بیماری (افسردگی) شیدایی چیست؟

بر طبق آمار وزارت بهداشت ایران، بیش از 30 درصد مردم ایران دچار مشکلات و اختلالات روانی هستند. 21 میلیون نفر، یعنی از هر چهار نفر، یک نفر در ایران از بیماری روانی چه در سطح خفیف، متوسط یا شدید رنج می برد. این آمار جای تامل دارد.

این آمار در جهان حدود 6/3% بوده است. به عبارتی در سال 2013 بر طبق آمارگیری ها 253 میلیون نفر در کل جهان مبتلا به بیماری افسردگی اساسی بوده اند. همچنین تحقیقات مشخص کرده اند که نرخ ابتلای زنان به افسردگی دو برابر مردان می باشد.

باید بدانید که شیدایی و افسردگی دو بیماری روانی متفاوت هستند. برای آشنایی بیشتر با بیماری شیدایی توصیه می کنیم ادامه مطلب را مطالعه بفرمایید.

تفاوت شیدایی و افسردگی

شیدایی یا مانیا (mania) حالتی برعکس افسردگی است که در آن انرژی بیمار بالا می‌باشد. به طور کلی بیمار نشاط زدگی و تحریک پذیری بالایی دارد. فعالیت بیش از حد و خود بزرگ بینی، خلق بالا به صورت شادی، خوش بینی افراطی، بی قراری حرکتی و اشکال در تمرکز و برنامه ریزی های بلند پروازانه و خوشحالی سرایت کننده از دیگر علائم این بیماری است.

خلق بیمار در طول یک روز ممکن است بارها تغییر پیدا کند. ممکن است بیمار صبح مانیک (maniac) و شب افسرده باشد، هرچند که شیدایی مانند افسردگی شدید تغییرات منظمی ندارد.

اختلال افسردگی یا اینگونه بیان می شود که دو مشخصه اصلی آن یعنی حالت افسردگی (خلق پایین) در وضعیت های مختلف و بی حوصلگی و بی علاقگی نسبت به فعالیت های روزانه و مورد علاقه فرد که حداقل دو هفته به طول بینجامد را دارد.

توجه کنید که حالت افسرده بودن و حالت افسردگی را نباید با اختلال افسردگی عمده اشتباه بگیرید. حالت افسردگی گذرا است که ممکن است برای هر فردی پیش بیاید اما اختلال افسردگی یک نوع بیماری روانی می باشد.

حال حالتی را تصور کنید که گاهی روحیات و خلقیات فرد به افسردگی و گاهی به شیدایی متمایل است. در این وضعیت گفته می شود فرد از اختلال دو قطبی با عنوان افسردگی شیدایی رنج می برد.

فردی که دچار اختلال دو قطبی می شود، دچار نوسانات خلقی شدید می باشد. نوسانات در این فرد ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد که فرد را بسیار آزار می دهد و از شرایط عادی زندگی دور می کند.

انواع اختلال دو قطبی

از هر صد نفر یک نفر در طول زندگی خود دچار اختلال دو قطبی می شود. معمولا این اختلالات در سنین نوجوانی اتفاق می افتد.

اختلال دو قطبی به چهار نوع تقسیم می شود:

• نوع اول

دوره های حالت شيدايی بدون درمان بین 3 تا 6 ماه به طول می ‌انجامند و دوره‌ های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند، 6 – 12 ماه ادامه پیدا می کنند. در نوع اول حداقل یک دوره خلق شیدا باید به مدت یک هفته وجود داشته باشد. اکثر بیماران دوره ی افسردگی را هم تجربه می کنند اما گاهی بعضی بیماران فقط با حالت شیدایی رو به رو می شوند.

• نوع دوم

در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شيدايي کم است. این نوع به نام شیدایی خفیف (Hypomania) نامیده می‌ شود.

• نوع سوم اختلال دو قطبی با تناوب سریع

در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده می شود و می تواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.

• نوع چهارم اختلال خلق ادواری

در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما می تواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت می تواند منجر به اختلالات دوقطبی گردد.

علائم بیماری افسردگی-شیدایی چیست؟

با وجود این که ممکن است این علائم را خودتان یا یکی از نزدیکان تان داشته باشد، برای تشخیص بیماری اصلا به حدس و گمان خودتان اکتفا نکنید و این کار را به روانشناس و روان پزشک متخصص بسپارید.

علائم این بیماری به این صورت است:

• داشتن حس و حال زیادی خوب و عالی به صورتی که غیر عادی به نظر برسد.
• تحریک ‌پذیری عصبی غیرعادی و حساس بودن. باعث رفتار های ناهنجار و خشونت آمیز یا بسیار هیجانی بشود.
• به وجود آمدن اختلال در ساعات خواب فرد
• به وجود آمدن اختلال در خورد و خوراک فرد
• داشتن خستگی و بی حالی و عدم اعتماد به نفس در انجام کارها
• احساس درد بدون دلیل خاصی، در واقع به دلیل مشکل ذهنی بیمار در جسم خود نیز احساس بیماری بکند.
• در موارد نادر و حاد ممکن است فرد افسرده معتقد به تفکراتی غلط باشد یا چیزهایی ببیند یا بشنود که دیگران قادر به احساس آن‌ها نیستند.
• خیلی سریع حرف زدن و فکر کردن؛ عجله در تمامی کارها مشخصه ی بارز این بیماری است.
• داشتن اعتماد به نفس زیادی که با تصمیم گیری های خوبی همراه نیست.
• مصرف الکل یا مواد مخدر؛ این بیماران بسیار مستعد درگیری به دخانیات هستند.

نحوه درمان بیماری افسردگی-شیدایی

به محض اینکه متوجه می شوید خودتان یا یکی از نزدیکان تان دچار این اختلال شدید باید روند درمان را آغاز کنید. هرچه از زمان شروع بیماری بگذرد و درمان آغاز نشود مشکلات بیشتری برای فرد بیمار پیش می آید.

راه حل های درمانی بیماران مبتلا به اختلال افسردگی – شیدایی عبارتند از:

• مشاوره
• روان درمانی
• دارو درمانی

درمان با دارو موثر است. دارو درمانی البته فقط برای رساندن بیمار به حالت پایدار و پایا مفید می باشد. پس در کنار دارو درمانی به روان درمانی نیز نیاز است. اگر دارو درمانی براتی مدتی طولانی به تنهایی انجام بشود، روند درمان با شکست مواجه خواهد شد.

مشاوره های درمانی نیز به دو صورت رفتار درمانی شناختی و روان درمانی بین فردی انجام می شود. شوک درمانی نیز روش دیگری برای درمان این بیماران است اما هنگامی از آن استفاده می کنند که روش های قبل سودمند نباشد. در بعضی بیماران که ممکن است به خود آسیب بزنند، علی رغم میل باطنی خود بیمار آنها را بستری می کنند.

در پایان

در رابطه با رفتار با بیماران دارای این اختلال با احتیاط و آرامش برخورد کنید. اگر خودتان دچار این بیماری هستید خودتان را سرزنش نکنید. اولین قدم برای درمان بیماری های روانی پذیرفتن آن هاست. در قدم بعدی باید تصمیم به درمان بگیرید و در مراحل بعدی برای درمان اقدام کنید و ثابت قدم باشید.

اگر این علایم را در خود یا عزیرانتان مشاهده می کنید بهتر است کمک تخصصی بگیرید. مرکز مشاوره هم اندیشان با روانشناسان باتجربه و بیش از ده سال سابقه می توانند به شما در تشخیص و درمان شیدایی و انواع اختلالات روانی کمک کند.

برای مشاوره تلفنی از سراسر ایران بدون پیش شماره با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا با توجه به علائم و نشانه های ذکر شده می توانیم تشخیص بدهیم که بیماری اختلال دو قطبی داریم؟

خیر، تشخیص این بیماری را فقط به روانشناس یا روانپزشک بسپارید.

علل به وجود آمدن بیماری اختلال دو قطبی چیست؟

هنوز به درستی علت این اختلالات مشخص نیست، اما گفته شده مهم ترین عامل آن به صورت ژنتیکی و ارثی می‌باشد. در موارد بعد تر محیط اطراف موثر است.

آیا می توان برای اختلال دو قطبی خود درمانی داشت؟

بله، راهکار هایی برای کنترل این بیماری توسط روانشناسان ارائه می شود. اینکه بیماری خودتان را بپذیرید اولین قدم برای درمان است.

آیا اختلال دو قطبی در کودکان هم اتفاق می افتد؟

خیر، این بیماری پس از بلوغ و در سن جوانی به وجود می ‌آید.