۰۲۱۶۲۹۹۹۰۶۶
رفتار درمانی شناختی یا CBT مخفف (Cognitive Behavioral Therapy) یکی از دستاوردهای برجسته علم روانشناسی است که در درمان طیف وسیعی از بیماری ها و اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب به کار می رود.
این روش برای درمان بیماری های روانی شدید مانند مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی نیز موثر است.
در ادامه شما را با رفتاردرمانی شناختی (CBT) و خصوصیات آن آشنا می کنیم؛ لذا از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با مرکز مشاوره هم اندیشان همراه باشید.
رفتار درمانی شناختی یا (CBT) چیست؟
در رفتاردرمانی شناختی (CBT) الگوهای مخرب فکری و ذهنی تشخیص داده شده و به فرد کمک می شود تا آنها را عوض کند.
در این روش در گام اول متخصص به طرز فکر بیمار را راجع به خود یا محیط اطرافش پی برده و در گام دوم تلاش می کند مسائلی را که موجب مشکلات روانی در او شده است را پیدا کند. پس از آن به فرد کمک می کند جور دیگری اندیشیده و در نتیجه رفتارهای سالمی در مواجهه با شرایط گوناگون از خود نشان دهد.
در این روش تمرکز متخصص بر زمان حال و مشکلات آن تمرکز است، نه بر گذشته!
درمان CBT چگونه به فرد کمک می کند؟
درمان شناختی رفتاری به فرد کمک می کند تا مسائلی که موجب عدم تعادل روانی در او شده را بهتر درک کند. پس از آن که درمانگر مشکل به اجزای کوچکتر تقسیم کرده و فرد را از تاثیر مخرب آن بر زندگی آگاه می کند.
انواع رفتار درمانی شناختی یا (CBT)
رفتاردرمانی شناختی رفتاری انواع روش های خاصی دارد که متخصصین برای درمان از آن استفاده می کنند.
1- رفتار درمانی احساسی عقلانی (REBT)
در این نوع از cbt باورهای غیرمنطقی فرد شناسایی شده و به چالش کشیده می شود، در نهایت فرد طرز فکر صحیح را یاد می گیرد.
2- درمان شناختی
در این روش درمانی الگوهای تفکر نادرست یا بهم ریخته شناسایی شده و تغییر می یابد.
3- درمان های چند وجهی
در این روش مسائل روان شناختی از 7 وجه مختلف بررسی شده و درمان می شود.
این هفت وجه عبارتند از:
- رفتار
- تأثیر
- حس
- تصورات
- شناخت
- عوامل بین فردی
- ملاحظات دارویی بیولوژیک
4- رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
نوعی درمان شناختی – رفتاری است که به مردم یاد می دهد که چگونه در لحظه زندگی کنند و بتوانند با راه های درستی بر استرس غلبه کنند و بتوانند ضمن مدیریت احساسات روابط بهتری با دیگران برقرار کنند.
این روش ابتدا برای درمان اختلال شخصیت مرزی ابداع شده بود؛ اما هم اکنون برای درمان سایر مشکلات و اختلالات روانی نیز کاربرد دارد.
روند درمان شناختی رفتاری
در این نوع درمان، نقش درمانگر بسیار پررنگ است؛ او در طی فرآیند درمان با بیمار همکاری می کند تا به اهداف متقابل برسند.
درمانگر به بیمار تکالیفی می دهد تا برای جلسه بعدی آن ها را انجام بدهد تا اطمینان یابد تکنیک های گفته شده به خوبی آموزش داده شده است. این روش یک درمان موثر کوتاه مدت است که برای حل مشکل خاصی از آن موثر است.
کاربرد رفتار درمانی شناختی (CBT)
- درمان اضطراب
- اختلال پس از سانحه
- فوبیا (ترس از مکان های شلوغ و ترس)
- اختلال دو قطبی
- افسردگی
- استرس
- اختلال وسواس
- اختلالات خشم یا خود کم بینی
- حتی مشکلات جسمی مشابه خستگی
- دردهای مزمن
درمان شناختی رفتاری چگونه کار می کند؟
توجه کنید CBT تنها الگوهای فکری مخرب را شناسایی نمی کند؛ بلکه تعداد زیادی از استراتژی های درمان را استفاده می کند تا فرد بتواند بر افکار و باورهای غلط غلبه کند.
از جمله این استراتژی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رویدادنگاری
- نقش گذاری
- تکنیک های آرام سازی
- حواس پرتی های ذهنی
اثر داشتن طرز تفکر های نادرست و مضر
زمانی که فرد در ذهن خود طرز فکر مضر و غیر مفیدی را داشته باشد، دائما به خاطر این افکار آزار می بیند. این تفکر منفی به ارتباطات او آسیب می زند؛ همچنین باعث سردرگمی، اضطراب و افسردگی فرد می شود.
در روش رفتار درمانی شناختی با شکستن باورهای مخرب، به فرد کمک می شود از روش های سالمی به سراغ حل مسئله برود.
تکنیک های CBT چیست؟
مردم افکاری را تجربه می کنند که باورهای منفی را تقویت می کند. این باورهای منفی می تواند باعث مشکلات زیادی در زمینه های کاری روابط و درس شود.
- افکار منفی را شناسایی کنید
این بخش افراد می آموزند با درون نگری دریابند نقش های ناسازگار در چه موقعیت هایی بروز پیدا می کند.
- مهارت های جدید را تمرین کنید
درمانگر مهارت های جدید به فرد یاد می دهد و تکالیفی برای جلسه بعدی به او می دهد. مهارت هایی مانند حل مسئله روش های مقابله ای یا اجتنابی.
- اهداف خود را تعیین کنید
درمانگر طی جلساتی به بیمار یاد می دهد هدف های بلندمدت و کوتاه مدتی تعیین کند. این مرحله شامل کمک به شناسایی اهداف و کمک به دستیابی به آن ها از طریق روش هایی مانند روش SMART (خاص، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی، مرتبط، مبتنی بر زمان) است.
روند برگزاری جلسات درمانی CBT
هر جلسه (CBT) مابین 40 الی 60 دقیقه است که هر دو هفته یک بار برگزار می شود. تعداد جلسات به نظر درمانگر بستگی دارد؛ اما به طور معمول بین 5 الی 20 هفته طول می کشد.
در جلسات ابتدایی درمانگر پس از تشخیص مشکل راه های درمانی متناسب با فرد را پیشنهاد می کند و پس از آن روش انتخابی به لحاظ تناسب بر روی بیمار بررسی می شود.
نحوه اجرای جلسات درمان شناختی رفتاری:
- گروهی
- ارتباط دو نفره و چهره به چهره با درمانگر
- از طریق رایانه و ایمیل
- از طریق تلفن
فواید درمان شناختی رفتاری
این روش درمانی کوتاه مدت و مسئله محور است و به تعداد کمی جلسه برای نتیجه گیری نیاز است. درمان شناختی رفتاری به نوجوانان کمک می کند محیط خود را متفاوت تفسیر کنند.
- تغییر الگوهای فکری منفی
- کمک به تشخیص پاسخ های مثبت به استرس
- بهبود ارتباط با دیگران
- افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس
- کاهش ترس
- قطع افکاری که منجر به اعتیاد یا رفتارهای خود تخریبی می شود.
تاثیر CBT بر نوجوانان
بیشتر نوجوانان عقاید و باورهای تحریف شده ای راجع به خود دارند. برای مثال فکر می کنند لیاقت پایینی دارند؛ برای مثال با آوردن یک نمره کم فکر می کنند از دانش و هوش کافی برخوردار نیستند.
روش درمانی شناختی رفتاری به آن ها کمک می کند، آن الگوهای ناسالم را شناسایی کرده و آن ها را با تفکرات سالم تری جایگزین کند.
انتقادات به درمان درمان شناختی رفتاری
با وجود موثر بودن این روش، برخی از بیماران عقیده دارند تشخیص منطقی یا غیرمنطقی بودن برخی از این رفتارها باعث نمی شود تغییر آن ها آسان شود. همچنین این روش بر مقاومت ضمیر ناخودآگاه در برابر تغییرات تمرکزی ندارد.
در پایان
CBT از مهمترین دستاوردهای علم روانشناسی است که به افراد کمک می کند تا بتواند ضمن شناسایی مواردی را که باعث برهم خوردن تعادل رفتاری می شود، آنها را بهتر درک کنند و با کمک درمان به حل آن ها بپردازند.
هدف از رفتار درمانی شناختی این است که به افراد آموزش دهد با وجود این که تمامی جنبه های جهان تحت کنترل فرد نیست، اما نحوه عکس العمل و برخورد با مسائل در اختیار فرد است.
برای استفاده از خدمات مشاوره تلفنی با شماره 02191023933 تماس بگیرید.
سوالات متداول
تکنیک های CBT چیست؟
شناسایی الگوهای مخرب و افکار منفی، یادگیری مهارت، تعیین هدف
تعداد جلسات CBT چقدر است؟
بنا به تشخیص درمانگر بین 5 الی 20 جلسه
نظرات کاربران