اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) چیست و چه نشانه هایی دارد؟ + نحوه درمان آن

تا به حال برایتان پیش آمده افرادی را ببینید که عقاید عجیب و خرافاتی دارند؟ حرف های غیرمعمولی می زنند و وقوع خیلی از اتفاقات را به خود نسبت می دهند؟

این افراد دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) هستند و نیاز به درمان دارند. از شما دعوت می کنیم با مرکز مشاوره هم اندیشان در ادامه این مطلب همراه شوید تا این نوع اختلال شخصیتی و نحوه درمان آن را بررسی کنیم.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD)

افرادی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (Schizotypal personality disorder) هستند، دنیا را به گونه ای عجیب می بینند؛ آنها وقوع هر گونه حادثه ای را به خود نسبت می دهند.

این افراد خرافاتی، عقاید عجیبی دارند؛ به طوری که از بسیاری از اتفاقات، تفسیرهای اشتباهی دارند و آن را به خود نسبت می دهند.

این افراد می پندارند نیروی ماورایی و جادویی دارند و دیگران توان مقابله با اراده آنها را ندارند. مثلا عواملی مانند سیل یا زلزله به خواست آنها رخ می دهد. در برخی موارد حتی مرگ افراد را هم به خود نسبت می دهند. در تفکر آنها هر رویدادی به آنان ربط دارد.

صحبت های این افراد بسیار غیرمنطقی است؛ چرا که استدلال نادرستی از وقوع حوادث دارند و همه چیز را شخصی سازی می کنند. آنها به دلیل این عقاید خرافی، جذب گروه های جادوگری و فرقه های خاص می شوند.

این افراد روابط کمی دارند و به غیر از نزدیکان با افراد کمی در ارتباط هستند؛ چرا که نمی دانند چگونه با انسان ها ارتباط برقرار کنند؛ نمی دانند یک رابطه چگونه شکل می گیرد و ممکن است از رفتارهای دیگران برداشت های غلطی داشته و نسبت به آنها سوءظن داشته باشند.

این افراد غالبا اضطراب اجتماعی دارند و چون نمی توانند در موقعیت های اجتماعی خاص رفتارهای درستی نشان دهند، ترجیح می دهند دور از اجتماع باشند و هنگامی که در جمع قرار می گیرند بسیار سرد برخورد می کنند.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) چه نشانه هایی دارد؟

فردی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است، علایم زیر را بروز می دهد:

• باورهای عجیب و بی منطق
• رفتار غیرمعمول
• ناراحتی در موقعیت های اجتماعی
• اضطراب شدید اجتماعی
• نداشتن دوست صمیمی
• پاسخ های عاطفی غیرمعمول
• کمبود محبت یا ناتوانی در ابراز محبت
• گفتار عجیب و بعضا نامبهم
• پارانویا

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چه رفتارهایی دارند؟

این افراد علاقه به زندگی انفرادی دارند و در صورتی که اضطراب شدید اجتماعی داشته باشند، به راحتی نمی توانند ارتباط برقرار کنند. این افراد ممکن است دیگران را علت ناراحتی خود در موقعیت های اجتماعی بدانند.

از دیگر رفتار های این افراد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مبتلایان به این اختلال ممکن است لباس های عجیب و غریب بپوشند. (مثلا یک شلوارک با چکمه زمستانی)
• این افراد از نداشتن روابط صمیمی ابراز ناراحتی می کنند؛ در صورتی که رفتارشان با سایرین بسیار سرد است و این طور به نظر می رسد که تمایلی به برقراری ارتباط ندارند.
• به افراد مشکوک هستند و نمی توانند روابط اجتماعی خوبی برقرار کنند. اصولا برقراری ارتباط طبیعی برایشان غیرممکن است؛ فقط زمانی که مجبور باشند، این ارتباط را برقرار می کنند.
• افراد مبتلا به اسکیزوتایپال روان پریش نیستند. (در روان پریشی علایم هذیان و از دست دادن ارتباط با واقعیت مشاهده می شود.)

افراد مبتلا به اسکیزوتایپال در ازدواج چگونه هستند؟

رفتار این افراد پس از ازدواج نیز تغییری نمی کند و دچار مشکلات زیر می شوند:

• در رابطه عاطفی به خوبی عمل نمی کنند؛ چرا که مهارت ارتباطی بسیار پایینی دارند و نمی توانند به نیازهای عاطفی همسرشان پی ببرند.
• در پیدا کردن شغل و مسائل مالی نیز ضعیف هستند؛ چرا که نمی توانند با مردم ارتباط خوبی بگیرند.
• به دیگران بی اعتماد هستند و ممکن است هر گونه رفتاری را کنایه و توهین تلقی کنند.
• احساس طرد شدگی دارند و در معرض افسردگی هستند. با کوچکترین رفتار بدی از سوی نامزدشان، احساس بی ارزشی کرده و از او دوری می کنند.

علل بروز اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD)

این نوع اختلال شخصیتی از زمان کودکی فرد ناشی می شود و نوع نگاه کودک و درک او از جهان خارج و نحوه ارتباط با دیگران به شکل گیری این اختلال کمک می کند. عوامل محیطی از جمله نحوه برخورد خانواده با کودک نیز در بروز این اختلال نقش دارد.

هنگامی که فرد دوران کودکی را پشت سر می گذارد، در اثر تعامل با دیگران و دریافت نشانه های اجتماعی و تفسیر آنها ارتباط را می آموزد. در صورتی که این سیستم دچار مشکل باشد، فرد دچار این اختلال شخصیتی می شود.

عواملی که در بروز این اختلال در کودکی نقش دارند، عبارتند از:

• بی توجهی ضربه روحی
• فشار
• سوءاستفاده
• داشتن والدینی که به لحاظ احساسی جدا هستند.

کودکی که اختلال اسکیزوتایپال دارد، علایم زیر را از خود بروز می دهد:

• رابطه کودک با هم سن و سال هایش ضعیف است.
• در فعالیت های گروهی کمتر شرکت می کند.
• کودک احساس اضطراب اجتماعی و انزوا دارد.
• حساس است.
• نامفهوم صحبت می کند.
• افکار و خیالات عجیب دارد.

باید خاطر نشان کرد که برخی نیز عوامل ژنتیکی را عامل این اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال می دانند.

تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

پزشک معالج در ابتدا سوالاتی در رابطه با شرایط بدنی بیمار می پرسد، سپس سابقه این اختلال را در خانواده فرد بررسی می کند.

ممکن است پزشک برای تشخیص بهتر بیمار را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع دهد و با استفاده از نظرات او درمان را شروع کند.

پزشک مربوطه، سوالات زیر را از بیمار می پرسد:

• این علایم از چه زمانی شروع شد؟
• این علایم بر زندگی شما چه تاثیری دارد؟
• در موقعیت های اجتماعی چه احساسی دارید؟
• خانواده شما چه نظری در مورد شما دارد؟
• آیا به فکر آسیب رساندن به خود یا دیگران افتاده اید؟
• در مورد تجربیات دوران مدرسه سوالاتی می پرسد؟
• تجربیات محیط کاری را بررسی می کند؟
• در مورد تجربیات دوران کودکی از بیمار سوال می پرسد؟

درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD)

اگر پزشک این اختلال را تشخیص داد، ممکن است داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی برای بیمار تجویز کند تا علایم کمتر شود.

باید اشاره کرد که این اختلال داروی خاصی ندارد. بسیاری از افرادی که به دلیل سایر مشکلات مرتبط با اسکیزوتایپال از جمله پارانویا به پزشک مراجعه می کنند، در خلال شرح حال، این اختلال در آنها تشخیص داده می شود.

در ادامه به توضیح انواع درمان هایی که برای اختلال شخصیت اسکیزوتایپال استفاده می شود، می پردازیم.

• خانواده درمانی

برای افرادی که مبتلا به این نوع اختلال هستند، خانواده درمانی می تواند مفید باشد. مورد حمایت خانواده بودن و بهبود ارتباط با اعضای خانواده، می تواند کمک زیادی به این افراد بکند.

• روان درمانی

روان شناس می تواند با استفاده از روان درمانی یا گفتار درمانی، نحوه برقراری روابط اجتماعی را به فرد بیاموزد. همزمان با آن مهارت های اجتماعی نیز به او آموزش داده می شود تا در موقعیت های مختلف اجتماعی احساس راحتی کرده و بتواند به درستی رفتار کند.

• شناخت درمانی رفتاری

این نوع درمان می تواند به بیمار کمک کند تا برخی رفتارهای مرتبط با شرایط را بهتر کنترل کند و در موقعیت های اجتماعی رفتار بهتری داشته باشد. همچنین به نشانه های اجتماعی خوب پاسخ دهد؛ افکار و باورهای غیر معمول را عوض کنند و باورهای درست و معقول را جایگزین باورهای خرافی کنند و تفکرات او را اصلاح کنند.

• طرح واره درمانی

برخی از درمانگر ها معتقدند با طرحواره درمانی این اختلال درمان می یابد. تله های روانی مرتبط با این اختلال شامل تله های آسیب اجتماعی، طرد شدگی و بی اعتمادی است. که یک طرحواره درمانگر بر روی این تله ها کار کرده و به بیمار کمک می کند تا مشکلات خود را حل کرده و درمان شود.

درمان اختلال اسکیزوتایپال در بلندمدت

اسکیزوتایپال یک اختلال مزمن است و باید پروسه درمانی به صورت مادام العمر ادامه داشته باشد. در طولانی مدت به شدت علایم و نحوه جواب دهی به درمان بستگی دارد. بیمار اگر به موقع درمان شود، شانس موفقیت زیادی دارد.

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال (STPD) در معرض چه بیماری هایی هستند؟

افرادی که به این اختلال دچار هستند، در معرض خطر بیماری های زیر قرار دارند:

• روان گسیختگی
• انواع دیگر اختلالات شخصیتی
• افسردگی
• اضطراب
• مشکل اعتیاد
• اقدام به خودکشی
• دوره های روان پریشی (در صورت مواجهه با استرس)
• مشکلات روابط اجتماعی، کاری و مدرسه

تفاوت شخصیت اسکیزوتایپال با اسکیزوفرنی

چون در بیماری روانی اسکیزوفرنی فرد ارتباطش را با واقعیت از دست می دهد، این اختلال به راحتی می تواند با شخصیت اسکیزوفرنی اشتباه گرفته شود.

در صورتی که اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است دوره های کوتاه روان پریشی را تجربه کند، که این دوره ها به اندازه دوره های اسکیزوفرنی طولانی نیست.

سخن آخر

در اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال (Schizotypal personality disorder)، فرد دارای عقاید خرافی و غیرمنطقی است و از تمام اتفاقات برداشت شخصی دارد؛ فکر می کند دارای قدرت ماورایی است و مردم در برابر آن از خود اراده ای ندارند.

این افراد به دلیل اضطراب اجتماعی، قادر به برقراری ارتباط نیستند و به سوی افسردگی پیش می روند و اغلب علایم افسردگی را از خود نشان می دهند.

با این که اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یک بیماری مزمن است، اما دارو می تواند در کاهش علایم آن موثر باشد و در ایجاد روابط می تواند به او کمک کند.

برخی از درمانگرها معتقدند با استفاده از طرحواره درمانی قادر به درمان این اختلال هستند. یک پزشک در کنار روان پزشک می تواند به تشخیص و درمان این بیماری کمک کند.

از آن جایی که بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوتایپال به افسردگی مبتلا می شوند و خطر خودکشی در آنها وجود دارد، کمک گرفتن از یک روانشناس می تواند بسیار ضروری باشد. اگر خود یا یکی از اعضای خانواده‌تان به این اختلال دچار شده باشد، مراجعه به روانشناس بسیار حیاتی است.

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان این علایم را دارید، می توانید به مرکز مشاوره هم اندیشان مراجعه کنید. این مرکز با دارا بودن مشاورانی با تجربه، به شما در تشخیص و درمان انواع اختلالات روانشناختی کمک می کند.

برای دریافت مشاوره تلفنی، می توانید از سراسر کشور بدون پیش شماره با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) با چه تخصصی می تواند درمان شود؟

پزشک در کنار تشخیص های روانپزشک می تواند بیمار را درمان کند. طرحواره درمانگر نیز می تواند به درمان بیماران این اختلال کمک کند.

افرادی که دچار اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال (STPD) هستند چه خطراتی آن ها را تهدید می کند؟

روان گسیختگی، انواع دیگر اختلالات شخصیتی، افسردگی، اضطراب، مشکل اعتیاد، اقدام به خودکشی، دوره های روان پریشی، مشکلات روابط اجتماعی، کاری و مدرسه

درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) به چند صورت ممکن است؟

درمان دارویی، رفتار درمانی، خانواده درمانی و شناخت درمانی – رفتاری

علایم کودکی که اختلال اسکیزوتایپال (STPD) دارد؟

ضعف در ارتباط با همسالان، ضعف در فعالیت های گروهی، اضطراب اجتماعی، حساس بودن، تفکرات عجیب، سخنان نامفهوم

چه عواملی باعث بروز اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (STPD) در کودکی می شوند؟

فشار، بی توجهی ضربه روحی، سوء استفاده، والدینی که به لحاظ احساسی جدا هستند.

چه طرحواره هایی در بروز اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال (STPD) نقش دارد؟

طرد اجتماعی، آسیب پذیری، بی اعتمادی