هیپنوتراپی (Hypnotherapy) چیست و کاربرد آن – به زبان ساده

احتمالا واژه هیپنوتیزم را شنیده اید یا در فیلم ها دیده اید که یک روانشناس با تکان دادن ساعتی، فردی را به خواب مصنوعی می برد. اما واقعا هیپنوتیزم چیست و چه تفاوتی با هیپنوتراپی دارد؟

هیپنوتیزم خواب مصنوعی و خلسه عمیقی است که می تواند فواید درمانی هم داشته باشد. این خاصیت می تواند در درمان اضطراب و درد استفاده شود یا طبق تحقیق روانشناسان، علایم زوال عقلی را کاهش دهد.

برای آشنایی با روش هیپنوتراپی و مراحل انجام آن، توصیه می کنیم خواندن ادامه این مقاله را از دست ندهید و با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.

هیپنوتراپی چیست؟

هیپنوتراپی (Hypnotherapy) به معنای درمان با هیپنوتیزم است. این روش درمانی برای بیماری هایی مانند اختلالات روانشناختی، تغییر سبک زندگی و عادت های مخربی که با روش های عادی ترک عادت از بین نرفته اند، استفاده می شود.

از هیپنوتیزم برای درمان افسردگی، اضطراب، درد و کاهش وزن نیز استفاده می شود.

در این روش هیپنوتراپیست یا متخصص هیپنوتراپی، با تصویرسازی ذهنی و تکرار کلمات مختلف، در جهت درمان فرد سعی می کند به ضمیر ناخودآگاه او دسترسی پیدا کرده و عادات جدیدی در ذهن فرد جایگزین کند.

همان طور که می دانید ذهن انسان به دو بخش خودآگاه و ناخودآگاه تقسیم می شود. قسمت خودآگاه مسئول اعمال و افکار آگاهانه ما هست.

ضمیر ناخودآگاه مرکز فرماندهی بدن است و بسیاری از عادات و رفتارها از آنجا فرمان می گیرد. پس اگر به ناخودآگاه دسترسی پیدا کنیم، می توانیم برنامه ریزی آن را عوض کرده و موانع ذهنی را حل کنیم، عادات بد را تغییر داده و عادات جدید را جایگزین آنها کنیم.

هیپنوتراپی چگونه انجام می شود؟

قبل از هیپنوتیزم، ذهن و بدن بیمار آرام می شود تا دسترسی به ضمیر ناخودآگاه راحت شود؛ سپس تمریناتی داده می شود که تمرکز فرد را افزایش دهد.

بعد از آن، عوامل تنش زا کم شده و تنفس فرد آرام می شود و پس از آن هیپنوتراپیست دلایل اصلی بیماری را تشخیص می دهد و با القای راه حل پیشنهادی به فرد کمک می کند تا باورهای خود را تغییر داده و به زندگی نرمال برگردد.

برای اثربخشی هیپنوتراپی، تکرار و تمرین بسیار ضروری است؛ به این معنا که جلسات باید ادامه دار باشد.

کاربرد هیپنوتراپی

در هیپنوتراپی با دسترسی به ضمیر ناخودآگاه ریشه بسیاری از بیماری ها و اختلالات روانی بررسی شده و حل و فصل می شود تا فرد زندگی نرمالی را تجربه کند.

در ادامه به برخی از کاربردهای هیپنوتراپی می پردازیم:

• شخصیتی

افزایش عزت نفس، تمرکز، اراده و پشتکار در کارهای دشوار، تقویت حافظه، پیشرفت در عادات جدید، موفقیت شغلی، آرامش فردی، ترک سیگار، رها شدن از دام اعتیاد، آرامش روان، رهایی از خاطرات ناخوشایند، جایگزینی عادات خوب، مدیریت غذا خوردن و حذف پرخوری، ترک عادت هایی مثل ناخن جویدن و یا مکیدن انگشت از کاربردهای هیپنوتراپی در باب اصلاح مسائل شخصیتی است.

هیپنوتراپی با کنترل عادات بد غذایی می تواند باعث لاغری در افراد شود.

• بیماری

در مبحث بیماری ها کاربردهایی مانند درمان شب ادراری، سردردهای مزمن، اختلالات خواب، اختلالات جنسی، اختلال هیستری، اختلال اضطرابی، وسواس، کنترل درد، بیماری های دندانپزشکی، آماده سازی برای جراحی و زایمان بدون درد دارد.

• ترس ها

ترس از ارتفاع، ترس از پرواز، انواع فوبیا، ترس از صحبت در جمع، ترس از فضای بسته، هراس اجتماعی نمونه هایی از کاربرد درمانی هیپنوتراپی در زمینه ترس ها است.

مراحل انجام هیپنوتراپی

در حالت کلی 4 گام برای درمان با هیپنوتیزم به کار برده می شود، که یک روان درمانگر باتجربه به ترتیب این موارد را انجام می دهد.

گام اول – تشخیص نوع و شدت بیماری

در این مرحله روان درمانگر با بیمار مصاحبه بالینی می کند. تشخیص درست مبنای یک فرآیند درمانی، اثربخش است. بنابراین در جلسه اول درمان شروع نمی شود، بلکه روان درمانگر جوانب کار را بررسی می کند تا بر مشکل فرد اشراف کامل داشته باشد.

این جلسه بسیار مهم است چه بسا هیپنوتراپیست پس از بررسی مشکل فرد به این نتیجه برسد که این مشکل با هیپنوتراپی حل نمی شود و فرد باید از روش درمانی دیگری استفاده کند.

انتظار شروع فرآیند درمان در همان جلسه اول، انتظار معقولی نیست؛ چرا که فرآیند تشخیص، مبنای کار است. هدف هیپنوتراپیست این است که بهترین درمان را در کمترین زمان ارائه دهد پس به روان درمانگر اعتماد کنید و اجازه بدهید او روند درمانی خود را پیش ببرد.

گام 2 – میزان هیپنوتیزم پذیری شما تست می شود

پس از این که هیپنوتراپیست تشخیص داد که هیپنوتراپی می تواند مشکل شما را حل کند، در گام دوم میزان هیپنوتیزم پذیری شما سنجیده می شود. استعداد هیپنوتیزم پذیری افراد متفاوت است و متخصص با با تست های استاندارد این مورد را بررسی می کند.

دقت کنید که یک متخصص باید تمام این مراحل را به صورت حضوری انجام دهد و اگر فردی ادعا کند می تواند شما را هیپنوتیزم کند، ولی این مراحل را طی نکند، نباید به او اعتماد کنید. چرا که ممکن است در کار خود تبحر نداشته یا قصد فریب شما را داشته باشد.

در برخی موارد وقتی بیمار تمرینات قبلی را انجام می دهد و تجربیاتی کسب می کند، برخی از مراحل به خودی خود کوتاه یا حذف می شود.

گام 3 – درمانگر شما را هیپنوتیزم می کند

پس از انجام تست، وقتی هیپنوتراپیست متوجه می شود که شما قابلیت هیپنوتیزم دارید، شما را هیپنوتیزم می کند. هیپنوتیزم و عمیق شدن خلسه می تواند بین 1 الی 5 جلسه طول بکشد که در افراد با هیپنوتیزم پذیری مختلف متفاوت است.

در این مرحله ممکن است هیپنوتراپیست روش درمانی را نیز همزمان اعمال کند.

گام 4 – هیپنوتراپیست فرآیند درمان را حالت خلسه هیپنوتیزمی شروع می کند

پس از این که فرد مرحله 3 را پشت سر گذاشت، وارد خلسه هیپنوتیزمی شده و روند درمان آغاز می شود. در این مرحله هیپنوتراپیست یکی از روش های استاندارد درمانی را انتخاب کرده و با آن مشکل فرد را حل می کند.

این قسمت مرحله اصلی درمان بوده و بیشترین زمان درمان در این مرحله صرف می شود. هیپنوتیزم به خودی خود اثر درمانی ندارد و باید همراه با روش های استاندارد درمانی مورد استفاده قرار بگیرد تا بتواند تاثیرات درمانی بر فرد بگذارد.

در پایان این مرحله، روان درمان گر به فرد کمک می کند از حالت خلسه بیرون بیاید و به حالت عادی بازگردد.

توجه: اگر درمانگر به اصول روان درمانی مسلط نبوده و یا نتواند راه حل مناسبی را انتخاب کند. حتی اگر در هیپنوتیزم هم مهارت بالایی داشته باشد، باز هم قادر به حل مشکل شما نخواهد شد.

به یاد داشته باشید که فرآیند درمان فقط تلقین نیست. در طی جلسات، مشکلات فرد از ریشه بررسی می شود و روان درمانگر برای آنها راه حل علمی و استاندار در نظر می گیرد.

بنابراین هیپنوتراپیست حتما باید روان درمانگر باتجربه ای باشد؛ در غیر این صورت جلسه محدود به تلقینات ساده ای می شود که اثر پایداری ندارد و نمی تواند مشکلات روانشناختی فرد را حل کند.

انواع هیپنوتراپی چیست؟

انواع مختلف هیپنوتراپی شامل موارد زیر است:

• هیپنو روان درمانی

این روش ترکیبی از هیپنوتیزم و نظریه های روان درمانی است، که تمرکز آن بر لحظه حال و حل مشکلات مراجعه کننده است. در این روش با به کار بردن راهکارهای روان شناختی، فرآیند درمان به کمک پرسش و پاسخ به پیش برده شده و برای مشکلات فرد راه حل در نظر گرفته می شود.

• هیپنوتراپی اریکسونی

میلتون اریکسون، مبدع این روش است و معتقد است با تلقین در حالت خواب مصنوعی، هیپنوتیزم و بیداری می توان روی فرد تاثیرات مثبت ایجاد کرد. در این روش هیپنوتراپیست با داستان سرایی روی ذهن فرد تاثیر می گذارد و ذهن او را برای تغییر آماده می کند.

• هیپنوآنالیز

هدف اصلی درمانگر در این روش، یافتن دلایل و ریشه مشکلات فرد است. وقتی این دلایل از طریق هیپنوتیزم شناخته شد، راه حل های مناسب داده می شود.

• هیپنوتراپی شناختی

هیپنوتراپی شناختی در درمان اختلالات افسردگی، اضطراب و ترس کاربرد دارد. هدف اصلی این روش تغییر و تاثیرگذاری روی ناخودآگاه برای درک و آگاهی از واقعیت ها و اتفاقات است.

چه انتظاراتی باید از هیپنوتراپی داشته باشیم؟

هیپنوتراپی جایگزین درمان های دارویی و پزشکی برای بیماری های جسمی نیست. بلکه به عنوان مکملی در کنار سایر درمان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

درمانگر شرایط بهبود بیماری را فراهم می کند و بیمار را در شرایط بهتری قرار می دهد. اما در ابتدا هیپنوتراپیست باید تشخیص دهد که مشکل با هیپنوتراپی قابل حل است یا نه.

در حین هیپنوتراپی نباید فرد درمان های دارویی خود را قطع کند؛ چراکه هیپنوتراپی به تنهایی درمان بیماری نیست.

خطرات احتمالی هیپنوتراپی

هیپنوتراپی برای بسیاری از افراد بی خطر است؛ اما ممکن است در موارد نادری برخی افراد واکنش های خاصی از خود نشان دهند.

خطرات احتمالی هیپنوتراپی عبارتند از:

• سرگیجه
• سردرد
• خواب آلودگی
• استرس
• اضطراب
• ایجاد حافظه کاذب

نکته 1: افراد مبتلا به اختلال هذیان باید موضوع را با روان درمان گر در میان بگذارند.

نکته 2: افرادی که تحت تاثیر الکل و مواد مخدر هستند نباید تحت هیپنوتراپی قرار بگیرند.

هیپنوتراپیست کیست؟

هیپنوتراپیست یک روان درمانگر است که می تواند مشکلات و اختلالات روانی را که با روش های عادی حل نمی شود، با هیپنوتراپی حل کند. او دوره ها و تکنیک های هیپنوتراپی را آموزش دیده و به آن مسلط است و مدارک و مجوز های لازم را کسب کرده است.

برای اخذ مجوز هیپنوتراپی، فرد حتما باید تحصیلات مرتبط با روانشناسی داشته باشد و از نظریه ها و روش های روان درمانی آگاهی داشته باشد.

باورهای غلط در مورد هیپنوتراپی

باورهای غلط بسیاری در بین مردم رایج است که در ادامه به برخی از آنها می پردازیم:

• ‌پس از خروج از حالت هیپنوتیزم، هیچ چیز به خاطر نمی ماند.
• با کمک هیپنوتیزم افراد تمام جزئیات موقعیت های منفی را بیان می کنند.
• فردی می تواند بر خلاف میل باطنی شما را هیپنوتیزم کند.
• در جریان هیپنوتیزم روان درمانگر بر رفتار شما مسلط است و می تواند شما را به انجام کاری مجبور کند.
• هیپنوتیزم می تواند شما را با استعداد کند.
• ممکن است متخصص هیپنوتیزم پس از اتمام فرآیند نتواند شما را بیدار کند.
• فرد در هیپنوتیزم چیزی نمی شنود یا حس نمی کند.
• متخصص می تواند در عرض چند ثانیه شما را هیپنوتیزم کند.
• با هیپنوتراپی هر مشکلی حل می شود.
• هیپنوتراپیست، یک فرد با توانایی های خاص است.
• مشکل افراد با هیپنوتراپی در عرض یک جلسه حل می شود.

سخن آخر

هیپنوتراپی (Hypnotherapy) نوعی روش درمان است که با استفاده از هیپنوتیزم انجام می شود. با این روش اختلالات روانشناختی ریشه یابی شده و درمان می گردد.

بسیاری از بیماری ها از جمله اختلالات اضطرابی، وسواس، فوبیا و افسردگی می تواند با هیپنوتراپی درمان شود. علاوه بر آن در کنار درمان دارویی می تواند مکملی برای درمان برخی از بیماری های جسمی نیز استفاده شود.

یک روان درمان گر با استفاده از تجسم ذهنی و به کار بردن عبارات، راه حل درمانی را به بیمار تلقین می کند.

اگر دچار برخی عادت ها هستید که روش های عادی درمان برای شما جوابگو و اثربخش نیست و یا می خواهید از درمان های خود به سرعت نتیجه بگیرید، می توانید با مرکز مشاوره هم اندیشان تماس بگیرید. این مرکز با دارا بودن روانشناسان باتجربه به سوالات شما در این مورد پاسخ می دهد.

برای مشاوره تلفنی با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

هیپنوتراپی با مدیتیشن چه تفاوتی دارد؟

در هیپنوتراپی بدن فرد آرام می گیرد و سپس روان درمانگر با استفاده از تلقین و تصاویر ذهنی به ناخودآگاه فرد دسترسی پیدا کرده و تلقینات درمانی لازم را به او می دهد. در حالی که در مدیتیشن فرد به آرام سازی بدن خود پرداخته و سکون را تجربه می کند و بدون هیچ هدف تلقینی یا درمانی.

هیپنوتراپی چگونه انجام می شود؟

در 4 مرحله انجام می شود: تشخیص نوع و شدت بیماری – تست هیپنوتیزم پذیری – هیپنوتیزم – شروع فرآیند درمان

هیپنوتراپی برای درمان چه بیماری هایی استفاده می شود؟

در درمان بسیاری از اختلالات از جمله وسواس اضطراب، هیستری، جنسی، ترس ها و فوبیاهای مختلف و در بسیاری از بیماری ها به عنوان مکمل در کنار درمان های دارویی استفاده می شود. هیپنوتراپی در ایجاد عادت های جدید و تقویت حافظه و اراده و پشتکار نیز به کار می رود.

درمان مشکل با هیپنوتیزم چند جلسه طول می کشد؟

مراحل تشخیص و تست هیپنوتیزم پذیری و هیپنوتیزم بسته به افراد مختلف می تواند بین 1 الی 5 جلسه طول بکشد و مرحله آخر که درمان است، نسبت به نوع و شدت درمان ممکن است بین 1 تا 30 جلسه طول بکشد.

چه کسانی می توانند هیپنوتراپی انجام دهند؟

روانشناس، روان درمانگر و افرادی که در حوزه روانشناسی تحصیل کرده اند و دوره مخصوص دیده اند و مجوز این کار را دارند، می توانند هیپنوتراپی انجام دهند.

چه افرادی نباید تحت هیپنوتراپی قرار بگیرند؟

افرادی که تحت تأثیر الکل و مواد مخدر هستند نباید هیپنوتراپی شوند.