فرد مبتلا به خود تحقیری آن قدر خود را دست کم می گیرد و کارهایش را بی ارزش می داند که سبب می شود افراد به او توهین کنند. این فرد حتی در برابر توهین ها نیز از خود دفاع نمی کند و با این کار اهانت دیگران را تایید می کند.

• نبود عزت نفس

خود کم بینی نقطه مقابل عزت نفس و اعتماد به نفس است. فردی که عزت نفس دارد خود را در هر شرایط و با هر دستاوردی با ارزش می بیند. همچنین فردی که اعتماد به نفس دارد نسبت عملکردش و کارهایی که در آن ها ماهر است خودپنداره ای قوی دارد و با قضاوت دیگران نظرش را در مورد خودش عوض نمی کند.

اما فردی که خودتحقیری دارد تصویرذهنی ضعیفی از خود دارد و همیشه از منبع قدرت شاکی است و قادر به ایجاد رابطه صمیمانه نمی باشد.

• وجود افراد سمی در اطراف فرد

فردی که خودتحقیری دارد ممکن است در اثر تلقین های منفی دیگران در دام خودتحقیری افتاده باشد یا این که دیگران او را با ملاک های ارزش گذاری نادرست قضاوت کرده باشند.

قضاوت های نادرست دیگران در مورد توانمندی ها، چهره و اندام او به خصوص در کودکی این تصور نادرست را در او ایجاد کرده باشد که از دیگران پائین تر است. شکست های پیاپی نیز می تواند حس منفی راجع به توانایی هایش در فرد ایجاد کند.

• روش های درمان خودتحقیری

خودتحقیری نیز مانند بسیاری از بیماری های مربوط به بهداشت روان، قابل درمان است و با روش های زیر و به کمک مشاور می توان آن را درمان کرد:

• تغییر را شروع کنید

بهتر است تغییر را شروع کنید. نگاه تحقیر آمیز را از خود بردارید و به خوبی ها و نقاط مثبت خود چشم بدوزید. در برابر افرادی که در مورد شما قضاوت نادرست انجام می دهند بایستید و به آن ها بگویید که اشتباه می کنند. نگذارید این ناراحتی ها روی هم انباشته شوند؛ با برخورد درست و قاطع با این افراد رفتار بدشان را متوقف کنید.

• عزت نفس خود را تقویت کنید

عزت نفس به معنای دوست داشتن و باارزش دانستن خود است. این حس ارزشمندی در همه ما وجود دارد اما باید تقویت شود. اگر بدانید که باارزش هستید هرگز خود را دست کم نمی گیرید و با دیگران مقایسه نمی کنید. تقویت عزت نفس بهترین درمان برای خودتحقیری است.

• کمک تخصصی بگیرید

اگر نمی توانید به تنهایی مسئله خود تحقیری را حل کنید مشاوره ی فردی در این مورد به شما کمک می کند. یک مشاور باتجربه به شما راهکارهایی می دهد که با استفاده از آن می توانید خودتحقیری را متوقف کرده و لذت ارتقا عزت نفس و زندگی سالم و بدون رنج را تجربه کنید.

• استفاده از شبکه های اجتماعی را محدود کنید

افرادی را که به طور سمی در مورد موفقیت های پوشالی خود صحبت می کنند و نقاب موفقیت بر چهره دارند را دنبال نکنید بلکه افراد موفق واقعی که می توانید از آن ها یاد بگیرید را شناسایی کنید. هر کسی که دنبال کننده زیادی دارد لزوما موفق یا نرمال نیست.

• افراد سمی را شناسایی و با آن ها برخورد کنید

اگر در جمع دوستان یا همکاران فردی را دارید که همیشه از شما ایرادگیری کرده و به ناحق در مورد شما قضاوت می کند را از دایره دوستان خط بزنید و یا اگر نمی توانید از او دوری کنید، باید با او برخورد محکمی داشته باشید.

روش های پیشگیری از خود تحقیری

• برای خود دفتر افتخار تهیه کنید و در آن تمام دستاوردهای کوچک و بزرگ خود را بنویسید.
• تمرینات ارتقا عزت نفس را هر روز انجام دهید.
• در معاشرت های خود دقت کنید.
• به رشد خود اهمیت دهید.
• هرگز در دام مقایسه نیوفتید.

در پایان

در این مقاله در مورد خود تحقیری و منشا آن صحبت کردیم. چنان چه به این بیماری دچار هستید بهترین نوع درمان کمک گرفتن از یک مشاور باتجربه است. شما با مشاوره می توانید ریشه های این خود تحقیری را پیدا کرده و آن را در درون خود درمان کنید.

در این راستا مرکز مشاوره هم اندیشان می تواند مشاوره فردی به شما ارائه دهد که طی آن خود تحقیری را در افراد ریشه یابی و درمان می کند. شما می توانید با خدمات مشاوره تلفنی هم اندیشان در اسرع وقت با روانشناسان باتجربه این مرکز صحبت کرده و مشاوره بگیرید.

برای استفاده از مشاوره تلفنی هم اندیشان با شماره 9099071985 تماس بگیرید و برای درمان خود قدم های اساسی بردارید.

سوالات متداول

عمده ترین ریشه های خود تحقیری چیست؟

ضعف در عزت نفس و خویشتن دوستی، قضاوت نادرست به خصوص در کودکی و مقایسه شدن با دیگران.

بهترین درمان های خود تحقیری چیست؟

تقویت عزت نفس و خود پذیری، دوری از افراد سمی و مشاوره فردی.