تربیت فرزند – کاربردی ترین نکات برای تربیت کودک که هر پدر و مادری باید بداند

آیا تا به حال با خودتان فکر کردید که اهمیت تربیت فرزندان در چیست؟ اصلا مفهوم تربیت فرزند چیست؟ یا چگونه فرزندان خود را تربیت کنیم؟

اگرچه پاسخ به این سوالات آسان به نظر می رسد، اما این موضوعی واقعا پیچیده است. زیرا کودک در حال رشد مثل تکه ای خمیر است، که والدین نقش بسیار مهمی در شکل دهی به این خمیر خام دارند.

در واقع مغز کودک در حال رشد و تکامل است و سعی دارد خودش را به دنیا متصل کند، و این به والدین بستگی دارد که بهترین دنیا را برای کودکشان بسازند.

از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید تا به بپردازیم به کاربردی ترین نکات برای تربیت کودک که هر پدر و مادری باید بداند.

تربیت فرزند از نظر روانشناسی

یکی از گسترده ترین و مهم ترین شاخه های علم روانشناسی، مربوط به روانشناسی کودک است. در واقع روانشناسی کودک به تمام مسائل مربوط به کودکان از جمله تربیت فرزند می پردازد.

این علم با بررسی تمام عوامل درگیر در تربیت فرزند، مانند عوامل محیطی، ژنتیکی، جنسیت، آداب و رسوم و… به والدین کمک می کند تا پدر و مادر بهتری باشند و در امر تربیت فرزند موفق تر عمل کنند.

در واقع روانشناسی کودک، عنوان می کند که رشد و تربیت صحیح کودک، همان چیزی است که در شکل گیری یک شخصیت سالم و اجتماعی اثر دارد. به همین دلیل است که روانشناسان و مشاوران کودک به کمک والدین آمده اند.

تربیت فرزند از چه زمانی شروع می شود؟

همه ما به عنوان والدین، هدف خود را بر این می گذاریم که هر کاری که می توانیم برای بهبود زندگی فرزندانمان انجام دهیم. ما کتاب های فرزند پروری را می خوانیم، درباره موضوعات مختلف تحقیق می کنیم، اما سوال اساسی که وجود دارد این است که تربیت فرزند از چه سنی شروع می شود؟

در حالی که هیچ دو کودکی دقیقاً در یک جدول زمانی رشد نمی کنند، دوره های زمانی حساسی وجود دارد که در آن به نقاط عطف رشدی اصلی می رسیم. یکی از حساس ترین دوره های زمانی در رشد و یادگیری کودک، از بدو تولد تا پنج سالگی است.

پنج سال اول رشد کودک به طرق مختلف برای سلامتی، رفاه و مسیر کلی زندگی آنها بسیار مهم است.

خوشبختانه، کارهای زیادی وجود دارد که والدین می توانند برای کمک به رشد و تکامل فرزندشان انجام دهند که در ادامه برخی از آنها را مطرح می کنیم.

روش تربیت فرزند

بر اساس سال ها تحقیق در علوم اعصاب و روان شناسی، چند روش تربیت فرزند وجود دارد که به شما کمک می کند، تربیت فرزند خود را موفق در پیش بگیرید که در ادامه آنها را شرح داده ایم.

1- باغبان باشید نه نجار

نجار ها چوب را به شکل دلخواه خود تراش می دهند، اما باغبان ها با پرورش منظره ای حاصلخیز به رشد خود به خود محصولشان کمک می کنند.

به همین ترتیب، والدین می توانند فرزند خود را به شکلی خاص، مثلاً یک نوازنده ویولن، تجسم کنند. یا می توانند محیطی را فراهم کنند که زمینه برای رشد سالم در هر جهتی که کودک می خواهد فراهم باشد.

در واقع مثل یک باغبان خوب، هنگامی که متوجه شدید که چه نوع گیاهی را پرورش می دهید و به عبارتی فرزندتان چه چیزهایی را دوست دارد، آنگاه می توانید “شرایط لازم را تنظیم کنید” تا ریشه دهد و شکوفا شود.

2- با فرزندتان صحبت کنید

یادتان باشد که تربیت کودک از بدو تولد آغاز می شود. زیرا تحقیقات نشان می دهد که حتی زمانی که کودکان فقط چند ماهه هستند و معانی کلمات را درک نمی کنند، مغز آنها همچنان از آن ها استفاده می کند.

این یک زمینه برای یادگیری بعدی ایجاد می کند. بنابراین هر چه تعداد کلمات بیشتری بشنوند، تأثیر آن بیشتر است و درک مطلب بهتری خواهند داشت.

آموزش “کلمات احساسی” (یعنی غم، خوشحالی، ناامیدی) به کودکان بسیار مفید است؛ زیرا هرچه بیشتر بدانند، می توانند انعطاف پذیر تر عمل کنند.

3- سعی کنید مسائل را برای فرزندتان توضیح دهید

وقتی کودک شما دائماً می پرسد “چرا؟” این می تواند خسته کننده باشد. اما وقتی چیزی را برای او توضیح می دهید، چیزی جدید و بدیع برایش خلق کرده اید. همچنین توجه داشته باشید که از پاسخ دادن به سؤالات «چرا» با جملاتی مثل: «چون من گفتم» خودداری کنید.

کودکانی که دلایل رفتاری خاص را درک می کنند، می توانند به طور موثرتری اعمال خود را تنظیم کنند.

اگر تنها چیزی که آنها می دانند این است که «نباید همه کلوچه ها را بخورم، زیرا مادرم این طور به من گفته است، و من به دردسر می افتم»، این استدلال ممکن است زمانی که والدین حضور ندارند کمکی نکند.

بهتر است کودک بفهمد “من نباید همه کلوچه ها را بخورم، زیرا معده درد می گیرم و برادر و خواهرم هم دیگر کلوچه ای برای خوردن ندارند.” این استدلال به کودک شما کمک می کند تا عواقب اعمال خود را درک کند و حس همدلی را در خود تقویت می کند.

4- اتفاقات را توصیف کنید، نه کودک را

وقتی پسرتان به سر دخترتان فریاد می زند، او را «پسر بد» خطاب نکنید. بلکه دقیقا عنوان کنید که «از داد زدن سر خواهرت دست بردار؛ زیرا این کار تو و او را آزار می دهد و باعث می شود که او احساس ناراحتی کند.»

همین قانون برای تمجید نیز صادق است؛ دخترتان را «دختر خوب» خطاب نکنید. در عوض، در مورد اعمال او اظهار نظر کنید که مثلا “تو کار خوبی کردی که برادرت را بخشیدی.”

این نوع جمله بندی به مغز او کمک می کند تا مفاهیم مفیدتری در مورد رفتار خود بسازد.

5- به فرزندان خود کمک کنید تا از شما تقلید کنند

آیا توجه کرده اید که چگونه برخی از کارهایی که به نظر شما کار است (مانند تمیز کردن خانه یا باغبانی و…) می تواند برای کودک بازی باشد؟

کودکان به طور طبیعی با تماشا کردن، بازی کردن و مهمتر از همه با کپی کردن از بزرگسالان یاد می گیرند.

این یک روش کارآمد برای یادگیری کودکان است و به آنها احساس خوبی می دهد. بنابراین یک جارو کوچک یا بیل باغچه یا یک ماشین چمن زنی اسباب بازی به آن ها بدهید و بگذارید در کنار شما باشند.

6- کودکان را در تماس با افراد زیادی قرار دهید

یکی از نکات کلیدی تربیت فرزند، تعیین ارتباطات و تعاملات کودک می باشد.

همواره توصیه می شود که علاوه بر افرادی که ممکن است فرزندان شما به طور معمول با آن ها روبرو شوند، مانند پدربزرگ و مادربزرگ، خاله و عمو، دوستان، بچه های دیگر و… سعی کنید تا آنجا که می توانید آن ها را در تماس با افراد مختلف قرار دهید، به خصوص زمانی که آن ها نوزاد هستند.

طبق تحقیقات، نوزادانی که به طور منظم با گویش ها و زبان‌های مختلف ارتباط برقرار می‌کنند، در یادگیری زبان های دیگر در آینده کمک موفق تر هستند.

نقش مادر در تربیت فرزند

همه ما می دانیم که زندگی والدین با آمدن فرزندشان تغییر می کند.

یک مادر باید به هر نیاز فرزندش رسیدگی کند. اگرچه همه مادران به وظایف خود واقف هستند، اما اگر نقش و مسئولیت خود را به خوبی درک کنند، کار برای مادران آسان تر می شود.

مادر شدن کل زندگی و سبک زندگی را نیز تغییر می دهد. درست از زمانی که باردار می شوید، باید انواع مختلفی از چالش ها و شگفتی ها را تجربه کنید. دانسته یا ندانسته شما مدام کارهای زیادی برای فرزندتان انجام می دهید.

مادر می تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بسزایی داشته باشد؛ او نقش بسیار مهمی برای تقویت رشد کودک دارد.

در ادامه مطلب، برخی از مادران بر کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم. لطفا همچنان با ما همراه باشید.

• قوی ترین پیوند عاطفی با کودک

اگر بخواهیم درباره نقش والدین در تربیت فرزندان صحبت کنیم، باید بگوییم که مادر اولین کسی است که فرزند خود را می شناسد و با او ارتباط برقرار می کند. حتی پس از تولد، مادر اولین مراقب فرزندان خود است.

نحوه تعامل آن ها با کودک در ماه ها و سال های اولیه تأثیر عمیقی بر کودک می گذارد، که در سال های بعد در محیط اجتماعی و عاطفی کودک منعکس خواهد شد.

• ایجاد محیط مناسب برای توسعه مناسب

مادران مسئول محیطی هستند که کودک از همان ابتدا در آن حضور دارد. ایجاد فضای مناسب برای حرکت، خلاقیت و بازی، محیط مناسبی را برای رشد کودک فراهم می کند.

• رشد رفتاری کودک

نکته دیگر در تربیت فرزند پسر و دختر این است که مادر فرزندش را بیشتر از هر کس دیگری می شناسد. بنابراین رشد رفتاری کودک را به دقت مورد بررسی قرار می دهد.

مشاهده کودک و گوش دادن به صدای او، به مادر این تصور را می دهد که در درون او چه می گذرد.

• القای اعتماد و امنیت

مادران می توانند به کودکان بیاموزند که چگونه اعتماد کنند و قابل اعتماد باشند. زمانی که فرزندانتان به شما نیاز دارند، در کنار آن ها باشید و به آنان کمک کنید.

عشق و حمایت بی قید و شرط شما به کودکان کمک می کند تا احساس امنیت داشته باشند.

• حفظ پیوند خانوادگی

مادر به فرزندش کمک می کند تا اهمیت خانواده را بیاموزد، زیرا او ستون فقرات خانواده است و همه را در کنار هم نگه می دارد.

وعده های غذایی را با هم میل کنید و فرزندتان را تشویق کنید که با اعضای خانواده وقت بگذراند.

• نقش نظم در زندگی

از آنجایی که مادر در روزهای اولیه به کودک کمک می کند تا یک الگوی منظم را حفظ کند، این پیام را به او منتقل می کند که، با پیروی از یک سیستم منظم می توان به راحتی امور را مدیریت کرد.

• کار سخت

کودک کار سخت را از مادرش یاد می گیرد.

از طرف دیگر ممکن است فرزند شما ببیند که در پایان روز خسته می شوید، اما اگر لذت و رضایتی را که از سخت کار کردن به دست می آورید را توضیح دهید، پیام درستی به او داده خواهد شد.

نقش پدر در تربیت فرزند

وقتی صحبت از نقش خانواده در تربیت فرزندان به میان می آید، گاهی اوقات می توان احساس کرد که پدرها در رتبه دوم قرار دارند. در فرهنگ عامه، تصور کلیشه ای از پدران وجود دارد که آنها را به عنوان والدینی که تقریباً به اندازه مادران برای فرزندانشان مهم نیستند، نشان می دهد.

اما در حقیقت، اگرچه عشق مادر مهم و ویژه است، ولی داشتن پدری فعال به همان اندازه در رشد سالم کودک مخصوصا در تربیت فرزند دختر اهمیت دارد.

در این بخش از مطلب، چند روش مهم تاثیرگذاری پدران بر رشد کودک را توضیح خواهیم داد.

• رشد عقلی

یک پدر فعال می تواند به افزایش هوش هیجانی و توانایی های حل مسئله فرزند کمک کند. مطالعات نشان می دهد که کودکان دارای پدرانی که در سال اول زندگی فرزندشان به طور فعال مشارکت داشته اند، کنجکاوی بیشتری را نشان می دهند.

کودکانی که با پدران فعال بزرگ می شوند، در آزمون های شفاهی و ریاضی نمرات بالاتری کسب می کنند و کمتر احتمال دارد مدرسه را ترک کنند یا مرتکب جنایات نوجوانان شوند.

• افزایش اعتماد به نفس

حمایت عاطفی پدر از فرزندش هدیه ای گرانبهاست. با کمک به بچه‌ها برای درک میزان ارزش و دوست داشتنشان، بچه‌هایی که پدرانی حمایتگر دارند، احتمالاً کودکانشان عزت نفس و اعتماد به نفس بالایی دارند و عموماً شادتر هستند.

آنها همچنین تحمل بیشتری در برابر استرس، ناامیدی، تردید، ترس و… از خود نشان می‌دهند.

• عشق را احساس کن!

داشتن یک پدر فعال باعث می شود کودک احساس کند که دوستش دارد! داشتن پدر به عنوان منبع ثابت عشق و تشویق کمک می کند، تا اطمینان حاصل شود که کودکان شاد و سالم و با عزت نفس بالا رشد می کنند.

• پدر یک الگوی واقعی است

پدران یک الگوی مثبت مردانه برای فرزندان خود ارائه می دهند و به تقویت رفتارهای خوب کمک می کنند. در نتیجه، کودکانی که رابطه بهتری با پدر خود دارند، مشکلات رفتاری کمتری دارند.

این کودکان همچنین با افزایش آگاهی نسبت به نیازها و حقوق دیگران، دلسوزتر و سخاوتمندتر هستند.

نتیجه گیری

در انتها باز هم تاکید می کنیم که تربیت فرزندان در خانواده کاری بسیار چالش برانگیز و مهم است. والدین باید با صبر و حوصله بسیار به تمام نیازهای کودک پاسخ دهند. زیرا همان طور که گفتیم، تربیت کودکان در سنین پایین تاثیر زیادی در موفقیت و یا شکست آنها در آینده دارد.

از آنجایی که تربیت فرزندان حساسیت های خاص خود را دارد، والدین می توانند با استفاده از مشاوره تربیت فرزند عملکرد بهتری داشته باشند. اگر برای تربیت فرزند خود نیاز به مشاوره دارید، روانشناسان کودک ما در مرکز مشاوره هم اندیشان آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.

برای دریافت مشاوره تلفنی با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

چگونه فرزندی با ادب تربیت کنیم؟

برای تربیت یک فرزند خوب و با ادب لازم است که با فرزندتان صحبت کنید، سعی کنید مسائل را برایش شرح دهید، به او نشان دهید که از شما تقلید کند و با او با احترام برخورد کنید.

تربیت فرزند از چه زمانی شروع می شود؟

دو کودک دقیقاً در یک جدول زمانی رشد نمی کنند، دوره های زمانی حساسی وجود دارد که در آن به نقاط عطف رشدی اصلی می رسیم. یکی از حساس ترین دوره های زمانی در رشد و یادگیری کودک از بدو تولد تا پنج سالگی است.

نقش مادر در تربیت فرزند چیست؟

مادر می تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بسزایی داشته باشد. او نقش بسیار مهمی برای تقویت رشد کودک دارد. در واقع مادر اولین کسی است که می تواند حس اعتماد و امنیت را در کودک به وجود آورد.